مزارات ایران و جهان اسلام

از بناهاى تاریخى در شهر سمنان، برج چهل دختران است که در اواسط خیابان حکیم الهى و بر سر راه شهر به محلات ثلاث (کوشمغان، زاوغان و کدیور) و بین محلّه کوشمغان و زاوغان سمنان واقع شده و به صورت بقعه کهنه و قدیمى و نیمه مخروبه‏اى است که به نام چهل دختران نیز خوانده مى‏ شود.

وجه تسمیه این برج چنین است: عدّه‏اى از مردم سمنان معتقدند برج مذکور را چهل دختر که دست از تعلّقات دنیوى کشیده و تارک دنیا شده بودند، با گل و خشت ساخته‏اند. قدر مسلم این است که تاریخ بناى برج یا آتشکده به زمان قبل از اسلام بر مى‏ گردد.

همان طور که نام کوشمغان (کوشک مغان) و زاوغان (زوایه مغان) که در نزدیکى برج قرار دارد، برمى‏آید و با توجّه به مقام مغ که پیشواى زرتشتیان بود، مى‏توان اطمینان داشت که برج مذکور زمانى آتشکده و یکى از اماکن متبرکه زرتشتیان بوده است. این بنا به صورت برج هشت ضلعى است که هر ضلع آن در خارج 5/4 و در داخل 80/2 متر است. ارتفاع برج در بعضى قسمت‏ها 10 متر و در قسمت‏هاى نسبتاً سالم دیگر به 12 متر مى‏رسد. ضخامت دیوار تقریباً 50 ـ 60 سانتى متر است. به عقیده مردم سمنان، برج چهل دختر یکى از بناهاى شوهریاب سمنان است. به این صورت که دختران دم بخت براى بازشدن گره بخت خود و پیدا کردن شوهر به داخل برج مى‏روند و سه تا هفت سنگ را از داخل به خارج پرتاب مى‏کنند، اگر سنگ به خارج برج بیفتد معتقدند که بخت آن‌ها باز خواهد شد و حتماً همان سال به خانه شوهر خواهند رفت، در غیر این صورت باید براى بخت گشایى تا سال دیگر صبر کنند. هم اکنون برج مذکور به دلیل توسعه شهرى و احداث مدرسه، داخل حیاط مدرسه قرار گرفته و کماکان ارزش تاریخى خود را حفظ کرده است.

این بنا به شماره 3035 و در تاریخ 3/11/1379 به ثبت آثار ملّى و تاریخی رسیده است.