مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در 42 کیلومترى شمال شرق شهر چترود، در روستاى بى‏بى حیات قرار گرفته است. بقعه بر فراز تپّه‏اى مشرّف بر روستا و کوه‏هاى اطراف با چشم اندازى زیبا واقع شده و مورد احترام و اعتقاد اهالى است.

از تاریخ بناى نخستین آن اطّلاعى نیست، امّا به صورت خشت و گل با گنبدى مطبق بوده است. در حدود یک قرن پیش، ابراهیم خان، حاکم خنامان آن جا را توسعه داد و بازسازى کرد و
بناى کنونى را پى کند. پنجاه سال بعد، سیّد عندلیب استرآبادى قسمتى از مجموعه را اضافه نمود و بیست سال بعد از او، شخصى به نام طلایى صحن و سرایى ساخت و حسینیه‏اى نیز به بقعه اضافه کرد. در دو دهه گذشته نیز، زایرسرا، حمام، فضاى سبز و دیگر امکانات رفاهى به امامزاده اضافه شده، که جملگى مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد.

این بناى باستانى در شرق روستاى شریف آباد، در 34کیلومترى شمال شرق شهر سیرجان، در جنب قنات و بر روى تپّه‏اى کوتاه قرار دارد.

بناى میر زبیر با سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته شده که پلان آن به صورت مربّع به ابعاد 9 متر مى‏باشد. قطر دیوارهاى سنگى آن 2 متر و فضاى داخلى بنا 7×7 متر است. ارتفاع بنا از کف تا زیر گنبدى که هم اکنون تعمیر شده حدود هشت متر است. از ارتفاع چهار مترى، این بنا تبدیل به هشت‌ضلعى و با کادر بندى تبدیل به دایره شده و گنبدى عرقچینی روى آن استوار شده است. روى بالاترین سطح دیوار هشت‌ضلعى بنا، یک ردیف آجر به چشم مى‏خورد که احتمال مى‏رود گنبد فرو ریخته بنا، آجرى بوده است یا این که یک ردیف آجر در گنبد استفاده شده است.

این آرامگاه در دو کیلومترى غرب شهر ماهان، در خارج از روستاى لنگر، میان مزارع جو و گندم واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى بسیار باشکوه و مجلّل که جزو آثار باستانى ماهان و کرمان بوده و متعلّق به قرن هشتم هجرى مى‏باشد. بقعه، شامل ایوان، گنبد، صحن، صفّه و مقبره زیبا است.

اصل بنا به صورت مربّع و آن چه که باقى مانده شامل دو اتاق تو در توست. ایوان بقعه در مغرب قرار دارد که خود شامل سردری مقرنس‏کارى زیبایى است که بخش‏هایى از آن فرو ریخته است. پس از عبور از ایوان، مرقدى بر روى سکویى به طول سه و عرض دو متر قرار گرفته که در قسمت بالایى آن کتیبه‏هایى از آیات قرآنى دارد. بر بالاى این سکو، سنگ قبرى به طول 20/2 و عرض 50 سانتى‏متر تعبیه نموده‏اند که داراى گچ‏برى‏هاى ظریف و حجّارى‏هاى فوق العاده‏اى از آیه‏هاى قرآن (آیة الکرسى) دارد. در آخر یکى از کتیبه‏ها پس از جمله سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه‏اکبر نوشته شده: «تعمیر شد مرقد آقا شیخ عبدالسّلام قطب‏الدّین فى سنة 733 هـ . ق.»مرقد داراى چهار صفّه کوتاه به ارتفاع سه متر است که چهار زاویة آن را مقرنس‏کارى‏هاى ظریفى انجام داده‏اند. در اتاق دوّم نیز صورت قبرى است که متأسّفانه بر اثر فرسودگى زیاد، سنگ قبر آن خوانده نشد. بر بالاى بقعه گنبدى شلجمى به قطر پنج و ارتفاع هفت متر است که در انتهاى ساقة آن کلمات اللَّه محمّد حسین به صورت بنایى تکرار و تزیین شده است. این بقعه به تازگى از سوى سازمان میراث فرهنگى و گردش‏گرى تعمیر شده است. زمین زیارتگاه حدود دو هزار مترمربّع است که دیوارهاى خشتى آن تعمیر، و توسّط میراث فرهنگى کاه و گل زده شده، نماى زیبایى گرفته است.

این آرامگاه باشکوه در 42 کیلومترى جنوب شرقى کرمان، در دامنه کوهستان جوپاره و در شهر ماهان واقع است و یکى از باصفاترین مجموعه بناهاى آرامگاهى ایران به شمار مى‏رود.

