مزارات ایران و جهان اسلام

این بقعه در ده کیلومترى شمال باختر محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، در میان درّه و بر روى تپّه اى مشرف به درّه، در خارج از روستاى تلارم قرار دارد.

بنایى هشت ضلعى نوساز است که هر یک از اضلاع آن چهار متر و پنجره اى بر آن تعبیه نموده اند. درب بقعه نیز پس از عبور از هفت پلکان از جانب مغرب باز مى شود. سقف بقعه نیز هشت ضلعى است و بالاى بام آن را پشم سیمان (ایرانیت) زده اند. در وسط بام، گنبدى به ارتفاع دو متر با حلب زرد تعبیه نموده اند، چشم انداز بقعه فوق العاده زیباست. زمین زیارتگاه حدود چهار هزار مترمربع است و چند درخت آزاد در پیرامون آن مشاهده مى شود.

این بقعه در هیجده کیلومترى جنوب خاورى شهر پل سفید، در مرتفع ترین جاى روستاى ولیک چال، بر روى تپّه اى مشرف بر روستا و کوههاى البرز، با چشم اندازى فوق العاده دیدنى و زیبا واقع شده است.

بنایى مستطیل شکل به ابعاد 8×4 متر که شامل دو اتاق تو در توست که قبر امامزاده در اتاق دوّم قرار دارد. صندوق نسبتاً بزرگ چوبى به ابعاد 30/1×30/2 و ارتفاع 30/1 سانتى متر از مرقد امامزاده محافظت مى کند. از نحوه سرسازى چوبى با شیرسر و ارتفاع کوتاه بقعه، نشان از قدمت بنا و تعلّق آن به دوره قاجاریّه را نشان مى دهد.

در دوازده کیلومترى جنوب شهر سارى، پس از عبور از سمت چپ جاده پهنه کلا، در میان قبرستان عمومى روستاى دروار، درختان آزاد زیادى به چشم مى خورد، دور درختى را نشان کردند و معتقدند که مدفن امامزاده سیّد تقى است، نه علامت قبر دارد و نه نشانى!!

این آرامگاه در هفت کیلومترى جنوب باخترى شهر محمّدآباد (مرکز بخش دودانگه) واقع است. بقعه بر بالاى تپّه اى مشرف بر درّه بسیار زیبا قرار دارد. بنا را روى سکویى سنگچین و به شکل مستطیل به ابعاد 7×4 متر ساخته اند و ظاهراً متعلّق به دوره صفویّه است.

دو سکوى نشیمنگاه با دو درگاه چوبى ورودى که یکى در نماى دیگرى در قسمت داخلى است که قسمت بالاى آن کتیبه اى چوبى وجود دارد. پوشش سقف و سرسازى آن پلور و سقف حلبى است. فرورفتگى هایى با ابعاد 5/1×5/2 متر در روبرویهم در سمت هاى شرق و غرب ساخته شده است و طاقچه اى در گوشه سمت جنوب شرقى بنا به ابعاد یک متر در پنجاه سانتى متر به پیش آمده که محل روشن نمودن شمع و چراغ است. دو نورگیر در قسمت هاى شمال و شرق قرار دارد که هر دو با تزیین گره چینى مى باشند.

در هیجده کیلومترى جنوب شهر سارى و در سمت راست جاده دودانگه، روستاى امره واقع شده که در آن یازده زیارتگاه کوچک و بزرگ وجود دارد. یکى از آن زیارتگاه ها بقعه امامزاده سیّد تاج الدّین است که در حیاط منزل آقاى موسى قاسمى قرار دارد که بنایى قدیمى به طول سه و عرض دو متر است که ایوان کوچک چوبى دارد و مدخل آن از جانب شمال، مشرف بر روستا باز مى شود.

برخى خفتگان در مزار را دو مرد و یک کودک و برخى نیز بى بى زینب یا بى بى نرگس خاتون معرّفى مى نمایند. متأسّفانه از هویّت خفتگان اطّلاعى حاصل نشده است امّا نگارنده احتمال مى دهد که وى خواهر امامزاده حسن مدفون در همین روستا و بنام سیّده اُم عبدالله دختر عقیل بن جعفر الملک بن محمّد بن عبدالله بن محمّد بن عمر الاطرف بن امام على (علیه السلام) باشد که ظاهراً نام او زینب بوده است.

