مزارات ایران و جهان اسلام

این آرامگاه در میان قبرستان عمومى روستا کراب از دهستان قصبة غربی، بر روى تپّه‏اى به ارتفاع 3 متر، در 24 کیلومترى شمال غرب شهر سبزوار واقع شده است.

ساختمان آرامگاه که از خشت و گل ساخته شده و در سالیان اخیر مرمت گشته است. شامل ایوانى در جانب شرق به ابعاد 3×3 و ارتفاع 5/3 متر است. در ابتداى این مدخل، یک راه رو به صورت شبستان قرار دارد که در دو طرف آن دو اتاق به صورت انبار و آشپزخانه ملحق شده است. کف و ازارة حرم و شبستان با سنگ مرمر پوشش یافته و الباقى دیوار فعلاً گچ اندود است.

اصل مرقد از خارج به صورت مدور و گنبد آن بر ساقه‏اى هشت ضلعى به ارتفاع دو متر قرار دارد که علاوه بر 4 پنجره جهت نورگیرى، گنبد عرقچینى بنا بر آن استوار شده است.

این آرامگاه که از آثار بجا مانده تیموریان است، در روستاى ریاب، در حدود 5 کیلومترى جنوب غربى شهر گناباد واقع شده و بسیار مورد توجّه مى‏باشد.

ساختمان بقعه که به سبک چهار طاقى با گنبد رفیعى ساخته شده در محل جنبه زیارتى دارد و به عنوان ابراهیم بن موسى بن جعفر ‰ زیارت مى‏شود. بناى آجرى آرامگاه ساده اما نسبتاً با شکوه و عظمت ساخته شده و فضاى درون آن گچ اندود است.

این آرامگاه در روستای مهنه، در 7 کیلومتری فیض آباد از توابع شهرستان مه ولات در 55 کیلومتری جنوب شرقی شهر تربت حیدریه در کوچه پس کوچه های روستای بزرگ مهنه قرار دارد.

ساختمان این آرامگاه اتاقی به ابعاد 4×8 با سقف هلالی است که در وسط آن صورت قبری است که متن ذیل بر آن نوشته شده است: «ابو سعید فضل الدین ابی محمد بن احمد مهینی357ـ440 هجری»،

این آرامگاه در ابتداى جادة تایباد به خواف واقع شده و از آثار زیبای قرن هشتم و نهم هجری قمری است. خود قبر، در فضاى آزاد قرار دارد و در برابر آن، بناى باشکوهى ساخته شده است. بر اطراف مرقد، محجرى کشیده شده، دو لوح سنگى خاکسترى رنگ، یکى بر روى قبر و دیگرى در بالاسر آن به صورت افراشته قرار داده شده است. بر روى سنگ قبر نوشته شده است: «هذا مرقد مرحوم قطب الاقطاب مولانا شیخ زین الدّین ابابکر بن شیخ على بن شیخ ابوبکر بن شیخ احمد بن (شیخ محمّد بن) شیخ محمود بن شیخ سهیل تایبادى وفات یوم پنجشنبه سلخ محرّم 791».

بقعة با شکوه این امامزاده در قلب شهر عشق آباد، در خیابان شهید على اصغر مهر آبادى، در 20 کیلومترى جنوب شهر نیشابور واقع شده و به «حمزة بن موسى ‰» مشهور است.

بناى قبلى که از آجر و بسیار کوچک بود، در سال 1386 تخریب شد و بجاى آن بناى باشکوه کنونى که به صورت 8 ضلعى است ساخته شد. هر یک از اضلاع آن 8 متر و ایوانى در جنوب بقعه تعبیه شده که طول آن 8 و پهناى آن دو و ارتفاع آن 6 متر است. این ایوان، دور تا دور بقعه امتداد دارد و مدخل اصلى بقعه در جنوب شرق واقع شده که توسّط چهار پلّکان به آن راه مى‏یابد. دور تا دور بقعه، چهار در و چندین پنجره جهت نورگیرى تعبیه شده است.

این آرامگاه، بر روى تپّه‏ در غرب شهر ششتمد از توابع شهرستان سبزوار واقع شده و چشم انداز آن زیبا است.

