مزارات ایران و جهان اسلام

مشهور به «شاه ‏ابوالقاسم»، بقعه این امامزاده در 35 کیلومترى جنوب غرب شهر رامهرمز و در میان روستاى شاه‏ ابوالقاسم قرار دارد.

بنایى قدیمى از خشت‏وگل که در دورة قاجار ساخته شد و شامل ایوان، گنبد، اتاق و صحن است.

مرقد امامزاده در اتاقى به ابعاد 7×7 متر قرار دارد که از خارج به صورت برج مدوّر و داراى گنبد عرقچینى به ارتفاع دو متر مى‏باشد. در ساقة آن، چهار پنجره جهت نورگیرى تعبیه شده است. در وسط بقعه، صورت قبرى است که به اندازة پنجاه سانتى‏متر از کف بقعه بالا آورده‏اند و روى آن پارچة سبز نهاده ‏اند.

بقعة این امامزاده بر فراز تپّه‏اى در شهر منجنیق، با چشم‏ انداز فوق العاده زیبا قرار دارد.

بقعه، بنایى قدیمى و بجا مانده از دورة صفویّه است که ظاهراً قبل از آن نیز وجود داشته و سپس در زمان صفویّه بازسازى شده است.

بقعه بر روى تپّه‏اى تاریخى واقع گردیده و براى رسیدن به آن باید از 34 پلّکان عبور نمود و «سنگ آسیاى منجنیق» کنار آن افتاده و آب رود زرد از میان آن مى‏گذرد و مشرف به روستا، با چشم‏انداز فوق العاده زیبا و دیدنى است. بقعه شامل ایوان، گنبد، حرم و صحن مى‏باشد. ایوان بنا رو به جانب مغرب باز مى‏شود و توسّط دو پلّکان به کف آن که به ابعاد 4×4 متر و داراى دو طاق است، راه مى‏یابد. پس از عبور از این فضا، به شبستان کوچکى مى‏رسیم که به دالان هشتاد سانتى‏مترى منتهى مى‏شود که با خم شدن باید به اتاق مرقد رسید. این اتاق به ابعاد 5×5 متر مى‏باشد و چهار زاویة آن را با چهار فیل‌پوش به دایره و سپس به هشت ضلعى مبدّل نموده‏اند و گنبد دو پوشة بنا را بر آن ایجاد کرده‏اند.

بقعة این امامزاده در بالاى تپّه‏اى خارج از روستاى سرحانى، با چشم‏انداز فوق العاده زیبا واقع شده است.

بنایى زیبا و قدیمى و بجا مانده از دورة صفویّه است که شامل ایوان، شبستان و حرم مى‏باشد. ایوان بقعه، رو به جانب شمال باز مى‏شود و طرفین آن، دو در کوچک تعبیه شده و به شبستان کوچک بقعه که به ابعاد 5×6 متر است، راه مى‏یابد. شبستان داراى طاق بندى است که توسّط دو پلّکان به عمق حرم راه مى‏یابد. اتاق مرقد یا حرم به صورت مربّع و به ابعاد 4×4 متر مى‏باشد که چهار زاویة آن را با ایجاد چهار طاق‏نماى کوچک به هشت‌ضلعى تبدیل نموده و سپس گنبد بنا را که از داخل به صورت چترى و 18 پَر است، بر آن ساخته‏ اند.

مشهور به «سلطان ابراهیم»، بقعه باشکوه این امامزاده، در 42 کیلومترى شهر ایذه، در جنوب روستاى صالح به نام کارتا، بر روى تپّه‏اى طبیعى با چشم‏انداز زیبا واقع شده است. بنا قدیمى و متشکّل از دو گنبدخانه و اتاق‏هاى ورودى است که هر یک به یکدیگر راه دارند. بناى اصلى و بزرگ متعلّق به سلطان ابراهیم مى‏باشد و در قسمت پشت بنا، مرقد سیّد شرف الدّین که کوچک‏تر است، قرار دارد.

آرامگاه شابوالقاسم در سمت راست جادّة دزفول ـ شوشتر واقع شده است.

این بنا مشتمل بر سر در ورودى، کفش کن، شبستان مسجد و بقعه است. سر در ورودى دو ستون بازویى بسیار قدیمى با آجرهاى زیرین بسیار قطور دارد. شبستان مسجد طرح مستطیل دارد. سردر ورودى این شبستان، راهروی بقعه است و از سنگ‏هاى تراشیدة کهنه‏اى به اشکال مکعب هلالى طاق رومى ساخته شده است. قسمت بالایى سردر در دورة ایلخانى گچبرى شده است. داخل بقعه، فاقد هرگونه تزیین است.

