مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در حدود چهار کیلومترى جنوب غرب روستاى بام، در میان مزارع گندم و در 32 کیلومترى شمال شهر صفى آباد قرار گرفته و به سلطان مصیّب و سیّد مصیّب مشهور است.

شالوده بنا از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ ساخته شده و داخل آن به صورت مربع و به ابعاد 6×6 متر است. چهار زاویه اتاق را با ایجاد چهار گوشواره به دایره تبدیل نموده و در نتیجه گنبد بنا را بر
آن استوار ساخته‏ اند.

بقعة این امامزاده در میان روستاى باغشجرد، در 19 کیلومترى شمال شرق شهر صفى آباد واقع شده و به شاهزاده محمّد مشهور است.

ساختمان بقعه، بنایى قدیمى و بجا مانده از دورة صفویّه است که شامل سردر، ایوان، گنبد و حرم می‌باشد. سردر بقعه به ابعاد 1×3 و ارتفاع 4 متر و درِ آن چوبى است و در بالاى آن یک طاق ضربى عرقچینى دارد که از سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته شده و در سمت راست آن راه پلّه‏اى به بام بقعه تعبیه شده است.

بقعة این امامزاده در انتهاى روستای دهک در حدود هزار مترى روستاى توى و در 5/41 کیلومترى شمال غرب شهر اسفراین واقع شده و به شاهزاده قاسم مشهور است.

ساختمان بقعه، بنایى از سنگ لاشه و ملاط گل و خشت و چوب است که داراى ایوانى به ارتفاع 5/4 متر در جانب جنوب است. که یکی از دو طاق آن فرو ریخته و در دو طرف آن دو اتاق کوچک به ابعاد 5/3×3 متر قرار دارد و شکل بنا را به مستطیلی شکل تغییر داده و ابعاد آن 10/11 متر در راستای شمالی ـ جنوبی و 75/13 متر هم در امتداد شرقی غربی است. ارتفاع بنا از سطح زمین‌های اطراف حدود 35/10 متر می‌باشد.

بقعة این امامزاده در 30 کیلومترى جنوب غرب شهر اسفراین و در 5 کیلومترى روستاى کوران واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى قدیمى و متعلّق به دورة صفویّه است که در ادوار مختلف تعمیرات وسیعى در آن صورت گرفته است. این بنا در اصل داراى طرح مستطیل شکل است که طول آن از بیرون 40/16 و عرض آن 11 متر است. طرح مستطیلى بنا از ضلع شمالى تقریباً به هم خورده و به صورت نامنظم در آمده است. در دو طرف ضلع شرقى، دو اتاق ایجاد کرده‏اند که ابعاد اولى 3×5/3 متر و ابعاد دوّمى 5/3×5/4 متر است، این اتاقها به عنوان زایر سرا و محل استراحت مورد استفاده مى ‏باشد.

بقعة باشکوه و زیباى این امامزاده در یک کیلومترى شمال روستاى توى، در 37 کیلومترى غرب شهر اسفراین واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى قدیمى و هشت ضلعى است که در چهار ضلع اصلى آن، چهار ایوان کوچک وجود دارد. اضلاع اصلى بنا هر کدام 9 متر و اندازه اضلاع فرعى گوشه‏ها هر کدام 40/4 متر است. در ساختن ایوان‏هاى این بنا، قرینه سازى کاملا رعایت شده و طول و عرض آنها 30/3×4 متر است. هر ایوان به وسیله یک در ورودى به داخل بنا هدایت مى‏شود. درِ شرقى به مثابه درِ اصلى است. در اضلاع فرعى چهار گوشه بنا، طاق‌نماهایى ایجاد کرده‏اند که در برخى از آنها مقابرى از مشاهیر محلّى جا داده‏اند. اگر چه تعمیرات مکررى در این بنا انجام شده است، ولى تاکنون به طرح کلّى و هیأت اوّلیّه بنا لطمه‏اى وارد نیامده است.

بقعة زیباى این امامزاده در خارج از روستاى دهنة اجاق، در 49 کیلومترى شمال غرب شهر صفى آباد و حدود چهل کیلومتر شهر اسفراین قرار دارد.

