مزارات ایران و جهان اسلام

این بناى باشکوه در شش کیلومترى باختر شهر سارى و در روستاى عیسى خندق واقع است.

بدنه اصلى بنا استوانه ایست که از آجر و گچ ساخته و روى آن را با پوششى قطور از گچ پوشانده اند. محل اتصال بدنه اصلى بنا با اوّل بام، قرنیسهاى سینه کفترى و بالاى آنها یک کمربند گچکارى به پهناى ده سانتى متر و بالاى آن میان هر دو قرنیس کاشیهاى نیم دایره است که منتهى به بام هرمى هشت ضلعى مى گردد. یک متر زیر قرنیسهاى سینه کفترى نوارهاى افقى کاشیکارى منفصل از هم وجود دارد.

بقعه در بیست و پنج کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، بر بلندى تپّه اى مشرف بر باغات و در میان انبوه درختان آزادِ روستاى سوته واقع شده است.

بقعه به شکل مستطیل به ابعاد 10×4 متر است که تازه ساخته شده و در وسط آن صورت دو قبر وجود دارد. ابتدا امامزاده قاسم و پس از او، امامزاده محمود. ضریح این مرقد به شکل گهواره اى و با آلومینیوم ساخته شده است. دو درب از جانب مغرب و جنوب دارد و دو پنجره بزرگ نیز در شمال و مشرق. قبر شهیدى نیز در بالا سر امامزاده قرار گرفته است. مسجد بزرگى در شمال بقعه اخیراً ساخته اند و پشت آن غسالخانه و انبارى است.

این بقعه در پانزده کیلومترى شمال خاورى قائمشهر، در انتهاى گورستان عمومى سرخ کلا، بر روى تپّه اى مشرف بر روستا قرار گرفته است و چشم انداز آن فوق العاده زیباست.

بعد از عبور از ده پلکان به بناى قدیمى امامزاده قاسم مى رسیم که متأسّفانه در تعمیرات و بازسازیهاى غیرماهرانه بخش اعظم آن اصالت خود را از دست داده است.

این بقعه در بیست کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، در انتهاى روستاى زیت سفلى قرار دارد.

بنایى قدیمى هشت ضلعى است که اتاقى مستطیل شکل در سالیان اخیر به آن ملحق شده است. ارتفاع دیوار بقعه چهار متر و ارتفاع گنبد هرمى آن به بیش از شش متر مى رسد و به وسیله سیمان اندود شده است. ظاهراً این بنا باید متعلّق به اواخر دوره صفویّه باشد که در تعمیرات پیاپى هویّت و اصالت خود را از دست داده است.

در هفت کیلومترى باختر شهر سارى، در انتهاى روستاى زرویجان، در میان گورستان عمومى روستا، بقعه امامزاده قاسم واقع است.

اصل بنا مستطیل شکل به ابعاد 10×5 متر شامل دو اتاق تو در توست که قبر امامزاده در اتاق کوچکتر به ابعاد 5×5/4 قرار دارد و صندوقى چوبى مرقد را محافظت مى کند. بام بقعه حلب سر است و چندین درخت آزاد تنومند در زمین سه هزار مترى بقعه مشاهده مى شود که فضاى دلپذیرى راایجاد کرده است.

این بقعه در پانزده کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، در میان گورستان عمومى روستاى دنگسرک واقع است. بناى زیبا و کوچک امامزاده به صورت مربع مستطیل به ابعاد 7×5 متر است که بر سکویى چهل سانتى مترى بنا شده است. در جانب شمال بقعه اتاق بزرگترى قرار دارد که راهى به مرقد دارد. تمام دیوارهاى حرم کاشیکاریهاى منظم و رنگى دارد که تاریخ تولّد و وفات ائمه(علیهم السلام)در طرفین درب ورودى نقش بسته است.

این بقعه در هفده کیلومترى شمال شهر سارى، و در ابتداى قبرستان بزرگ روستاى دازمیر کنده واقع شده است.

بقعه به شکل مربع و به ابعاد 6×6 متر و شامل دو اتاق تو در تو است که مرقد امامزاده در اتاق دوّم قرار دارد. قبر امامزاده صد سانتى متر بالا آورده اند و روى آن را پارچه سبزى نهاده اند. گنجه اى در گوشه اى از اتاق مرقد است که درب منبّت قدیمى بر آن است و کتیبه اى به شرح ذیل بر آن حک شده است: «الله مفتح الأبواب و الله ولى التوفیق»

این بقعه در دوازده کیلومترى شمال شهر سارى و در میان گورستان عمومى روستاى پنبه زار کتى قرار دارد.

بقعه کرسى بلند و تازه ساخت و به ابعاد 7×5 متر و شامل دو اتاق تو در توست. درب بقعه از جانب جنوب باز مى شود و توسّط سه پلکان به آن راه مى یابد. در وسط اتاق اوّل صندوق چوبى بزرگى به ابعاد 3×20/1 و ارتفاع 30/1 سانتى متر قرار دارد که با رنگهاى سبز و قرمز و نارنجى مزین شده و بیش از پنجاه سال قدمت دارد.