بقعة این امامزاده، حدود 35 کیلومترى شهر بهبهان، خارج از بخش دشت فریدون و نزدیک آبادى سردشت زیدون واقع شده است.

بنایى نسبتاً قدیمى و باشکوه، با حرم و رواق‏هاى نسبتاً کهنه و سردرِ کاشی‌کارى شده و حیاط و ایوان است. جلوى بنا، ایوانى سرتاسرى به طول 16 متر با دو غرفة جانبى ساخته شده است. بر دو طرف ایوان، پایه‏هاى دو مناره با پوشش کاشى بر جاى مانده است. نماى بنا با کاشى‏هایى به رنگ سبز، سیاه، سفید و زرد به سبک دورة قاجار کاشی‌کارى شده و ایوان و غرفه‏هاى جانبى نیز با گچ‏برى طاقچه نماها و آیینه‏کارى تزیین گردیده است. درون حرم نیز مقرنس‏کارى و آیینه‏کارى نفیسى از دورة قاجار دارد. بر بالاى حرم، گنبدى شلجمى ساخته شده است. پوشش ایوان توسّط طاق پیش و پس، مرکّب از سه طاق پیش و سه طاق پس صورت گرفته است.

قبرى گچین، بدون لوح سنگى، زیر ضریح چوبى قرار دارد. در بدنة ایوان، سنگ قبرى به تاریخ 1331 هـ . ق به چشم مى‏خورد و در مدخل صحن حیاط، بر قفل زنجیر، تاریخ 1309 حک شده است.

بقعة شعیب نبى در روستاى گوریه از دهستان شعیبه شهرستان شوشتر، جزماً نمى‏تواند از آنِ شعیب نبى باشد، خصوصاً مزارات مهم و با شکوهى با مدارک مستند به آن حضرت در کوفه و خیارة و حطین اردن منسوب است و اقوال مورخان و گزارشات جغرافیدانان، جملگى حکایت از مدفن آن پیامبر عظیم الشأن در آن بقاع متبرکه دارد.

از آن‌جایی که بقعة شعیب نبى در حسام آباد بر اثر خواب و سپس طبق آشکار شدن مدفونین به شعیب نبى ، بدون نبشته سنگ قبر قدیمى منسوب شده است، لذا نمى‏تواند مدرکى جهت مدفون بودن آن پیامبر عظیم‏الشأن در این مکان دانست. خصوصاً مدارک معتبرى نیز خلاف ادّعاى فوق را ثابت مى‏کند. از اینرو اینجانب به طور قطع معتقدم که شخصیّت مدفون در بقعة حسام آباد خوزستان، یکى از سادات جلیل‏القدر حسنى است که با دو خواهر خود در آن‌جا وفات یافته و مدفون شده است، و نسب شریف او از قرار زیر است:

بناى تاریخى هارون ولایت که بقعه و سردر کاشى‏کارى آن از آثار دورة سلطنت شاه اسماعیل اوّل و مورّخ به سال 918 هـ . ق است، از اماکن مقدّس و زیارتگاه‏هاى عمدة شهر اصفهان به شمار مى‏رود که داراى بقعه، ضریح، رواق و یک گنبد کاشى‏کارى و دو صحن در شمال و مغرب بقعه است. صاحب مدفن را از اولاد و احفاد حضرت امام على النقى(ع) ذکر کرده‏اند.

شهرضا (قمشة سابق) در چهارده فرسخى جنوب اصفهان و در سر راه شیراز واقع شده است.

بقعة شهرضا تا شهرستان شهرضا فاصلة کمى دارد و بر روى قسمت مرتفعى در دامنة کوه، بنا شده است. امامزاده داراى صحنى مصفاست که از آن توسّط پلکان‏هاى سنگى وارد بقعه مى‏شوند. سردر بقعه و گنبد آن کاشى‏کارى شده است و نقش کاشى‏کارى گبند به گنبد مسجد امام اصفهان شباهت دارد و سال ساختمان آن را به دورة صفویّه مى‏رساند.

این آرامگاه در شرقى‏ترین محلّة قدیمى ترواسکان اصفهان واقع و اکنون قسمت کمى از آن باقى مانده است. این بنا از نظر معمارى و تزیینات کاشى‏کارى گنبد آن جلب توجّه مى‏کند. دو سال تاریخى در این بقعه، زمان ساختمان آن را معلوم مى‏دارد؛ یکى سال 994 هـ . ق که بر در مقبره منقور است و دیگرى، سال 1097 هـ . ق که بر یک لوح سنگى نقش بسته است و از تعمیرات بقعه در دورة شاه سلیمان صفوى حکایت دارد. بنابراین چنین نتیجه گرفته مى‏شود که این بنا در دورة شاه محمّد خدابنده صفوى بنا شده و در دورة شاه سلیمان تعمیر گشته و محتمل است کاشى‏کارى گنبد که از لحاظ طرح و نقش شباهت تمام به تزیینات کاشى‏کارى گنبد میرزا رفیعا دارد، در دورة آن پادشاه به اتمام رسیده باشد.

