مزارات ایران و جهان اسلام

این بقعه در 54 کیلومتری جنوب غرب شهر تفت، در گورستان تاریخی روستای توران پشت بر بالای تپّه­ای مشرف به روستا
واقع شده است.

بنای سنگی هشت ضلعی است که دارای گنبدی بلند از سنگ است که بخشهایی از آن فرو ریخته و از آ‌ثار قرن هشتم هجری است و نمونه­ای از آن در ابرقوه دیده می­شود.

این بقعه در کنار قبرستان رکن آباد، در 5 کیلومتری جنوب شهر میبد واقع شده است.

رکن آباد دارای آثار باستانی متعددی من جمله مسجد جامع علیا و بقعة حافظ جمال است که مورد احترام و محل روشن کردن شمع و به «چهل دختران» مشهور است. اما آثار قبری در آن دیده نشد. بنا از ابنیة قرن دهم هجری است. و یک چهارطاقی گنبددار است که چهار زاویة آن به کمک فیلپوشها به دایره تبدیل شده و در نتیجه گنبد بنا را بر آن استوار کرده‌اند. شالوده بنا از خشت و گل و گچ ساخته شده و بخش‌هایی از پی آن سنگ لاشه و در تعمیرات سالیان قبل از آجر و سیمان استفاده شده است.

این بقعه در خیابان شیخ محمّدتقی بافقی شهر بافق، در کوچه­ ای بنام پیرمراد قرار دارد. اصل بنا به صورت مستطیل و به ابعاد 12×8 متر و شامل یک ایوان کوتاه، و اتاق مرقد است.

درِ اصلی بقعه از جانب شمال باز می­شود که پس از عبور از شبستان بقعه که خود دارای گنبدی عرقچینی کوتاه است، به فضای بزرگتری راه دارد که قبر پیر مراد در وسط آن قرار گرفته و ضریحی آهنی و آلومینیومی به طول 2 و عرض 20/1 سانتی­متر از آن محافظت می­کند. صحن بقعه که سراسر نخل­کاری شده صورت زیبایی به آرامگاه داده و بالاتر از کف حرم قرار دارد،‌از اینرو جهت ورود به بقعه باید 16پلکان بیست سانتی را عبور داد.

این آرامگاه پس از فلکه وحدت، در خیابان خواجه رشیدالدین فضل الله میبدی و در انتهاى بلوار تازه تاسیس امامزاده میرشمس الحق شهر میبد قرار دارد.

بنا از آثار دورة قاجاریّه و به صورت هشت ضلعى است که هر یک از اضلاع آن حدود سه متر مى‏باشد و درِ آن از جانب جنوب باز مى‏شود. چهار صفّه کوتاه به ارتفاع تقریبى چهار متر در بقعه تعبیه شده که تمام زاویه‏هاى آن را آیینه‏کارى نموده‏اند. گنبد بنا تمام عرقچینى به قطر 5 و ارتفاع 6 متر مى‏باشد که با آجر و کاه و گل تزیین شده است. نماى داخلى گنبد، یعنى ساقه و عرقچین آن با آیینه‏کارى و رسمى‏بندى نماکارى شده است.

در قلب شهر ندوشن از توابع شهرستان صدوق، در میان کوچه‏هاى باریک آن، در محلّه‏اى پایین، بنایى به جا مانده از عصر صفوى خودنمایى مى‏کند که به بقعة امامزاده مامانیک معروف است.

ساختمان بقعه، بنایى بسیار عالى با چهار صفّه روباز است که به شبستان‏هاى دور بقعه راه دارد. چهار زاویة بقعه را با هلال‏بندى و رسمى‏سازى از هم جدا نموده و تشکیل شبستان داده‏اند که به همدیگر راه دارد. در وسط بقعه، چهار پایه قطور جهت استوارسازى گنبدِ عرقچینى بنا تعبیه نموده‏اند. در وسط این ستون‏ها، ضریحى چوبى مشبّک به طول 5/2 و عرض 20/1 سانتى‏متر قرار دارد که ارزش هنرى چندان بر آن مترتّب نیست.

بقعة این امامزاده در 18 کیلومترى جنوب باخترى شهر نیر از توابع تفت و در میان روستای بنادکوک دیزه قرار دارد و در محاوره محلّى به عبدالجعفر مشهور است.