این بقعه در چهل کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در انتهاى روستا پلسک بر روى تپّه اى کوچک قرار گرفته است.

بناى قبلى که از خشت و گل بوده را تخریب و بناى ساده جدید را که به ابعاد 10×5 متر با بام حلب سر است ساخته اند. بقعه شامل دو اتاق تو در توست که درب آن از جانب جنوب باز مى شود. در اتاق اوّل مرقد آیة الله آقا سیّد احمد موسوى پلسکى امجد، متوفاى 1329 هـ . ش قرار دارد. اتاق دوّم مرقد امامزاده است که صندوقى چوبى به اندازه 2×2/1 و به ارتفاع 40/1 سانتى متر آن را در برگرفته است.

این بقعه در سیزده کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در وسط روستاى اسبوکلا، پس از مدرسه و در میان گورستان بزرگ روستا، واقع شده است.

بنا به صورت برج شش ضلعى است که هر یک از اضلاع آن چهار متر و ارتفاع بقعه نیز پنج متر است. در انتهاى شالوده بقعه، ساقه گنبد به اندازه چهل سانتى متر ساخته و سپس گنبد شلجمى بنا به ارتفاع چهار متر بر آن استوار کرده اند که مجموعاً شش متر ارتفاع گنبد است.

در سه کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، ابتداى جاده ى فرح آباد، بعد از ششصد دستگاه، راهى به طرف روستاى سرسبز مقام مى رود. در قبرستان عمومى روستا، در کنار جاده و باغات مرکّبات، مزار کوچک امامزاده غضنفر قرار دارد که از خشت و گل و متعلّق به اوایل قاجاریّه و در حال تخریب و زوال است. بقعه به شکل مربع به ابعاد چهار متر با بام سفالى است که قبر امامزاده را به اندازه چهل سانتیمتر بالا آورده و روى آن را پارچه سبز انداخته اند.

به جهت فرسودگى بنا، اهالى در حال ساخت بنایى به ابعاد بزرگتر بر روى بناى قدیمى هستند که نقشه بقعه مدور به قطر پانزده متر و ارتفاع هشت متر با بام هرمى است. در بالاى هرم بقعه جایى جهت گنبد خانه کوچکى تعبیه نموده اند. کل فضاى جدید بقعه با وجود نیاز اهالى حدود هفتاد مترمربع است.

این بقعه در چهار کیلومترى شمال نکا و در مسیر جاده زاغمرز ـ نیروگاه، در میان قبرستان عمومى و مزار شهداى طوس کلا قرار دارد.

اصل بنا به شکل برج به ارتفاع دوازده متر مى باشد. درب آن از جانب مشرق باز مى شود که خود شامل یک اتاق یا شبستان متّصل به مرقد امامزاده است و سه پنجره در سه جهت آن تعبیه شده است. نماى خارجى بقعه، با سنگ مرمر تزیین شده، اما نماى برج اندود گچ و سیمان است. گنبد هرمى متمایل به مخروطى به قطر پنج متر و ارتفاع شش متر بر بالاى برج استوار ایستاده است. درست در زیر همین فضا قبر امامزاده قرار دارد که صندوق چوبى مرقد را در برگرفته است. سنگ قبرهاى قدیمى در صحن بقعه و پیرامون حرم مشاهده مى شود که گویاى قدمت بنا است.

ین آرامگاه باشکوه در هشت کیلومترى شمال باختر شهر سارى و در روستاى خارمیان واقع شده است.

بنایى نسبتاً بزرگ و هشت ضلعى است که هر یک از اضلاع آن چهار متر و ارتفاع آن ده متر است. گنبد رک آجرى زیبا به ارتفاع شش متر از ساقه سینه کفترى برج قرار گرفته که تناسب عالى با بقعه دارد. پوشش داخلى گنبد دوپوش، نیم کروى، و پوشش خارجى، رک هشت ضلعى است. سقف مدور بقعه گچکارى یا برشهاى بى دقت و درشت ناهموار دارد. مصالح اصلى بنا، آجر و گچ است. در و صندوق بقعه، ساده و فاقد اثر تاریخى و هنرى است. با این حال از قدمت حدود صد ساله برخوردار است. زمین این زیارتگاه حدود یک هکتار است.

در ده کیلومترى جنوب باختر شهر کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه)، روستاى خلرد واقع است که امامزاده على مشهور به امامزاده یعقوب در آن قرار دارد.

بناى مستطیل شکل ساده اى به ابعاد 12×6 متر است که ایوان و مدخل آن از سمت شمال است. در وسط بقعه قبر امامزاده واقع شده که صندوق بزرگى از قبر محافظت مى کند.