بنا، میان غار طبیعى واقع شده که با دخالت انسان به صورت پلان مستطیل شکلى به طول تقریبى 40 و عرض 5/4 و ارتفاع 5 متر ساخته شده است که مساحت آن تقریباً دویست مترمربّع مى‏باشد. دیوار این غار با آجر پوشش یافته و گچکاری شده است. اتاق مقبره به صورت مربّع و به ابعاد 56/4×58/4 متر و ارتفاع حدود 9 متر و داراى گنبدى دو پوش است که از داخل به صورت عرقچینى و از خارج به صورت کلاه‏خودى مى‏باشد و در ساقه آن چهار پنجره جهت نورگیری احداث شده است. تزیینات بکار رفته در این بقعه شامل، طاق نماها و طاقچه‏ها در شیوه‏هاى مدوّر و هلالى و شاخ بزى مى‏باشد. مصالح بکار رفته در آن سنگ، گچ، آهک و ملاط ساروج است.

بقعه باشکوه این امامزاده در حدود 40 کیلومترى غرب اسفراین و 8 کیلومترى جنوب غرب روستاى کوران قرار گرفته است. این بنا معروف‏ترین و قدیمى‏ترین مزار شهرستان اسفراین و مشهور به احمد رضا است.

بنا با هیبتى سترگ، به دور از آبادى و در میان دشت نسبتاً گرمى، انسان را به دیدار خود فرامى‏خواند. شکل بنا، عبارت از مستطیل عظیمى است که طول آن 29 متر و عرض آن 19 متر مى‏باشد. در چهار جهت اصلى بنا، چهار ایوان بزرگ تعبیه گردیده است. ایوان شرقى و غربى به صورت قرینه ساخته شده، لیکن ابعاد آن متفاوت است. ایوان شرقى 3×5 و ایوان غربى 5/3×5 متر مى‏باشد. دو ایوان شمالى و جنوبى کاملاً قرینه و داراى ابعاد 4×3 متر است.

این آرامگاه در ابتداى روستاى ادکان، در 33 کیلومترى شمال شرق شهر اسفراین واقع شده است.

ساختمان آرامگاه، بنایى از خشت و گل و به شکل مربع است که چهار زاویة آن را با ایجاد چهار گوشواره و به کمک چند چوب به هشت ضلعى و سپس به دایره تبدیل نموده‏اند و در نتیجه گنبد بنا را بر آن استوار ساخته‏اند. نیمى از گنبد بلند بنا فرو ریخته و سوراخ یک مترى در آن ایجاد شده است.

 این آرامگاه زیبا در روستاى بیدواز، در 15 کیلومترى شمال شرق شهر اسفراین واقع شده است.

 این بنا در دوران ایلخانى ساخته شده و در دورة صفویة قسمت‏هاى بالاى گنبد تعمیر و به وسیله کلاف چوبى مستحکم شده است. آرامگاه، داراى طرح هشت ضلعى است که گنبدى عرقچینى بر روى آن استوار شده است. اضلاع بیرونى با 5/3 متر و ارتفاع 12 متر است و اضلاع داخلى به صورت جرزهاى عمودى بالا رفته و به دو ردیف کتیبة گچبرى نفیس ختم مى ‏گردد.

این آرامگاه در بالاى تپّه‏اى در ابتداى روستاى گورپان، در 22 کیلومترى جنوب غربى شهر اسفراین واقع شده و چشم‌انداز آن زیبا است.

این بنا از لحاظ تقسیم بندى پلان، جزء آرامگاه‏هاى چهار ضلعى گنبد دار بجا مانده از دورة  سلجوقى است. ابعاد بنا در داخل 5/5 متر و از بیرون 5/8×5/8 متر و ارتفاع آن نیز در حدود 5/8 متر مى‏باشد. ضخامت جدارهاى بنا در حدود 5/1 متر است.

مشهور به «شاهزاده حمزة بن موسى  علیه‏ السلام»، بقعه زیبا و با شکوه این امامزاده در میان روستاى دهنه شیرین[1] در 10 کیلومترى جنوب شرق شهر صفى آباد، و 60 کیلومترى جنوب شرق شهر اسفراین واقع شده و مورد توجّه اهالى شهر صفى آباد و روستاهاى مجاور است.[2]

بنایى به جا مانده از دوره صفویّه که شامل: ایوان، گنبد و مسجد است. شالوده بنا از سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته شده و در تعمیرات اخیر بخش‏هایى از آن سیمان کارى شده است. بقعه، بر روى دامنه تپّه‏اى حدود دو مترى با شیب ملایم قرار گرفته و چشم انداز آن بسیار جالب و از دور قابل مشاهده است.