آرامگاه مختومقلى شاعر شهیر و پرآوازة ترکمن در روستاى آق تقاى، در فاصلة 60 کیلومترى مرز پل قرار دارد. این روستا از توابع بخش مراوه تپّه شهرستان مینو دشت است. مختومقلى یکى از شخصیّت‏هاى ادبى و حماسى ترکمن‏ها به شمار مى‏آید و به ویژه در عرصة ادب و هنر جمهورى ترکمنستان از جایگاه ویژه‏اى برخوردار است.

خلاقیت ادبى مختومقلى توجّه بسیارى از پژوهشگران و دانشمندان را به خود جلب نموده است. در اواخر قرن 18 و اواسط قرن 19 میلادى، برخى از اشعار او به زبان‏هاى آلمانى و انگلیسى ترجمه و چاپ شد. در آغاز قرن بیستم به ویژه پس از انقلاب اکتبر سال 1917 میلادى روسیه، اشعار برگزیدة او به تمام زبان‏هاى جمهورى‏هاى سابق شوروى، همچنین به زبان‏هاى فرانسوى، لهستانى و انگلیسى، منتشر شد. در سال‏هاى پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران، تعداد قابل توجّهى از آثار منظوم مختومقلى به زبان فارسى ترجمه و نشر گردید.

این بقعه در گذر میرکریم میدان و در شمال قدمگاه حضرت عبّاس و نیز امامزاده چهل تن شهر گرگان واقع شده است. در گذشته در حاشیة این مکان مذهبى، ابنیة مهمى بدین شرح قرار داشتند: در ضلع شمالى آن به فاصلة حدود 100 مترى میدان قیصریة بازار کهنة استرآباد، آب انبار قدیمى میرکریم معروف به «آب انبار ملاعلى» که کتیبة سنگى به تاریخ 1010 داشت. در ضلع شرقى مدرسه و راستة بازار دباغان بازار کهنه و در قسمت جنوبى آن حماسیه کاسه گران و کاروانسراى حاج محمّد تقى‏خان هزار جریبى قرار مى‏گرفتند.

بومیان به آن «روشنوا» یا «مصاده» (معصوم زاده) مى‏گویند که در 14 کیلومترى غرب شهر گرگان و 13 کیلومترى شرق شهر کردکوى بین روستاهاى شموشک، اسبومحلّه، دنگلان، نوچمن، خطیرآباد، کفشگیرى و یساقى واقع شده است. این مکان با استناد به نوشته‏هاى ابن اسفندیار، حداقل 900 سال قدمت دارد. وى در تاریخ خود در زمان ذکر وقایع سال 525 هـ . مى‏نویسد: «...اسپهبد علاءالدوله (حاکم وقت طبرستان مازندران) که به همراه حاجب بزرگ سلطان سنجر که محمود کاشانى بود، از روشن آباد به استراباد آمدند تا ارغش سردار قشون سنجر را که عصیان نموده و استراباد گریخته و در قلعه بالمن و جهینه پناه گرفته بود سخت بمالند. اما ارغش پناه بر اسپهبد آورد و...».

بقعة باشکوه امامزادگانِ آق امام، در هشت کیلومترى شمال شرق شهر «آزاد شهر» و در بالاى کوهى زیبا و سرسبز، با چشم‏انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است.

این کوه از شمال به جادّة بین المللى آزاد شهر به مشهد مقدّس و روستاى ترکمن‏نشین قزلجه، از جنوب به روستاى نوده، از مشرق به روستاى سیّدآباد نیلى و از مغرب به محدودة زمین‏هاى زراعتى ازدار تپّه (هزار تپّه) آزاد شهر، منتهى مى‏گردد. فاصلة مقبرة امامزادگان از جادّة آسفالته، حدود سه کیلومتر است که پس از طى چند پیچ، به شکل مارپیچ تا مقبره، ادامه مى‏یابد. اوّلین بار این جادّه در سال 1337 هـ . ش، توسّط مردم رامیان و آزادشهر، با مدیریت مرحوم حاج آقا حسین حسینى واعظ رامیانى تعمیر و مرمّت گردید. پس از استقرار تأسیسات مخابراتى در آن‌جا، وضعیّت بهترى یافت و هم اکنون تمام جادّة آن آسفالت شده و به راحتى قابل تردّد است.

بقعة این امامزاده در خیابان امام خمینى شهر گرگان و در کوى سه چشمه واقع شده است و مشهور به «امامزاده نوره» می‌باشد.