این مجموعه، شامل دو سر درِ ورودى، حجرات کوچک و بزرگ، بقعه، چهار مناره کاشى‏کارى شده، رواق و چهار صحن زیبا و موزه است.

شخص مدفون در این بقعه، عارف نامى و مؤسس سلسلة صوفیّه نعمت اللهیّه، شاه نورالدّین نعمت‏اللَّه ولىّ است.

این مقبره در یکى از فرعى‏ هاى خیابان 17 شهریور شهر کرمان واقع شده است.

ساختمان بقعه به شکل مربع مستطیل و به ابعاد بقعه 7×8 متر است که در وسط آن ضریح آهنى به شکل گهواره‏اى به ابعاد 1×2 متر نصب است. درِ آن از جانب جنوب باز مى‏شود و در شرق مرقد نیز اتاق کوچکى قرار دارد که بیشتر به عنوان آب‏دارخانه از آن استفاده مى‏ شود.

این مقبره زیبا در درون بافت شهری شهر ماهان در 35 کیلومترى جنوب شرق شهر کرمان واقع شده است.

در اطراف بنا محوطه باز و زمین‏هاى خالى موجود است و در فاصله دورتر از این محوطه بناهایى در جبهه جنوبى و غربى آن قرار دارد که داراى ساختار قدیمى و تاریخى مى‏باشند. در جبهه شرقى بنا خیابان هلال احمر وجود دارد که به بنا دسترسى مى‏دهد و در همین جبهه خانه‏هاى مسکونى وجود دارند که اکثرا نوساز و جدید مى‏باشد.

این بنا در خیابان 17 شهریور شهر کرمان واقع شده است. ساختمان آن، بنایى بسیار زیباست و شامل سر در، رواق، مرقد، شبستان و ضریح و صحن مشجر است که به تازگى توسّط دکتر سام به کتاب خانه علوم قرآنى تبدیل شده است.

درِ اصلى بقعه از جانب مشرق باز مى‏شود که توسّط چهار پلّکان به رواق ورودى آن راه مى‏یابد. پس از عبور از این رواق، به اتاق مرقد مى‏رسیم که داراى چهار صفّه زیباى آیینه کارى شده است که در وسط آن آرامگاه و قبر مرحوم حاج سیّد جواد شیرازی، امام جمعه قرار دارد. این اتاق از غرب به صحن بزرگ دوهزار مترى راه مى‏یابد. که در وسط آن آرامگاه مرحومه خانم گوهر تاج هروى واقع شده، از شمال به دو اتاق بزرگ و از جنوب به یک سالن مطالعه و از جنوب شرقى نیز امتداد به رواق دارد. تمام رواق‏ها به طرز زیبایى رسم بندى و مقرنس‏کارى شده، بالاى آن گنبدخانه کوچکى تعبیه شده است.

این مقبره نرسیده به روستاى ده سیف از دهستان تکاب در مسیر محور نهبندان و در 26 کیلومترى شهر شهداد و در شمال غرب روستا واقع شده است.

متأسّفانه هیچ نوع کتیبه یا سنگ نوشته‏اى که سال دقیق ساخت این بنا را نشان دهد به دست نیامده است اما با توجه به معمارى بنا و ساخت آن، به حدود صد سال قبل یعنى دورة قاجاریّه مرتبط است و به علت اینکه مدفن سیدى مشهور به پیر صبا بود، مقبره بنام او شهرت پیدا کرده است.

امامزاده سلطان سیّد احمد کبیر ـ سرآسیاب شش[1]

این زیارتگاه در 8 کیلومترى جنوب شرق شهر چترود، در روستاى سر آسیاب شش واقع شده است.

بنایى بسیار قدیمى بر جا مانده از عهد صفویّه که تعمیرات زیادى نیز در دوره ‏هاى بعد خصوصا قاجاریّه صورت گرفته است. بقعه با سر درب قدیمى آغاز مى‏شود که دور آن را 10 حجره با سکوهاى 50 سانتى متر فرا گرفته است. ارتفاع ایوان حدود 8 متراست که در ضلع راست آن دو ستون کوچک براى ایوان کوچکترى تعبیه شده که ظاهرا مربوط به دوران قاجاریّه است.

در وسط این صحن چشمه آب قناتى در جریان است که سه اصله درخت کاج و چنار تنومند به قطر 15/1 و ارتفاع تقریبى 30 متر قرار دارد که عمر آنها بالغ بر سیصد سال تخمین زده مى‏شود.