این آرامگاه در 42 کیلومترى کاشان در مشهد اردهال واقع است. بناى امامزاده در مساحتى قریب به سه هزار متر مربّع شامل حرم، ایوان، صحن، گنبد، گلدسته و حمامى تاریخى است. بناى اصلى امامزاده ظاهراً مربوط به زمان آل بویه و تکامل آن از جهت صحن، حمام، آب انبار، رباط، سردر و مسجد و الحاقات دیگر، از آثار مجدالدّین ـ وزیر سلجوقى ـ در سال 532 هـ . ق است.

این آرامگاه، در خارج دروازة قدیم اصفهان در انتهاى غربى خیابان دروازة اصفهان قرار دارد و منسوب به یکى از فرزندان موسى بن جعفر(ع) است. بناى اصلى این بقعه، به عقیدة کارشناسان باستان‏شناسى، متعلّق به دورة آل بویه (320 ـ 447 هـ . ق) است. سردر قدیمى و قسمتى از صحن وسیع آن بر اثر احداث خیابان از بین رفته است. ایوان بزرگ مدخل بقعه و سقف رواق‏هاى متعدد و طاق زیر گنبد و همچنین صفّه‏اى که در انتهاى محوّطه داخل حرم و مقابل در ورودى واقع گشته، همه با گچ، مقرنس کارى، برجسته و نقّاشى شده است. قبر امامزاده که در میان صندوق چوبى ظریفى قرار گرفته، سابقاً با کاشى‏هاى نفیس قدیمى پوشیده شده بوده که اکنون اثرى از آن‏ها دیده نمى‏شود. بقعه، داراى یک جفت در چوبى کنده‏کارى شده است و بر کتیبة پایین دو لنگة آن به خط ثلث نوشته است: «وقف هذا الباب على مشهد سلطان عطابخش بن الإمام الصادق موسى بن جعفر(ع) استاد میرزا على... فروش فى سنه تسع و خمسین و تسعمائه» (959) و بر روى دماغة در: «وقف آستانة سلطان عطابخش نمود این در را استاد میرزا على... فروش فى سنه 962». و بر سنگ مرمرى که جلوى آستانه نصب شده، چنین حجّارى کرده‏اند: «غلام شاه ولایت عنایت 1087».

این آرامگاه در بیرون دروازة چهل دختران نایین واقع و بزرگترین مزار شهر نایین است. مجموعة بناى امامزاده، شامل بقعه، صحن، مدرسه و حمام مى‏شود. بر روى محور عرضى امامزاده، گنبدخانه‏اى به شکل هشت ضلعى قرار دارد که با ضمایم خود، فضایى چلیپایى به وجود آورده است. گنبدخانه، داراى گنبد دو پوش مرتفعى است که با کاشى آبى زینت یافته و فضاى داخلى آن نیز داراى کاربندى و نقّاشى روى گچ است. در وسط گنبد خانه، مرقد مطهّر به ارتفاع 5/1 متر با ضریحى قدیمى و فولادین واقع است. حرم وسیع امامزاده دارای چهار در می‌باشد. در جنوبى، مشرف به صحن مخروبة زنانه است و در شمالى به ایوان باز مى‏شود. در غربى نیز به رواق و کفش‏کن و صحن اصلى امامزاده باز مى‏ شود.

این گنبد در مظهر چشمة سلطان حسین و در مجاورت مشهد اردهال قرار دارد. بناى مزبور داراى بقعه، گنبد، رواق و صحن است و به نظر مى‏رسد به اوایل دورة صفوى تعلق داشته باشد.

بناى بقعه، مربّع و بدون شاه‏نشین و سکو است که طول هر ضلع آن، شش متر با ارتفاع نُه متر است و از هر ضلع، درى به خارج گشوده مى‏شود. در گوشه‏هاى بالاى بنا، با تعبیة نیم طاقى‏هایى، نقشة چهار ضلعى به فلکه‏اى تبدیل شده و پاکار گنبد هرمى شکل به ارتفاع 12 متر بر آن قرار گرفته است.