چشم انداز بقعه بسیار عالى است و اشراف کامل به روستاى خلرد و کوههاى مجاور و جاده کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه) دارد. زمین زیارتگاه حدود یک هکتار است که در محوطه آن قبور مؤمنین و بیش از بیست و نه اصله درخت آزاد و سرو وجود دارد که قطر برخى از آنها به بیش از 5/1 متر است. پوشش بام بقعه حلب سر است و تعمیرات زیادى در آن انجام شده است.

این بقعه در پنجاه کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى واقع شده و چشم انداز آن فوق العاده زیبا است.

بنا کاملا چوبى با سقف حلبى به ابعاد 5×5 متر بر روى صفه اى گلى به ارتفاع پنجاه سانتى متر است. درب ورودى بقعه چوبى ساده است که در محلى سرسبز و پر درخت با شیبى تند به طرف مزارع روستا امتداد دارد.

در شانزده کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، پس از روستاى هولار، آبادى گرمستان قرار دارد.

بناى قبلى بقعه که از خشت و گل بوده را تخریب و به جاى آن بقعه برج گونه به ارتفاع شش متر و گنبدى عرقچینى به ارتفاع دو متر ساخته اند. درب بقعه از جانب جنوب باز مى شود. زمین این زیارتگاه حدود ششصد مترمربع است.

این بقعه در چهل و دو کیلومترى جنوب شهر کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه)، در خارج آبادى چالو واقع است.

نزدیک آخور گوسفندان، خارج آبادى، مزار کوچکى است که از سنگ لاشه و خشت بر پا شده و در نزد اهالى از احترام فوق العاده اى برخوردار است. درب آن از جانب مغرب باز مى شود. صندوقى چوبى بر سر مزار است که قدمتى ندارد. اتاق بقعه 3×4 متر و بام آن حلب سر است.

این آرامگاه در بیست و دو کیلومترى خاورى شهر سارى و پس از روستاى داراب کلا واقع شده است.

بناى اصلى بقعه چهارضلعى به ابعاد 8×8 متر است که میان هر ضلع، طاقنمایى با طاق شکسته زده اند. تیزى چهار کنج بنا را با تبدیل کردن آن به هلال گرفته اند. با پر کردن چهار کنج بالاى بنا، چهارضلعى را تبدیل به هشت ضلعى کرده و گنبد رک را بر پایه اى هشت ضلعى بنا کرده اند. این پایه در حدود یک متر و نیم بلندى دارد. در هر بدنه چهار ضلعى در قسمت بالا زیر پایه گنبد، سیزده قرنیس سینه کفترى است که بالاى هر دو تاى آنها قرنیس کوچکترى از آجر ساخته اند. از داخل، چهارضلعى را با افزودن چهار گوشواره به دایره تبدیل کرده و گنبدى عرقچینى بر آن زده اند. داخل بنا گچکارى است و طاقنماها و طاقچه هاى متعدد دارد.

ین بقعه در بیست و هفت کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، بر بالاى تپّه اى مشرف بر روستا و با چشم انداز بسیار عالى در میان روستاى آق مشهد واقع شده است.

نقشه اصلى بقعه هشت ضلعى و با بتن آرمه ساخته شده و هر یک از اضلاع آن چهار متر و ارتفاع بنا نیز چهار متر است. دو درب چوبى تازه ساخت بسیار زیبا در جانب شمال و جنوب بقعه نصب است که بر روى آن کتیبه اى به شرح ذیل است: «الله، محمّد، على، حسن، حسین و فاطمه، امامزاده على اکبر 1384 هـ . ق»

گنبدى شلجمى بلند بر ساقه اى یک مترى به صورت هشت ضلعى تعبیه شده که ارتفاع آن حدود پانزده متر و قطر آن هشت متر و در هر یک از اضلاعِ ساقه آن یک پنجره جهت نورگیرى تعبیه نموده اند. نماى خارجى گنبد قیراندود (ایزوگام) است و با رنگ سبز نقاشى شده است. تمام جدار داخلى بقعه با سنگ مرمر پوشیده و تزیین شده اما قبر امامزاده هنوز تزیینى در خور ندارد.

این بقعه در بیست و شش کیلومترى خاورى شهر سارى، در جاده کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه) و خارج از روستاى ورند بر روى تپّه اى مشرف بر درّه و کوهها قرار گرفته و چشم انداز آن فوق العاده زیباست.

بناى بقعه قدیمى و به شکل مستطیل به ابعاد 12×6 متر است که جلوى آن را ایوانى با سه ستون تعبیه نموده اند. بام بقعه حلب سر است و گنبد کوچک توپى حلبى به ارتفاع یک متر بر آن اضافه نموده اند. نحوه بکارگیرى از شیرسرها در سقف بقعه و پلورکشى و چوبهاى تزیینى و کنده کاریهاى درب بقعه نشان از قدمت بنا دارد که ظاهراً متعلّق به قبل از قاجاریّه است.