مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

قلعه و آثار ایوان نیاق

روستاى نیاق در 16  کیلومترى قزوین، و در یک منطقه کوهستانى واقع شده است. در این روستا بقایاى آثار تاریخى وجود دارد که به ایوان نیاق و تاق محمّد حنیفه معروف شده است. این اثر تاریخى بر بالاى کوه سنگى مجاور روستاست و عبارت از گودالى به طول 8 و عرض 5/2 متر مى‏باشد که یک ضلع آن به صورت منحنى است. این گودال به یک حوض سنگى شبیه است. در گوشه این حوض، پلّکانى سنگى با هفت پلّه در دل سنگ‏هاى کوه کنده شده است.

قلعه دختر (قز قلعه)

این قلعه در 15 کیلومترى جاده تاکستان ـ زنجان، در نزدیکى روستاى آبک‏لو، بر بالاى کوهى واقع شده است. دسترسى به این قلعه از راهى است که از گرده جنوبى به بالاى قله و پاى بناى قلعه منتهى مى‏ شود.

در مسیر منتهى به قلعه آثارى از سکوهاى متعدّد مشاهده مى‏شود و نشانگر آن است که در زمان آبادانى بنا، این پلّه‏ها جهت دسترسى به بناى قلعه ساخته شده ‏اند.

قلعه محمّد زمان خان رشوند

این قلعه که در قسمت شمالى قزوین قرار دارد، محل اقامت محمّد زمان خان رشوند بوده و او آن را به صورت قلعه‏اى بزرگ ساخته است. این بنا از سنگ و ملاط گچ ساخته شده است و داراى برج‏هایى است که با سنگ‏هاى بزرگ به وزن 400 تا 450 کیلوگرم بنا شده است.

بناى قلعه به سه بخش تقسیم مى‏شده که عبارت‏اند از: اندرونى، بیرونى و محل زندگى خدمتکاران. در کنار بناهاى مزبور، حمام و آسیاب و اصطبل جاى گرفته‏اند. تالار بزرگ بیرونى که محل باریابى نمایندگان و بزرگان هفت ناحیه رودبار بوده، هنوز پابرجاست و گچ برى‏هاى جالب آن معرف شکوه و عظمت دیرین آن است.

قلعه ساسان (آرامگاه بزرگ)

این قلعه در دهستان طارم قرار دارد و بر فراز تپه بلندى ساخته شده که قسمت بالاى آن فاقد پوشش گیاهى است و به صورت سکویى از سنگ سیاه خودنمایى مى‏کند. این بنا از سه جهت داراى شیب تند است که تا حدى دسترسى به بناى روى تپّه را دشوار مى‏سازد. در حال حاضر، آب دریاچه سدى که در نزدیکى آن قرار دارد، تا پاى این تپّه ادامه یافته و چشم  نداز زیبایى را پدید آورده است.

بناى قلعه ساسان عبارت است از برجى با طرح هشت ضلعى که درقسمت پایین آن دور تا دور دیوارى به ارتفاع 2 متر قرار دارد. طول هر ضلع برج از خارج 50/6 متر است.

قلعه شیرکوه

بر فراز کوه بیدلان که بر الموت رود و طالقان رود مشرف است. بقایاى قلعه‏اى مشاهده مى‏شود که از دژهاى اسماعیلى است و براى حفاظت دره الموت مورد استفاده قرار مى‏گرفته است. بقایاى قلعه شیرکوه عبارت است از: هشت آب انبار، یک برج و بخشى از دیوار قلعه. همه این بناها در دل سنگ‏هاى کوه کنده شده‏اند. براى رسیدن به قلعه از راهى بسیار دشوار باید گذشت. قلعه شیر کوه در زمان حمله هلاکوخان مغول از بزرگ‏ترین قلعه‏هاى اسماعیلیان بوده که به علّت استوارى آن و بسیارى مردان، لشگر مغول موفق به تسخیر آن نگردید.