اصل بقعه شامل اتاقى به ابعاد 12×7 متر است که در آن از جانب جنوب باز مى‏شود. به نوشته ایرج افشار: شجره امامزاده را على بن عبداللَّه بن جعفر طیّار ذکر مى‏کنند. بناى آن مرتفع و داراى گنبد کاشى‏کارى جدید است و بیش از هفت سال نیست که کاشى کرده‏اند. بر اساس ثبت یک سنگ وقف، بناى آن در سال 998 ﻫ . ق موجود بوده است. بنا از خشت و آجر است.»

این آستان باشکوه در مرکز شهر بافق واقع شده و بنایى مفصّل و عالى است که بسیار مورد احترام مردم محل و اهالى یزد و کرمان مى‏باشد.

از حیث سبک بنا و گنبد و کاشى‏کارى و تزیینات داخلى هم، از آثار تاریخى و دیدنى در پهنه میان یزد و کرمان به شمار مى‏رود و جزو صد مزار باشکوه ایران اسلامى است. اصل بناى حرم، شامل یک اتاق به ابعاد 13×13 متر با چهار صفّه بزرگ مى‏باشد که گنبد مرتفع و مدوّر بقعه بر آن استوار است.

این زیارتگاه در 16 کیلومترى شمال باختر شهر اشکذر، در روستاى حاجى‏آباد از توابع شهرستان صدوق قرار دارد.

ساختمان بقعه، بنایى نسبتاً مفصّل به سبک امامزاده عقداست، به این شکل که سه طرف ساختمان به وسیله دالانى محدود شده و بقعه از خشت و گل مى‏باشد که در سالیان اخیر مرمّت و بازسازى شده است. براى رسیدن به ایوان و مدخل اصلى بقعه، پیمودن 11 پلّکان الزامى است.

این زیارتگاه در آخر خیابان شهید اشتری دهستانِ مزرعه بیدهِ شهرستان میبد قرار دارد و شامل صحن وسیع،‌ایوان، گنبد و دو منارة کوچک است.

این امامزاده به پیرچراغ نیز شهرت دارد و در میان گورستان عمومی روستا واقع شده و سبک بنای گنبد آن شبیه گنبدها عصر سلجوقی است.

بقعة باشکوه این امامزاده که به «گنبدتاج» مشهور است در خارج از روستای ابراهیم ­آباد رستاق، در 14 کیلومتری شمال غرب شهر اشکذر قرار دارد.

بقعه به صورت هشت ضلعی برج گونه است که هر یک از اضلاع آن چهار متر است. ارتفاع بقعه شش متر، و گنبدی عرقچینی به ارتفاع شش متر بر روی آن استوار است. ساقه مدور گنبد حدود دو متر است. تمام بنا با خشت و گل ساخته شده، و نوع ساختمان آن، بر قدمت آن دلالت دارد. ظن غالب در مقام مقایسه با ابنیه همتراز بر این است که قدمت آن قرن هشتم هجری به بعد باشد. دو در از جانب شمال و جنوب به بقعه راه دارد و در هر یک از اضلاع بقعه، پنجره کار گذاشته­اند. قطر دیوارهای بقعه حدود 20/1 سانتی­متر است که جهت استوارسازی گنبد مرتفع بنا ضروری به نظر می­رسیده است. در زیر گنبد، صورت قبری قرار دارد که بدون هیچ تزیینی پارچه­های سبز بر روی آن گذارده­اند.

این آرامگاه باشکوه که به «زیارت خجّه خاتون» نیز مشهور است، در قلب شهر میبد و در خیابان طالقانى این شهر واقع شده است. در گذشته، این بقعه در دهکده مهرجرد شهر میبد قرار داشت که امروزه به جهت گسترش شهر، این زیارتگاه در یکى از خیابان‏هاى اصلى شهر میبد قرار گرفته است. ساختمان بقعه، بنایى باستانى و بسیار باشکوه است که شامل ایوان بلند، گنبد رفیع، صحن وسیع، رواق‏هاى متعدّد و شبستان‏هاى عالى مى‏باشد.

این آرامگاه در 47 کیلومترى جنوب باخترى شهر تفت، و در قلب روستاى بیداخوید از توابع دهستان بنادکوک بخش نیر واقع شده است.

مزار شیخ على بنیمان به همان طرح و اسلوب قدیم پابرجاست و به مناسبت دارا بودن کتیبه‏ها و آثار تاریخى و هنرى از بناهاى با اهمیّتِ شهرستان تفت و استان یزد است.