بناى آجرى برج گونة دوازده ضلعى مى‏باشد که از نظر تزیینات آجرى، از نمونه‏هاى کم نظیر بناهاى شمال کشور به شمار مى‏رود. در هر ضلع بنا، یک قاب بزرگ مستطیل به طور عمودى و یک قاب مستطیل به طور افقى در بالاى آن وجود دارد. شیوة آجر کارى قاب‏هاى بالا، یاد آور آثار دوران سلجوقى مى‏باشد که دو طرح زیباى ستاره‏اى شکل و لوزى نیز در آن‏ها به کار رفته است. قاب سازى‏هاى عمودى داراى طرح‏هاى شبیه قاب سازى‏هاى برج شبلى است. در سردر ورودى، کاشى‏هاى آبى رنگى مشاهده مى‏گردد، مقرنس کارى بنا، به شیوة آثار عهد سلجوقى نزدیک است و ترک بندى میان ضلع‏هاى دوازده گانه نیز شبیه ترک‏هاى گنبد قابوس مى‏باشد. محراب گچبرى و زیباى این بنا با تزیینات گیاهى گل و بوته جقّه‏اى‏ها، از ویژگى و زیبایى خاصّى برخوردار است. مرقد که در داخل صندوق چوبى مشبّکى قرار دارد، از گچ است و روى چهار بدنة آن، آیاتى از کلام اللَّه مجید به خطّ کوفى ممتاز دیده مى‏شود. کار این گچبرى و کتیبة آن، از ظرافت بسیار برخوردار است. صندوق نفیس منبّت آن، از کارهاى قرن نهم است. بر روى لنگة در قدیمى بقعه، تاریخ 867 هـ . ق نقش بسته است. نسب امامزاده طبق زیارت نامه و شهرت محلى به حضرت امام موسى کاظم مى‏رسد.

بقعة این امامزاده در خارج از روستاى قراقاشلى، در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده که چشم انداز بسیار زیبایى دارد و به «آق امام قراقاشلی» معروف است.

ساختمان بقعه، بنایى چهار ضلعى و مسجدى متّصل به آن مى‏باشد. چهار گوشواره در بالاى چهار کنج بنا قرار دارد و بقعه را به هشت ضلعى و سپس به دایره تبدیل کرده و گنبدى نوک تیز بر بالاى این دایره زده‏اند. در حرم امامزاده، صندوق بزرگى به ابعاد 3×2 مرقد را پوشانده است. این صندوق داراى کنده‏کارى‏هاى ظریف بود که دو بدنة شمالى و جنوبى آن به سرقت رفته و بر حاشیة کلّه شمالى صندوق، آیاتى از کلام اللَّه مجید و بر کلّة دیگر آن «ناد علیاً مظهر العجایب تا آخر» حک شده است.

مکانهای مذهبی زرتشتیان

چک چکو

1ـ آتشکده زرتشتیان.. 746

2ـ آتش ورهرام (بهرام) یزد. 749

3ـ پیربلسگر ـ مُریاباد. 751

4ـ پیر سبز (چک چکو) ـ اردکان.. 751

5ـ پیرشاه ورهرام ایزد ـ خرمشاه. 755

6ـ پیر کوشک ـ مریم آباد. 756

7ـ پیرمراد (چلچرو) ـ قاسم آباد. 757

8ـ پیر مهریزد ـ آبشاهی.. 757

9ـ پیر نارکی ـ نارکی.. 758

10ـ پیر نارسون ـ یزد. 761

11ـ پیر هریشت ـ اردکان.. 763

12ـ خواجه خصر ـ مُریاباد.

نسب شریف امامزاده هلال مدفون در آران و بیدگل با نه واسطه به امام صادق منتهی میشود که از قرار ذیل است : سید هلال بن علی مانکدیم( صورت مثل ماه ) بن محمد بن علی بن احمد بن عیسی بن علی بن حسن بن محمد الاکبر بن علی العریضی بن امام صادق (ع) . وی از سادات جلیل القدر اصفهان بود .

بنای این مزار را باید از دوران شاهان صفوی و از نیمه نخستین این دوره به شمار آورد. (3) همچنانکه در لوح زیارتنامه این سیده جلیله نوشته شده او را «سکینه بنت امام موسی کاظم(ع)» و خواهر حضرت فاطمه معصومه(س) دانسته اند. (4) که علی التحقیق فاقد ارزش و عدم مداقه در مدارک مستند مبنی بر تعداد فرزندان امام موسی کاظم(ع) می باشد. چرا که به اتفاق جمیع مورخین و علماء سیره و رجال، امام موسی کاظم(ع) را فرزندی به نام «سکینه خاتون » نبوده، (5) و مدفون در بقعه مورد بحث شخصیتی سوای نوشته لوح زیارتنامه می باشد.

به هر حال، سکینه خاتون، سیده ای جلیله از نوادگان حضرت امام موسی کاظم(ع) بوده و در جلالت قدر و عظمت شان آن همین بس که بارگاه عظیمی برای وی برپا نموده اند و بروز کرامات و خوارق العاداتی که از ناحیه مقدسه این بی بی بر سر زبان اهالی جریان دارد، خود معرف شخصیت والای این علیا مخدره است.