این بقعه در هفت کیلومترى شمال شهر سارى، در روستاى پایین دامیر قرار گرفته است. در زاویه ى باغى در انتهاى کوچه ى باریک، بقعه امامزاده بى بى خانم قرار دارد که شامل اتاق کوچک مربع شکلى به ابعاد 4×4 متر است که با بلوک و سیمان ساخته شده و بام آن پشم سیمان (ایرانیت) است.

صندوق مشبّک گهواره اى به طول دو و عرض یک متر که در سال 1378 هـ . ش ساخته شده در بقعه نصب است که از مرقد محافظت مى کند. درختان زیادى در صحن بقعه مشاهده مى شود، اما آنچه جالب به نظر مى رسد درخت تنومندى است که قطر آن بیش از سه متر مى باشد و اخیراً داخل آن خالى گشته است. زمین زیارتگاه حدود هزار و پانصد مترمربع است.

در سه کیلومترى خاورى شهر محمّدآباد (مرکز بخش دودانگه) بقعه امامزاده باقر در انتهاى روستاى کهنه ده واقع است. بقعه به شکل مستطیل به ابعاد 16×5 متر بر روى شیب تند تپّه بنا شده است.

از اینرو جهت رسیدن به حرم، ده پلکان مى خورد. ارتفاع این سکو از سمت جنوب غربى تقریباً پنجاه سانتى متر و از سمت جنوب شرقى یک و نیم متر مى باشد. بنا داراى دو در ورودى است که توسّط یک فضاى ارتباطى از هم جدا مى شود. ارتباط نمازخانه با فضاى اصلى توسّط دو در از فضاى ارتباطى و مفصلى مى باشد. نمازخانه با سقف و سر سازى چوبى و شیر سر ساخته شده که نشان مى دهد در دوره صفویّه بنا بنیان شده است.

این بقعه در بیست کیلومترى خاورى شهر سارى، و در وسط روستاى داراب کلا واقع شده است. بقعه شامل بناى هشت ضلعى قدیمى است که در هر یک از اضلاع آن دو متر و چند پنجره در آن تعبیه نموده اند. بام بقعه حلب سر است و شیب آن بسیار تند و در نتیجه نوک آن تیز و ارتفاع آن حدود چهار متر مى باشد. در ضلع جنوب بقعه که مدخل اصلى آن است، مسجد یا حسینیه اى به طول دوازده و عرض هشت متر ساخته اند که بام آن پشم سیمان (ایرانیت) است.

این بقعه در چهل کیلومترى شهر کیاسر (مرکز بخش چهاردانگه) و در خارج آبادى نرگس زمین واقع است.

بناى قدیمى که از خشت و گل و تک اتاق بوده را تخریب و به جاى آن، بناى مستطیل شکلى به ابعاد 20×8 متر با بلوک و بام چوبى و پشم سیمان (ایرانیت) ساخته اند. بقعه کرسى بلند و توسّط سه پلکان از جانب شمال به بقعه راه مى یابد و شامل دو اتاق تو در تو است که قبر امامزاده در وسط اتاق دوّم قرار گرفته که به طول چهار و عرض یک و ارتفاع شصت سانتى متر است. دو ستون جهت نگه دارى سقف بقعه از ابتدا تا انتهاى مرقد، تعبیه نموده اند. سرویسهاى بهداشتى و آشپزخانه چوبى در مجاورت بقعه است و تا حد ماندن دو نفر امکاناتى را فراهم نموده اند.

این بقعه در سى و دو کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در میان مزارع شالى روستاى لولت واقع است. بناى ساده اى است که صندوقى نیز در وسط بقعه مشاهده مى شود.

زمین زیارتگاه دویست مترمربع و فاصله آن تا جاده حدود پانصد متر است. خفته در مزار را از اولاد امام سجّاد(علیه السلام)مى دانند.