این آرامگاه در محلّة چمبلان (سنبلان ـ سنبلستان) از محلات قدیمى شهر اصفهان ـ و در مجاورت محلّة کهنسال دردشت واقع و آرامگاه دو تن به نام ابراهیم بطحا و زین‏ العابدین است که از امامزاده‏هاى معتبر اصفهان به شمار مى ‏آیند.

این آرامگاه در محلان (سنبلان ـ سنبلستان) از محلات قدیمى شهر اصفهان ـ و در مجاورت محلّة کهنسال دردشت واقع و آرامگاه دو تن به نام ابراهیم بطحا و زین‏العابدین است که از امامزاده‏هاى معتبر اصفهان به شمار مى‏آیند.

بقعة این امامزاده در 12 کیلومترى جادّة آسفالتة نطنز ـ کاشان و در کنارة شرقى کوچه‏اى شمالى جنوبى از روستاى کمجان واقع شده که نخست به مسجد پاى سنگ سیاه مشهور بود.

بنا، رو به سوى غرب است و داراى نماى آجرى مى‏باشد. پیرامون بام به صورت مشبّک آجرى است. کنارة در ورودى اصلى، درخت نارون کهنسالى قرار دارد که بر بخشى از فضاى کوچه سایه افکنده است.

بقعة این امامزاده در بازار کاشان و بعد از بقعة شاه یلان واقع شده است و به «شاهزاده ایوب» شهرت دارد.

بنایى ساده از خشت و گل با طاق ضربى و رومى و مجموع مساحت آن حدود سى متر مى‏باشد و درِ آن از جانب جنوب باز مى‏شود. اخیراً دیوار بقعه کاشى‏کارى شده و قدمت زیارتگاه به حدود 150 سال مى‏رسد. درِ ورودى آن چوبى و داراى کتیبه‏اى به این شرح است: «بقعة متبرّکة امامزاده ایّوب بن موسى بن جعفر(ع)، زیارت شاهزاده ایّوب، عمل سیّد احمد نجّار و عمل سیّد احمد سعادتیان». در مجاورت بقعه، حسینیّة بزرگ روبازى است که متأسّفانه در حال تخریب مى‏باشد. بر روى مرقد، صندوق چوبى مشبّکى نصب شده است.

بقعة این امامزادگان در خیابان امام حسین(ع) شهر آران و در مجاورت کارخانة برق سابق این شهر قرار دارد.

بقعه، بنایى از خشت و گل و شامل ایوان بلند، گنبد و حرم است. ایوان بقعه رو به جانب شمال قرار دارد و به ابعاد 4×6 و ارتفاع بیش از شش متر و داراى طاق رومى است. پس از عبور از این فضا، به حرم امامزاده راه مى‏یابیم که به صورت مستطیل و به ابعاد 8×10 متر و داراى چهار سکوی کوتاه است که در مرکز آن گنبد عرقچینى هشت پَر قرار دارد و با آجر ساخته شده است. قطر گنبد حدود چهار متر و در زیر آن ضریح آهنى با ورق آلومینیومى به ابعاد 80/2×40/2 متر نصب مى‏باشد. در شمال بقعه، درى به خارج آن‏که به صحن منتهى مى‏شود تعبیه شده است.

بقعة این امامزادگان در حدود 14 کیلومترى جادّة آسفالتة کاشان ـ نطنز، در میان روستاى سرسبز و چشمگیر برز قرار دارد.

فضاى داخلى امامزاده به ابعاد 40/10×30/14 متر مربّع مى‏باشد که سقف و ستون هاى سیزده‌گانة آن به مانند ابیانه، از چوب ساخته شده است. از ستون هاى موجود چوبى، دَه عدد آن هشت ضلعى و با قطر متوسّط 16/1 متر که فاصلة آن‏ها از یکدیگر 90/2 متر است، می‌باشد و بسیار قدیمى به نظر مى‏رسد.

بقعة این امامزاده در میان قبرستان عمومى روستاى هفتشویه واقع شده و به جهت آن‏که در ده مترى آن، بقعة امامزاده ابراهیم قرار دارد، به امامزاده دو قلوها معروف است.

بنا از خشت و گل ساخته شده و ابعاد آن 7×7 متر مى‏باشد. درِ بقعه، از جانب مشرق باز مى‏شود که حدود یک متر از کف صحن و قبرستان ارتفاع دارد و توسّط چهار پلّکان به آن مى‏رسد. بر فراز بقعه، گنبد عرقچینى به ارتفاع دو متر قرار دارد که نماى آن کاه و گل است.

از شخصیّت مدفون در بقعه اطّلاعى حاصل نشد، جز این‏که اهالى او را برادر امامزاده ابراهیم مى‏دانند.