نسب شریف سکینه خاتون

حضرت امام موسی کاظم(ع) فرزندی بنام «سکینه » نداشت و لذا شخصیت مدفون در این بقعه را هم نمی توان فرزند بلافصل امام(ع) دانست، کما اینکه اکثر بقاع متبرکه ایران را منسوب به فرزندان بلافصل ائمه: خصوصا امام موسی کاظم(ع) نموده اند که اصلی ندارد.

امامزاده سلطان سیّد احمد کبیر ـ سرآسیاب شش[1]

این زیارتگاه در 8 کیلومترى جنوب شرق شهر چترود، در روستاى سر آسیاب شش واقع شده است.

بنایى بسیار قدیمى بر جا مانده از عهد صفویّه که تعمیرات زیادى نیز در دوره ‏هاى بعد خصوصا قاجاریّه صورت گرفته است. بقعه با سر درب قدیمى آغاز مى‏شود که دور آن را 10 حجره با سکوهاى 50 سانتى متر فرا گرفته است. ارتفاع ایوان حدود 8 متراست که در ضلع راست آن دو ستون کوچک براى ایوان کوچکترى تعبیه شده که ظاهرا مربوط به دوران قاجاریّه است.

در وسط این صحن چشمه آب قناتى در جریان است که سه اصله درخت کاج و چنار تنومند به قطر 15/1 و ارتفاع تقریبى 30 متر قرار دارد که عمر آنها بالغ بر سیصد سال تخمین زده مى‏شود.

فهرست مطالب

مقدّمه مؤلّف··· 19

فصل اول: مشخصّات رهبر قیام

 نام و مشخصّات رهبر قیام··· 29

 نَسب شریف··· 29

 پدر بزرگوار··· 30

 تاریخ تولّد و شهادت زید علیه‏السلام··· 31

 مادر زید علیه‏السلام··· 32

 القاب زید علیه‏السلام··· 33

 فضایل علمى و اخلاقى زید علیه‏السلام··· 33

 بیان رساى زید علیه‏السلام··· 35

 زید بن على علیه‏السلام مفسّر و همراز قرآن··· 36

 تفسیر قرآن در زندان···

نسب شریف امامزاده صالح مدفون در روستای محسن آباد از قرار ذیل است : صالح الاکبر بن عیسی بن محمدالبطحانی بن قاسم بن حسن زید بن امام حسن (ع). وی سیدی شریف بود ودر اصفهان وفات کرد . مناهل الضرب ص 103

نسب شریف امامزاده جلیل القدر شاه رضا با یازده واسطه به امام حسن مجتی (ع) منتهی می شود که از قرار ذیل است : سید ابوزید کمال الشرف رضا النقیب بن ابی محمد حسن بن ابی طالب علی بن ابی القاسم طاهرالاقطع  بن علی بن محمد بن حسن بصری بن قاسم بن محمد بطحانی بن قاسم بن حسن بن زید بن امام حسن (ع) . وی نقیب سادات اصفهان بود .

فهرست مطالب

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. امامزاده ابراهیم / آمل / گرجی محلّه‏...................................... 33

2. امامزاده ابراهیم / بابلسر / داخل شهر...................................... 45

3. امامزاده ابراهیم / قائم‏شهر / ماچک پشت............................... 50

4. امامزاده ابراهیم / لاریجان‏ / دنیان.......................................... 52

5. امامزاده ابراهیم /  نور / تیرستاق............................................. 53

6. امامزاده ابراهیم / نور / بتیرکلا................................................. 54

7. امامزاده ابوالحسن المؤید باللَّه / تنکابن / زیارت ور‏............... 54

8. امامزاده ابوالقاسم بن المؤیّد باللَّه / تنکابن / ‏جزما................. 63

9. امامزاده ابوصالح / قائم‏شهر / ابوصالح.....................................

آرامگاه امامزاده سید حمزه تبریز

فهرست مطالب

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. امامزاده ابراهیم / تبریز / خیابان شمس تبریزی..................... 37

2. امامزاده اسکو / تبریز / اسکو................................................... 42

3. امامزاده اسماعیل / جلفا / زاویه............................................... 43

4. امامزاده اسماعیل / میانه‏ / ضلع جنوبی مسجد جامع............. 44

5. امامزاده بزرگ / سراب / جنب گورستان عمومی.................... 51

6. امامزاده جبرائیل / ورزقان / آستمال......................................... 54

7. امامزاده جمال الدّین / تبریز / محلّه ویجویه........................... 55

8. امامزاده حلیمه خاتون / تبریز / محلّه چرنداب........................ 58

9. امامزاده حمزه / تبریز / محلّه سرخاب.....................................