این بقعه در چهار کیلومترى شمال نکا و در خارج روستاى طوس کلا، در میان انبوه درختان آزاد واقع است. بقعه اى ساده به شکل مستطیل به ابعاد 10×5 متر و شامل دو اتاق تودرتوست که بام آن حلب سر است. قبر امامزاده در اتاق دوّم قرار دارد و به وسیله آجر و گچ، پنجاه سانتى متر آن را بالا آورده اند. جلوى بقعه که مدخل اصلى آن است، ایوان کوچکى توسّط سه ستون آهنى تعبیه نموده اند که از جانب مشرق به حرم راه مى یابد. زمین زیارتگاه حدود سه هزار متر مربع است. متأسّفانه از هویّت صاحب مرقد اطّلاعى حاصل نشد.

در شانزده کیلومترى شمال خاورى کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه) و بر بالاى تپّه اى مشرف بر روستاى سنور، دو درختى را با چوب نرده کشى کردند و گویند که امامزاده اى بنام اسماعیل یا ابراهیم در آن مدفون است. نه صورت قبرى مشاهده شد و نه علایمى از امامزاده بودن مکان پیداست.

گویند: در گذشته اطراف درخت، سنگ چینى به صورت یک اتاق وجود داشته که خراب شده است.

این بقعه در هشت کیلومترى جنوب شهر محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، در مسیر جاده پاچى ـ میانا و نزدیک مرغدارى، در درّه اى مشرف بر رودخانه شمبیل جار قرار گرفته است.

بنایى قدیمى و زیبا که از بیرون چهارضعلى مربع و از داخل برج گونه است. ایوانى در شمال بقعه دارد که در حال ریزش است. پس از عبور از درب کوچک آلومینیومى آن، به اتاق کوچکى به ابعاد 4×4 متر مى رسیم که قبر امامزاده در وسط آن واقع شده است. صندوقى چوبى بر سر مزار نصب است که قدمتى ندارد.

این بقعه در هشت کیلومترى جنوب خاورى محمّدآباد (مرکز بخش دودانگه) و در خارج از روستاى ورمرزآباد واقع شده است.

بقعه بر روى تپّه اى مشرف بر شالیزارهاى دشت فریم واقع شده و میان روستاى ورمرزآباد و دینه سر قرار دارد. بنا متعلّق به دوره قاجاریّه و به صورت مستطیل به ابعاد 5×8 متر است که بخشى از آن شامل ایوان چوبى است که خود مدخل اصلى حرم است که درب آن از جانب مشرق باز مى شود. پس از عبور از این فضا، به اتاق کوچکى به ابعاد 5×5 متر مى رسیم که توسّط یک پله بزرگ به آن راه دارد و صورت دو قبر در آن مشاهده مى شود. مرقد امامزاده را به ارتفاع هشتاد سانتى متر بالا آورده اند و پارچه هاى سبز روى آن انداخته اند. بام بقعه حلب سر است.

در چهار کیلومترى مرکز شهر سارى، بعد از میدان امام و پل هوایى، نرسیده به میدان تره بار، روستاى لیمون قرار دارد. در میان قبرستان عمومى روستا، بناى مستطیل شکلى به ابعاد 5×6 متر، از خشت و گل واقع است که جلوى آن را ایوان مسقّف بزرگى به ابعاد 5×10 متر که تماماً از چوب جهت استراحت زوّار و مجلس تعزیه ساخته اند، قرار دارد.

این بقعه در هیجده کیلومترى شمال شهر سارى، در روستاى جامخانه و در خیابان شهید حسن بالویى واقع است.

این آرامگاه مستطیل شکل و به ابعاد 20×10 متر است که شامل سه اتاق تو در تو است. مدخل امامزاده از جانب شمال و جنوب است. قبر امامزاده در وسط قرار گرفته و با تیغه اى به دو قسمت تقسیم شده که پشت آن آشپزخانه است. دو تالار در هر طرف مرقد وجود دارد که سقف آنها به اضافه سقفِ اتاقِ وسط، لمبه کوبى و جدیدسازاست و توسّط دربى به مرقد راه مى یابد. به جاى صندوق و ضریح، سکویى با استفاده از پوشش کاشى به ارتفاع 5/1 متر بالا آورده اند و بر روى آن پارچه هاى سبز انداخته اند. طول و عرض قبر را نیز 5/2 متر تعبیه نموده و درست در وسط این فضا که اتاقى 6×5 متر است قرار دارد.

