مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در منطقة فین کاشان واقع شده است. شامل سردرِ ورودى، صحن وسیع مستطیل شکل و آب‏نماى میان آن، حجره ‏هایى در دو جانب صحن، ایوان، مناره، حرم و مسجد می‌باشد. هستة اوّلیة بقعه، حرمى به نام «تربه» هشت ضلعى با چهار شاه‏نشین بوده که واحدهاى دیگر توسّط خادم آن، «خاله بیگم» ـ از اهالى فین ـ بدان اضافه شده است و سپس دیگران در تکمیل و تزیین آن کوشیده‏اند. بنا اکنون داراى گنبد کاشى فیروزه‏اى با گلدستة مرتفع کاشى‏کارى است.

این آرامگاه در 42 کیلومترى کاشان در مشهد اردهال واقع است. بناى امامزاده در مساحتى قریب به سه هزار متر مربّع شامل حرم، ایوان، صحن، گنبد، گلدسته و حمامى تاریخى است. بناى اصلى امامزاده ظاهراً مربوط به زمان آل بویه و تکامل آن از جهت صحن، حمام، آب انبار، رباط، سردر و مسجد و الحاقات دیگر، از آثار مجدالدّین ـ وزیر سلجوقى ـ در سال 532 هـ . ق است.

این آرامگاه، در خارج دروازة قدیم اصفهان در انتهاى غربى خیابان دروازة اصفهان قرار دارد و منسوب به یکى از فرزندان موسى بن جعفر(ع) است. بناى اصلى این بقعه، به عقیدة کارشناسان باستان‏شناسى، متعلّق به دورة آل بویه (320 ـ 447 هـ . ق) است. سردر قدیمى و قسمتى از صحن وسیع آن بر اثر احداث خیابان از بین رفته است. ایوان بزرگ مدخل بقعه و سقف رواق‏هاى متعدد و طاق زیر گنبد و همچنین صفّه‏اى که در انتهاى محوّطه داخل حرم و مقابل در ورودى واقع گشته، همه با گچ، مقرنس کارى، برجسته و نقّاشى شده است. قبر امامزاده که در میان صندوق چوبى ظریفى قرار گرفته، سابقاً با کاشى‏هاى نفیس قدیمى پوشیده شده بوده که اکنون اثرى از آن‏ها دیده نمى‏شود. بقعه، داراى یک جفت در چوبى کنده‏کارى شده است و بر کتیبة پایین دو لنگة آن به خط ثلث نوشته است: «وقف هذا الباب على مشهد سلطان عطابخش بن الإمام الصادق موسى بن جعفر(ع) استاد میرزا على... فروش فى سنه تسع و خمسین و تسعمائه» (959) و بر روى دماغة در: «وقف آستانة سلطان عطابخش نمود این در را استاد میرزا على... فروش فى سنه 962». و بر سنگ مرمرى که جلوى آستانه نصب شده، چنین حجّارى کرده‏اند: «غلام شاه ولایت عنایت 1087».

این گنبد در مظهر چشمة سلطان حسین و در مجاورت مشهد اردهال قرار دارد. بناى مزبور داراى بقعه، گنبد، رواق و صحن است و به نظر مى‏رسد به اوایل دورة صفوى تعلق داشته باشد.

بناى بقعه، مربّع و بدون شاه‏نشین و سکو است که طول هر ضلع آن، شش متر با ارتفاع نُه متر است و از هر ضلع، درى به خارج گشوده مى‏شود. در گوشه‏هاى بالاى بنا، با تعبیة نیم طاقى‏هایى، نقشة چهار ضلعى به فلکه‏اى تبدیل شده و پاکار گنبد هرمى شکل به ارتفاع 12 متر بر آن قرار گرفته است.

بقعة این امامزاده در بازار کاشان و بعد از بقعة شاه یلان واقع شده است و به «شاهزاده ایوب» شهرت دارد.

بنایى ساده از خشت و گل با طاق ضربى و رومى و مجموع مساحت آن حدود سى متر مى‏باشد و درِ آن از جانب جنوب باز مى‏شود. اخیراً دیوار بقعه کاشى‏کارى شده و قدمت زیارتگاه به حدود 150 سال مى‏رسد. درِ ورودى آن چوبى و داراى کتیبه‏اى به این شرح است: «بقعة متبرّکة امامزاده ایّوب بن موسى بن جعفر(ع)، زیارت شاهزاده ایّوب، عمل سیّد احمد نجّار و عمل سیّد احمد سعادتیان». در مجاورت بقعه، حسینیّة بزرگ روبازى است که متأسّفانه در حال تخریب مى‏باشد. بر روى مرقد، صندوق چوبى مشبّکى نصب شده است.