فهرست مطالب

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه آسیابان / زابل / کوه خواجه......................................... 23

2. زیارتگاه سیّد غلام رسول / چابهار / ضلع شرقی شهر............ 23

3. زیارتگاه مرتضى على / خاش / شرق میدان معلم.................. 27

4. قدمگاه خضر / چابهار / سپوزه................................................ 28

5. مقابر جنانى گچ / چابهار / جنوب درة تیس............................ 29

6. مقابر سورو / سراوان / سورو.................................................... 29

7. مقابر شیشه‏ریز / سراوان / شیشه ریز........................................ 30

8. مقبرة آتشگاه کل گنگ / زهک / گل گنگ.............................. 31

9. مقبرة اباذر راشکى / زهک / قلعه نو.......................................

امامزاده شاه‌ سلیمان علی(ع)

فهرست مطالب

1. آرامگاه آیت‌الله شیخ هادی هادوی / بیرجند / قبرستان پایین شهر............... 23

2. آرامگاه آیتی / بیرجند / قبرستان عمومی شهر....................... 25

3. آرامگاه ابن حسام خوسفی / بیرجند / خوسف........................ 26

4. آرامگاه بوذرجمهر / قاین / کوه ابوذر...................................... 29

5. آرامگاه تورانشاه / سرایان / حاشیه جنوبی شهر..................... 31

6. آرامگاه حسام الدوله / بیرجند / خیابان شهید منتظری......... 32

7. آرامگاه شیخ ابوالمفاخر قاینی / قاین / قبرستان ابوالخیر........ 33

8. آرامگاه ملا علی اکبر خوسفی / بیرجند / خوسف................... 35

9. امامزاده ابراهیم رضا / درمیان / آبگرم گزیک.......................... 36

10. امامزاده احمد / فردوس‏ / مهوید........................................... 41

11. امامزاده زید بن موسى / قاین‏ / آفریز.................................... 44

12. امامزاده سیّد الحسین / نهبندان / دهک.................................

بقعة این امامزاده در محلّة حسن‏ آباد اصفهان و در کوچة امامزاده احمد قرار دارد. بناى امامزاده، از آثار تاریخى اصفهان است که قدیمى‏ترین تاریخ آن 563 هـ . ق، مصادف با زمان حکومت سلطان ارسلان بن طغرل و دورة وزارت جلال الدّین قوام‏الدّین مى‏باشد. مجموعة بناى امامزاده احمد، مشتمل بر یک بقعه و دو ایوان ـ یکى در شمال و دیگری در غرب ـ است. بقعه، مشرف به جادّه مى‏باشد و صحن وسیعى دارد که عدّه‏اى از بزرگان، از جمله هماى شیرازى در آن مدفونند. اصل آرامگاه، به شکل مربّع به اندازة چهار قدم از زمین بلندتر است.

بقعة باشکوه و قدیمى این امامزاده در روستاى سهروفیروزان که همان لنجان سابق است، در حدود 17 کیلومترى شهر فلاورجان قرار دارد و به «شاهزاده ابوالقاسم» شهرت دارد.

بنایى قدیمى و بجا مانده از اواخر دورة صفویّه که در عین سادگى از زیبایى خاصّى برخوردار است و الحاقاتى در دورة قاجاریّه به آن افزوده شده است.

بقعه، شامل سردر کوچکى به ابعاد 5×3 و ارتفاع چهار متر مى‏باشد که در دو طرف آن، دو سکّوى نشیمن و درى چوبى قرار دارد که در بالاى آن طاق جناغى و رسمى‏بندى اجرا شده و در بالاى آن کتیبه‏اى به این مضمون است: «فادخلوها بسلام آمنین و نصر من‏اللَّه و فتح قریب». پس از عبور از مدخل، به صحن امامزاده مى‏رسیم که ایوان بقعه در جانب جنوب آن تعبیه شده و توسّط دو پلّکان به آن مرتبط مى‏شود و در طرفین آن، دو اتاق کوچک احداث شده است.

بقعة این امامزاده در روستای «وشته» در هشت کیلومتری مرکز شهرستان طالقان (شهرک) در ضلع جنوبی رودخانه شاهرود و 700 متری شمال غار بادامستان واقع شده است.

بقعة اصلى، شامل برج آرامگاهى چند ضلعى مى‏باشد که داراى گنبد دو پوشه بوده و در گوشه‏هاى زیر گنبد آن گوشواره‏هایى اضافه شده است. مصالح بنا از سنگ لاشه و ملات گچ سنّتى است و تمامى سطوح داخلى آن با گچ اندود شده است. داخل بقعه ضریح فلزى وجود دارد که قدمت آن به یک دهه نیز نمى‏رسد.