  • ۱۰۷۵

قلعه سنگرود

در شمال روستاى زرگرد که در ناحیه کوهستانى شمال قزوین قرار دارد و از دهات کوهپایه به شمار مى‏رود، بر فراز قلّه کوهى، آثارى از بناهاى ویرانه سنگى به چشم مى‏خورد که احتمالاً یک قرارگاه و یا یک قلعه نظامى بوده است. در پاى کوه، رودخانه‏اى به نام سنگرود در بستر دره پلنگ درّه جارى است. بر روى تپه مرتفع کنار این درّه، آثارى شبیه به چهار تاقى‏هاى دوره ساسانى دیده مى ‏شود.

  • ۹۴۹

قلعه سمیران

این قعله بر بالاى یک تپه سنگى در دهستان طارم قرار دارد و دسترسى به آن جز از سمت شمال، بسیار دشوار است. سفید رود از جانب جنوبى این قلعه مى‏گذرد و آن سوى رود، رشته ارتفاعاتِ بلندِ سنگى، سر به آسمان کشیده‏اند. بناى اصلى قلعه در بالاى کوه قرار دارد و بخشى از شیب آن راکه
به طرف جنوب مى‏باشد، دربر مى ‏گیرد.

قلعه لمبسر

در ناحیه رودبار نیز بیش از هر چیز ویرانه‏هاى مربوط به قلعه‏هاى اسماعیلیه که بر فراز ستیغ کوهساران خودنمایى مى‏کنند، نمایان است. دژ لمبسر یکى از عظیم‏ترین و وسیع‏ترین دژهاى منطقه است که دو رود «نینه رود» و «لمه در» در دو سوى آن جریان دارند. قلعه لمبسر از سه جهت
مشرق، جنوب و شمال به پرتگاه‏هاى مخوفى منتهى مى‏گردد. بخشى از سمت شرقى آن، یعنى سمت رودخانه نینه رود، شیب کم‏ترى دارد. به همین جهت، دیوارى عظیم و قطور با سنگ‏هاى بسیار بزرگ ساخته‏اند که تا امروز قسمتى از آن پابرجاست و در حدود 20 متر طول و 10 متر ارتفاع دارد.

برج‏هاى دفاعى این منطقه تسلّط خود را بر درّه‏هاى اطراف و جلگه جنوبى و قطعه زمین شیب دار قلعه به نمایش گذاشته‏اند. برج‏ها و خرابه‏هاى دیوار اطراف قلعه و پرتگاه‏هاى خطرناک پاى دیوارها، چشم بینندگان را خیره کرده و آنان را به تمجید وا مى‏دارد. باروى غربى و برج‏هاى
آن نسبت به باروى شرقى استحکام زیادى ندارند؛ زیرا وضع طبیعى آن‏ها،
یعنى پرتگاه‏هاى عمیق این سمت، بهترین بارو و حصار دفاعى است. در این
طرف بر سر هر تیزى و پیش آمدگى کوه، برجى کوچک ساخته‏اند، که فاصله
آن‏ها از هم دیگر در حدود 100 متر است. باروى جنوبى و شرقى قلعه هنوز باقى
است. دیوار شرقى، دیوارى بسیار مستحکم و دو

قلعه نویزر شاه

این قلعه در شرق «شترخان» و در شمال شرقى روستاى «گرم رود» بر فراز کوه بلندى که دیواره‏هاى صخره‏اى آن به طور عمودى به سوى درّه‏هاى اطراف پایین مى‏رود و بلندترین نقطه آن 2000 پا ارتفاع دارد، واقع شده است.

از دیوار قلعه هنوز قسمتى برپا است و در بالاى یکى از دو دیوار آن، روزنى قرار دارد. از بناهاى آن چند اتاق و ساختمان بزرگ هنوز برپا است.