این بقعه در هیجده کیلومترى شمال شهر سارى، در روستاى جامخانه واقع است.

بقعه به شکل مستطیل به ابعاد 13×5 متر است که شامل دو اتاق تو در توست. درب بقعه از جانب شمال باز مى شود و مرقد امامزاده پس از عبور از اتاق اوّل، در اتاق دوّم قرار دارد و قبر را به اندازه 2×2 متر و به ارتفاع هشتاد سانتى مترى بالا آورده اند و پارچه سبزى روى آن نهاده اند. قدمت بنا حدود پنجاه سال است.

زمین زیارتگاه که به عنوان قبرستان عمومى از آن استفاده مى کنند بیش از سه هکتار است. سرویسهاى بهداشتى و غسّالخانه در زاویه اى از صحن قرار گرفته و مرتب است.

از هویّت صاحب مرقد اطّلاعى حاصل نشد. اما به گفته دکتر منوچهر ستوده که مى نویسد: «اطراف امامزاده گورستان قدیمى است». حکایت از قدمت این مکان دارد که در طول زمان بازسازى شده و هویّت خود را از دست داده است.^([1])

برخى نیز او را عبدالله طالب برادر کوچک تر سیّد أحمد مدفون در همین روستا مى دانند. که در این صورت احتمال قوى داده مى شود که مدفون در بقعه سیّد عبدالله أبوطالب بن محمّد الشعرانى بن على بن حسین بن محمّد بن عبیدالله الأمیر بن عبدالله بن حسن بن جعفر الخطیب بن حسن المثنى بن امام حسن(علیه السلام) باشد. زیرا ابن طقطقى فرزندان سیّد محمّد شعرانى را ساکن در سارى ذکر نموده که دو تن آنها سیّد عبدالله ابوطالب و احمد نام داشته اند که ظاهراً عبدالله ابوطالب به عبدالله طالب تصحیف شده است.^([2])

در پنجاه و یک کیلومترى جنوب شهر سارى و در جاده کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه)، خارج از روستاى دیدو در میان جنگلها و باغات روستائیان، بقعه تازه ساختى واقع شده که به امامزاده ابوطالب شهرت دارد.

بقعه شامل اتاقى مستطیل شکل به ابعاد 12×6 متر است که درب آن از جانب جنوب باز مى شود و ایوان چوبى نیز در دو جهت بقعه مشاهده مى گردد. شمال بقعه، مشرف به خیابان است و فاصله بقعه تا جاده اصلى، حدود سه کیلومتر مى باشد که خاکى است. ضریح امامزاده از آلومینیوم است و پارچه هاى سبز روى مرقد انداخته اند. اتاق دیگر در مجاورت بقعه است که از آن به عنوان انبار استفاده مى شود. زمین زیارتگاه حدود پانصد مترمربع است و درختان آزاد کهنسالى در صحن آن مشاهده مى شود که یکى از آنها بیش از ده متر قطر دارد که خشک شده است.

این بقعه در سى و یک کیلومترى شمال شهر سارى، در انتهاى روستاى پرکوه، میان مزارع گندم و بر تپّه اى بلند و مشرف بر جاده دودانگه و کوههاى اطراف قرار دارد.

بقعه تازه ساخت و به شکل مربع به ابعاد 6×6 متر است که گنبدى هرمى به قطر چهار و ارتفاع چهار متر بر بالاى بقعه تعبیه شده و نماى آن قیراندود است. درب بقعه از جانب جنوب باز مى شود و ایوانى به مساحت بیست متر در جلوى این درب ساخته اند که به عنوان شبستان از آن استفاده مى کنند. چشم انداز بقعه فوق العاده زیباست. صندوقى نه چندان قدیمى بر سر مزار است. زمین زیارتگاه حدود هزار مترمربع است و چندین اصله درخت آزاد در صحن آن مشاهده مى شود. دور تا دور صحن را با بلوک، دیوار کشیده اند.