بقعة این امامزاده در میان روستاى بزرگ وادقان و مقابل مسجد جامع آن واقع است

این بنا، بنایى قدیمى متعلّق به دورة صفویّه مى‏باشد که در زمان قاجاریّه مرمّت شد و ضریح چوبى مشبّک که کار استاد على نجّار وادقانى در سنه 1262 هـ . ق است، اکنون تنها اثر باقى ماندة این بناست. بناى قبلى به جهت فرسودگى در سالیان اخیر تخریب شد و به جاى آن بناى باشکوهى در زیر بناى حدود 600 متر در حال ساخت مى‏باشد.

بقعة با شکوه این امامزاده در خیابان علوى جنب خانة تاریخى طباطبایى ‏هاى شهر کاشان واقع شده است و مشهور به «امامزاده سلطان میراحمد و احمد بن موسی المبرقع»، می‌باشد.

بنایى مفصّل و داراى صحن، ایوان، بارگاه، رواق‏هاى وسیع و گنبد مخروطى شکل دوازده ترک، به همراه کاشى معرّق دورة صفوى مى‏باشد. از کتیبة کاشى دور گنبد، این کلمات باقى مانده و خوانده مى‏شود: «... مشرف شدند این گنبد عالى صدر مکرم و معظّم امیر نظام بن حسین بن... کاشى... فى 941».

بقعة باشکوه این امامزاده در خارج از روستاى مفرّح و زیباى آرنجن، بر روى تپّه‏اى مشرف بر روستا، با چشم انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است.

بناى قدیمى که از خشت و گل بوده، در سالیان قبل تخریب گردیده و به جاى آن بناى مجلّل کنونى در حال ساخت است. ابعاد بقعه 14×14 متر و ارتفاع آن حدود 12 متر مى‏باشد و بر فراز آن، گنبد دو پوش بلندى به قطر 14 و ارتفاع بیش از 15 متر احداث شده است. گنبد از داخل به صورت عرقچینى و بر ساقه‏اى دو مترى با 14 پنجره جهت نورگیرى قرار دارد و از خارج به صورت شلجمى است که بعداً بر روى گنبد اوّلى اضافه نموده‏اند و فعلاً فاقد تزیینات مى‏باشد.

بقعة این امامزاده در میان روستاى علوى و على‏ آباد واقع شده است و به «سیّد ابوالقاسم و سیّد نورالهدی» مشهور است.

ساختمان امامزاده از بنایى تازه ساخت و کرسى بلند که توسّط 14 پلّکان به مدخل آن راه مى‏یابد و در دامنة کوه خارج از روستاى على‏آباد قرار دارد، تشکیل می‌شود.

بقعة این امامزاده در میان بازار بزرگ شهر کاشان واقع شده و شامل بقعه، رواق و صحن وسیعى مى‏باشد که قبر برجستة امامزاده در آن با کاشى‏هاى معرّق بسیار خوش آب و رنگ و نفیسى تزیین گردیده است و به «امامزاده درب زنجیر» مشهور است.

بر چهار جانب این قبر، کتیبه‏هاى قرآنى به خطّ ثلث سفید نگاشته شده و در صفحة روى قبر، تاریخ 696 هـ . ق خوانده مى‏شود. در راهروی درى که از زاویة جنوب شرقى صحن امامزاده به کوچة کلیمیان سابق باز مى‏شود، سنگابى مکعّب مستطیل از سنگ سفید به ابعاد 15/1 متر در هفتاد سانتى‏متر کنار دیوار نصب گردیده که در قسمت بالاى آن نوشته شده است:

بقعة این امامزادگان در نزدیکى مسجد آقا بزرگ کاشان واقع شده و در اصل، مجموعه‏اى از مسجد، مدرسه، مناره، آب انبار، خانقاه و بقعه بود که امروزه تنها دو گنبد آجرى قرینة بقعه و خانقاه آن باقى مانده و به بقعة خواجه تاج الدّین معروف است.

خواجه تاج الدّین شیروانى و دو برادر دیگرش، خواجه عماد الدّین محمود و خواجه زین الدّین ـ از چهره‏هاى معتبر دوران آق قویونلو در قرن نهم در کاشان ـ آثار و بناهاى مهمّى ساختند که بقعه و خانقاه فوق از آن جمله‏اند. بقعة مزبور، مدفن دو تن از امامزادگان به نام شاهزاده اسحاق و شاهزاده ابوطالب، فرزندان شاهزاده حمزه بن موسى بن جعفر(ع) مى‏باشد و مانند بناى خانقاه، بر اساس طرح چهار گوش و پوشش گنبدى کم خیز، بنا شده است. این دو بنا، توسّط رواق بزرگ صفّه دارى به همدیگر مربوط مى‏شوند.