قلعه الموت

این قلعه بر فراز کوهى است که اطراف آن را پرتگاه‏هاى عظیم و بریدگى‏هاى شگفت فرا گرفته است. این کوه از نرمه گردن (میان نرمه لات و گرما رود) شروع شده و به طرف مغرب ادامه پیدا کرده است. صخره‏هاى پیرامون قلعه که رنگ سرخ و خاکسترى دارند، در جهت شمال شرقى به جنوب غربى کشیده شده‏اند. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه دسترسى به آن، راه بسیار باریکى است که در جانب شمال آن قرار دارد.

قلعه الموت را مردم محل «قلعه حسن» مى‏ نامند. این قلعه از دو بخش غربى و شرقى تشکیل شده است. هر بخش، به دو بخش: قلعه پایین و قلعه بالا تقسیم شده است که در اصطلاح محلّى، آن‏ها را «جورقلا» و «پیازقلا» مى ‏نامند. طول قلعه حدود 120 متر و عرض آن در نقاط مختلف بین 10 تا
35 متر متغیر است.

سردرِ عالى قاپو

یکى از بناهاى مهم دوره صفویّه در قزوین «حیاط نادرى» با عمارت‏ها و باغ‏هاى بسیار زیبا بوده است. این مجموعه، هفت در داشته است که یکى از آن‏ها را عالى قاپو مى‏نامیدند. از درهاى آن، جز درِ عالى قاپو، اثرى باقى نمانده است.

این بنا درگاه بلندى دارد که به خیابان شهداى قزوین مشرف است. این در به هشتى بزرگى متصل است و در داخل، در دو طرف آن، دو اتاق وجود دارد که جایگاه دربانان بوده است. راهرو طبقه دوّم بنا نیز از همین اتاق‏ها مى‏گذشته است. در سمت غرب این در، سه اتاق طولانى پهلوى هم واقع شده که احتمالاً جایگاه نگهبانان و محافظان بوده است. یکى از این اتاق‏ها در دوره قاجار به قرائت خانه و دیگرى به چاى خانه تبدیل شد. اکنون تمام اتاق‏ها متعلّق به چاى خانه است. در طرف شرقى بنا، بعدها، مدرسه‏اى ساخته شد. این قسمت نیز در گذشته، مانند طرف غربى، جایگاه قراولان و نگهبانان بوده است. جلو درِ عالى قاپو جلوخانى است که در دو طرف آن، دو سکوى پهن با سنگ ساخت شده است.

تیمچه سرپوشیده

این تیمچه در جنوب قیصریّه قرار گرفته است و روى آن با سقفى پوشیده شده است. این تیمچه بنایى است دو طبقه که حجره‏هاى آن محل کار بازرگانان و تاجران قزوین است.

  • ۹۲۴

تیمچه سرباز

بناى دو طبقه تیمچه سرباز در شمال قیصریّه قرار دارد. درِ ورودى این تیمچه داراى قوس کلیل است. لچکى‏هاى طاق‏نماى حجره‏هاى آن با کاشى‏هاى زرد و صورتى که نمایشگر صحنه‏هاى شکار، گل و بوته و پرندگان‏اند، تزئین گردیده‏اند. درها نیز داراى ارسى‏هاى چوبى بسیار زیبایى مى ‏باشند.

  • ۱۰۶۲

مجموعه بازار قزوین

مجموعه بازار قزوین با معمارى جالب و قدیمى خود، یکى از مکان‏هاى دیدنى شهر قزوین است که در حال حاضر، از آن چند اثر کوچک قدیمى به
جاى مانده است. در دوره صفویّه، بازارها وسعت یافته‏اند، و هر بازار به صنفى خاص اختصاص داشته است. در گذر هر یک از بازارها مسجد، حمام، سراها، تیمچه‏ها و قیصریّه‏اى وجود داشته است که از آن میان، تیمچه‏ها مرکز تجارت و قیصر محل صنعتگران بوده است.