بناى آرامگاه، در سال 1353هـ . ش توسّط مهندس جودت طرّاحى و توسّط انجمن آثار ملّى ایران احداث شده است. این بنا، داراى دو ورودى از دو ضلع غرب و جنوب مى‏باشد. بناى آرامگاه که از معمارى منحصر به فردى برخوردار مى‏باشد، بر روى صفحه‏اى با پلان شش ضلعى منتظم قرار گرفته و دیواره‏ها بر روى سه ضلع از شش ضلع صفحة زیرین و به صورت یک در میان احداث شده که در ارتفاع هشت مترى به هم رسیده و یک مثلث متساوى الاضلاع را تشکیل مى‏دهند که این مثلث، خود متشکل از شش مثلث متساوى الاضلاع مى‏باشد. جنس مصالح به کار رفته، بتن مسلح و عادى مى‏باشد و سنگ قبر، به شکل قاعدة یک هرم شش ضلعى است که دقیقاً در وسط صفحه و زیر مثلت انتهایى دیواره‏ها واقع گشته است.

این آرامگاه، در ناحیة جنوب غربى سبزوار در محلة سبریزـ که در قدیم اسفریس نامیده مى‏شد ـ قرار دارد و به مزار سبریز و پیر حاجات نیز معروف است.

ابن ابى طیّب، از عالمان دورة غزنوى بوده و تفاسیرى بر قرآن نگاشته است. بعد از فوت، او را در سبزوار به خاک سپرده و بنایى بر آرامگاه وى ساخته ‏اند. در کتاب مطلع الشمس، دربارة بناى مقبرة ابن ابى طیّب آمده است: «مزار دیگر در داخل شهر، در سمت جنوب واقع است و معروف به پیر حاجات مى‏باشد و بقعه‏اى از خشت و گل دارد، مشتمل بر چهار شاه‏نشین از چهار سمت و درِ بقعه از طرف شمال است. در این محل هیچ دیده نمى‏شود؛ حتى حصیر و چراغ».

متأسّفانه این آرامگاه به هنگام احداث خیابان رضوى، ویران شده و تنها سه دیوار آن بر جاى مانده است.

این آرامگاه در بالاى تپّه ‏اى در خارج از روستاى مزار، در 5 کیلومترى قبلگاه شهر بجستان از توابع گناباد واقع شده است.

ساختمان آرامگاه که در سالیان اخیر تعیر شده، شامل سردر، ایوان، شبستان و اتاق مرقد است. هستة مرکزى بقعه که اتاق مرقد است به ابعاد 6×6 متر مى‏باشد و درِ آن از جانب جنوب غرب باز مى‏شود و توسّط سه پلّکان به ایوان آن که به ابعاد 3×7 و ارتفاع 5 متر است راه مى‏یابد.

این مجموعه، در مرکز شهر مشهد مقدّس واقع شده و یکى از باشکوه‌ترین و وسیع‌ترین مجموعه‏هاى آرامگاهى جهان اسلام است که طى قرون متمادى بر مزار حضرت امام على بن موسى الرضا ‰ ، شکل گرفته و آثار تاریخى و هنرى ارزشمندى از قرون مختلف در بردارد.

تاریخچة ساختمان: در سال 203 و به قولى 202 هـ . ق، با شهادت امام رضا ‰ ، پیکر مطهّر وى را در بقعه‏اى که بر گور هارون الرشید بنا کرده بودند، به خاک سپردند. این بقعه، در باغ «حمید بن قحطبه» در روستایى به نام «سناباد» نزدیک نوغان در حدود دو تا چهار فرسنگى طوس واقع بود. با توجّه به این روایت، نخستین بناى آرامگاه، همان بقعة هارون الرشید باید باشد که توسّط مأمون عبّاسى بنا گردیده بود.

این آرامگاه در میان روستاى شیخ‌ها در سى کیلومترى شمال غربى مرکز بخش نوخندان از توابع درگز خراسان رضوی واقع شده است.

 شالوده بنا از سنگ لاشه و ملاط گل و خشت و گل است و بیش از سه قرن قدّمت دارد. شیخ عبدالرحمن را از نوادگان
ابو حنیفه مى‏دانند. از بناى کنونى او اطّلاعى حاصل نشد و معلوم نگشت که منظور کدام ابو حنیفه است. اهالى بنیانگذار آبادى را شیخ عبدالرحمن مى‏دانند از اینرو نام آن راشیخ‌ها گذاشته ‏اند.