تپّه‏ هاى باستانى استان قزوین

تپّه حاجى آباد: در ناحیه پشگلدرّه، در جنوب غربى آبیک.

تپّه نصرت آباد: در جنوب حسن آباد، مربوط به دوران پیش از تاریخ.

تپّه رادکان: در روستاى رادکانِ دودانگه در شمال جاده قزوین ـ همدان،
مربوط به دوره اسلامى.

تپّه قزانچال: در جنوب روستاى زاغه در بشاریات، مربوط به دوران
پیش از تاریخ.

تپّه قشلاق: در ناحیه بشاریات، مربوط به دوران پیش از اسلام و
دوره اسلامى.

تپّه الوند

این تپّه در جنوب شرقى قریه الوند، در جنوب قزوین قرار دارد و بر روى سطح آن تکّه سفال‏هایى از دوره صفویّه به چشم مى‏خورد. در این محل، تعدادى سنگ قبر از جنس مرمر با نقش و نگارهاى جالب و با نوشته‏هایى مربوط به دوره صفویّه وجود دارد که کنده کارى‏هاى روى آن زیبا و جالب است.

  • ۹۴۶

تپّه داکان

این تپّه در جنوب جادّه تاکستان ـ همدان، در روستاى داکانِ دودانگه قرار دارد. این تپّه، تپّه بزرگى است به طول 200 و عرض 150 متر که توسّط سودجویان و گنج یابان مورد کاوش قرار گرفته است. از بررسى سفالینه‏هاى به دست آمده از تپّه، چنین بر مى‏آید که این تپّه آثارى مربوط به دوران پیش از تاریخ را در خود جاى داده است.

  • ۱۰۲۵

تپّه خندو

این تپّه در جنوب شرقى تاکستان واقع شده است و 150 متر طول و 100 متر عرض دارد. در کاوش هایى که در این تپّه صورت گرفته است، آثار بسیار جالبى از تزئینات گچ برى دوره ساسانى به دست آمده که بسیار حایز اهمیّت‏اند. کشف قطعات گچ برى مزبور نشان مى‏دهد که در این محل بنایى بزرگ و جالب از دوران ساسانى وجود داشته است که اگر کاوش‏هاى علمى بیش‏ترى بر روى تپّه صورت گیرد، مى‏توان امیدوار بود که نقشه کامل و قسمتى از واحدهاى آن کشف گردند.

  • ۱۱۱۳

هرزویل

پس از گذشتن از کنار پل لوشان و نرسیده به دریاچه سدّ سفید رود، در جانب راست جاده، منظره جالب و چشم‏گیرى نظر هر مسافرى را به خود جلب مى‏کند. این چشم انداز زیبا دامنه سرسبز درّه‏اى است که روستاى
بسیار قدیمى «هرزویل» را در بر گرفته است. چشم انداز این منطقه، به خصوص ساعتى پس از بارندگى و بیرون آمدن خورشید از زیر ابرها، بسیار دیدنى و دلپذیر است.

گازرخان

گازرخان از روستاهاى معروف ناحیه الموت قزوین به شمار مى‏رود. در گازرخان بیش از هر چیز چهار چنار کهن سال در میان میدان ده جلب توجّه مى‏نماید. میدان وسط روستا که محل قبرستان قدیمى آن است، به نام «قتلگاه» خوانده مى‏شود. از این درخت‏هاى چنار، سه تا داراى ارتفاع قابل ملاحظه‏اند. پیرامون تنه یکى از آن‏ها 50/7 متر و دیگرى 60/7 متر و سوّمى 6 متر است. با توجّه به اندازه پیرامون تنه درخت‏هاى مزبور مى‏توان گفت که سن آن‏ها باید در حدود هزار سال باشد و به احتمال زیاد در زمان نفوذ و قدرت اسماعیلیه در این ناحیه کاشته شده‏ اند.

موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده