مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در شهر سنندج و در محدودة خیابان‌های، صلاح الدّین ایّوبی از شمال، امام خمینی  از جنوب، آیت الله طالقانی  از شرق و به محلّة سرگذر «سرتپوله»، از غرب محدود می‌باشد.

این امامزاده به صورت یک مجموعه و از سه قسمت تشکیل شده است. صحن اوّل که حجره‌های طلّاب و مسجد در آن واقع گردیده و صحن کوچکی که در میان بخش اوّل و سوّم واقع شده و آن بقعة امامزاده است و صحن دوّم که دو قسمت آن اتاق‌هایی جهت مقابر و مشایخ و بزرگان زمان ساخته شده است.

یکى از بناهاى آرامگاهى و زیارتگاه‌هاى با شکوه استان خوزستان، بقعة امامزاده شاه زین العابدین است. این بقعه در روستاى دیلم سفلى در کنار جادّة هفت تپّه ـ دزفول واقع است. بناى اصلى بقعه که در زیر گنبد مقرنسى واقع شده، داراى 3/12 متر طول و 6/7 متر عرض است. مردم معتقدند که قدمگاه و نظرگاه حضرت امام زین العابدین است و به همین جهت مورد احترام آنان است. در اطراف بقعه قبرستان وجود دارد که مؤمنین منطقه در این مکان دفن شده ‏اند.

این بنا در محلّة صحرا در مشرق شهر دزفول قرار دارد. بناى بقعه از دو قسمت بناى حرم و ایوان‏ها و ساختمان‏هاى دو طبقه تشکیل شده است. بناى اصلى، 33/10 متر طول و 53/9 متر عرض دارد که در وسط آن، ضریح و مرقد شاه رکن‏ الدّین قرار دارد.

این بنا در گورستان شهر شوشتر در ابتداى بلوار امام رضا به طرف مسجد سلیمان واقع شده است. بنایى از سنگ تراشیده خارا و چهار ضلعى است که طول هر ضلع آن، 80/16 متر است. در برابر بقعه، نخست ایوانى به دهانة 40/3 متر و سپس، رواقى مستطیل شکل و سرانجام خود بقعه که به طول هر ضلع، حدود 60/4 متر با گنبدى بر فراز آن قرار دارد که داراى تزیینات گچبرى است. ضریح چوبى مشبکى، قبر سادة گچى بقعه را در بر گرفته است.

این بقعه، در ساحل شرقى رودخانة شائور، روبروى تپّة ارگ واقع و مدفن یکى از پیامبران بنى اسرائیل و شامل دو حیاط است که دور تا دور آن‌ها، حجره‏ها و ایوان‏هایى ساخته شده است. بقعه در انتهاى حیاط دوّم که بزرگ‌تر و وسیع‌تر است، قرار دارد. این حیاط از سه طرف داراى اتاق هایى است که براى اقامت زوّار ساخته شده است.

این بقعة در محلّة داعیان و ضلع غربى کوچة خاقانى واقع شده و بنایى کوچک و آجرى به اضلاع خارجى 60/5 متر و اضلاع داخلى سه متر است. طاق بقعه، ضربى آجرى است و با گچ اندود گردیده است و روى آن، لچک‏هاى گچبرى نقّاشى با رنگ آبى دیده مى‏شود. در طرفین مقبره، دو طاقچه وجود دارد. سنگ لوح مقبره بر روى قبر چسبیده است و تاریخ 1255 هـ . ق را مى‏نماید.

این بقعه در ابتداى شهر شوشتر و در کنار جادّة اهواز ـ شوشتر واقع است. مجموعه‏اى مرکب از دو حیاط و سه بقعه و ایوان‏هاى وابسته به آن‌هاست. سردر ورودى به حیاط، داراى طاق رومى مثلثى از سنگ سرخ رنگ با قطعات مربّع و مستطیل است. بر پیشانى در، یک نقش اسلیمى بر سه قطعه سنگ حک شده و در طرفین نقش، عبارت قرآنى منقور است. در گوشة شمال غربى حیاط و در ضلع شمالى بنا، سردر بقعه‏اى واقع است که بر پیشانى طاق آن که از سنگ سرخ رنگ است، با خط خوش ثلث نوشته شده:

این بقعه در آبادى فراش در کنار جادّه واقع است. بناى بقعه، محصور در دیوارى است که ورودى اصلى آن در سمت شرق قرار دارد. نقشة بقعه، مربّع و به طول هر ضلع 80/8 متر است. محوّطة زیر گنبد، ابتدا به هشت ضلعى و سپس شانزده ضلعى تبدیل گردیده و گنبد بر فراز آن قرار گرفته است. گنبد از آجر ساخته شده و بعد از کمرگاه قسمت تحتانى آن، یک نوار کاشى به رنگ‏هاى سیاه و سفید و فیروزه‏اى، آن را دور مى‏زند.

این بقعه در جادّة اهواز ـ شوش نزدیک سه راهى شوش واقع شده است. بنا در میان قبرستان قرار دارد و بر جبهه شمالى آن، در ایوان ورودى، کتیبه‏اى به تاریخ «شهر رمضان المبارک 1108 هـ . ق» در چهار سطر دیده مى‏شود. ابعاد خارجى بنا، 12×14 متر است، اتاق بقعه به ابعاد 6×6 متر داراى چهار غرفه مانند با چهار طاق رومى است و قبرى گچی در داخل ضریح دارد. بقعه داراى دو منارة کوچک است و کاشی‌کارى ضعیفى در پیشانى ایوان ورودى دیده مى‏شود.

بقعة پیر روبن در محلّة روبن در شمال غربى دزفول و در کنار قبرستان عمومى واقع شده است. مدخل بقعه رو به شرق است. اطراف در ورودى با کاشى‏هاى جدید مقرنس شده است. بعد از ورودى کفش کنى با گنبدى مدور و چهار لچکى گچبرى در چهار گوشه آن قرار دارد. در سمت راست و چپ این ایوان، دو طاق رومى بلند دیده مى‏شود.

این بقعه در شمال شهر شوشتر و مقابل قلعة سلاسل واقع است و به اعتبارى آن را کهن‏ترین مقبرة دوران اسلامى در ایران مى‏دانند؛ زیرا اعتقاد بر این است که این بقعه، مدفن براء بن مالک انصارى ـ صحابى پیغمبر ـ است که هنگام فتح شوشتر، در سال 17 یا 18 هـ . ق به دست هرمزان ـ حاکم خوزستان ـ شهید شده است.

این بقعه در نزدیکى مسجد جامع دزفول واقع و بنایى بسیار کوچک و ساده است، ولى در ضلع شمالى آن، ساباطى (راهرو) با سردرى بلند قرار دارد که از نظر تزیینات آجرى و تناسب قاب‌سازى ورودى، از نمونه‏هاى جالب کارهاى آجرى دزفول به شمار مى‏آید. ساباط مزبور احتمالاً جزئى از محوّطه و بناى بقعه بوده است. دربارة این بقعه در «تذکرة الاخیار» آمده است: «دیگر از بقاع الخیرى که در محوّطه ولایت واقع شده، بقعه شریفه متبرکه حزقیل پدر دانیال پیغمبر است».

در خارج شهر شوشتر، در شرق بقعة سیّد محمّد گیاهخوار و غرب بقعة صاحب الزمان، بقعة امام رضا دیمى واقع است. طول ایوان ورودى بنا 45/6 متر، عرض آن 40/3 متر و عرض تمامى بنا 30/14 متر است. بنا رو به شمال توجّه دارد. گنبد بقعه، شلجمى با روپوش گچ اندود است. فضاى داخلى بقعه به صورت چهار ضلعى و به ابعاد 3×3 متر است و چهار هلال و چهار پنجره دارد. سقف آن مدور و پایة گنبد هشت ضلعى است و به نظر مى‏رسد گنبد در ابتدا هشت ضلعى کلاه درویشى بوده و هنگام تعمیرات، به صورت شلجمى در آمده است.

این آرامگاه در محلّه‏اى به نام «بلیدى» نزدیک میدان و بعد از پل گرگر واقع شده، و به بقعه‏اى که امروز به سیّد محمّد ماهرو نامیده مى‏شود، مشهور است.

بنایى با بقعه، گنبد، ایوان و گلدسته است. پس از ورود، ایوان طویلى به عرض چهار متر و طول 15 متر قرار دارد که نخستین در ورودى از خیابان به این راهرو و نخستین در بقعه و محل مقبره در آن قرار دارد. سقف راهرو، کوتاه و ضربى با طاق هلالى پیش و پس است. بر سر در ورودى از خیابان، چهار پایة گلدسته و یک گلدستة کاشی‌کارى و لوحى به تاریخ 1279 هـ . ق دیده مى‏شود.

در کنار رود گرگر و بر روى محوطة مرتفعى در شمال شرقى شهرستان شوشتر، مزار عظیمى پا برجاست که گویاى تاریخ چند صد سالة شوشتر را دارد. این بناى زیبا و مستحکم، متعلّق به امامزاده سیّد محمّد گیاهخوار است که آن را سیّد محمّد گلابى هم مى‏نامند و در نزد اهالى از احترام خاصى برخوردار است و به احتمال قوى از آثار به جا ماندة دوران صفویّه مى‏باشد.

این بناى با شکوه، در کنار جادّة کوتیون و به فاصلة شش کیلومترى دزفول در سمت راست جادّه و درون باغى واقع است. هر ساله گروه زیادى از مردم دزفول و مناطق اطراف به زیارت این آرامگاه مى‏آیند و ساعاتى را در کنار این بقعه که یکى از اماکن مذهبى و دیدنى شهرستان دزفول است، سپرى مى‏کنند.

بناى این امامزاده در محلّة «بلیدى» در کنار خیابان امام شهر شوشتر، پس از عبور از تقاطع چهار راه امام به طرف شرق، در سمت راست خیابان، واقع است.

در ورودى بقعه با غرفه‏هاى متعدد به درون حیاطى مربّع شکل و نسبتاً وسیع باز مى‏شود که سنگ فرش است و دو درخت کنار در اضلاع شرقى و غربى آن سایه گستر است. دیوارها بلند و نماى داخلى حیاط غرفة سر در کاشی‌کارى با رنگ‏هاى سیاه و سفید و زرد و آبى است.

یکى از مزارات مشهور و با شکوه شهرستان شوشتر، حرم با صفا و مُعظَم امامزاده عبدالله است که مورد اعتقاد اهالى و محل نذر و نذور شوشتری‌ها و خوزستانی‌هاست. این آرامگاه، در جنوب شهر شوشتر، بر فراز تپّه‏اى واقع است و پیرامون آن را گورستانى کهن فرا گرفته است. سر در سنگى ورودى به محوّطة بقعه، از آثار شیخ محمّد وکیل الدوله و مربوط به روزگار صفویّه است.

مشهور به «بابا احمد»، بقعة باشکوه این امامزاده در 54 کیلومترى شمال شرقی مسجد سلیمان، بعد از روستاى شاه ‏آباد سادات (سر شاه‏لالى)، در میان روستاى بابااحمد قرار دارد.

بنایى قدیمى، با چشم‏انداز مناسب و دیدنى که در سالیان اخیر بازسازى شده است. مدخل اصلى بقعه در جانب شمال واقع شده و دور تا دور آن را تعداد هفت اتاق به صورت غلام‏گردشى احداث نموده ‏اند.

بعد از عبور از ایوان، به شبستان پیرامون اتاق مرقد مى‏رسیم که چهار جهت اتاق مرقد را فراگرفته و داراى سه طاق گنبدى است. اتاق مرقد به ابعاد 5×5 متر مى‏باشد که ضخامت دیوار آن بیش از 40/1 متر است. چهار زاویه اتاق را با ایجاد چند طاق‏نما به دایره تبدیل نموده و گنبد دوپوش بنا را بر آن استوار ساخته‏اند. این گنبد از داخل به صورت عرقچینى به ارتفاع دو متر مى‏باشد که در ساقة آن، چهار پنجره جهت نورگیرى تعبیه شده است. گنبد از خارج به صورت شلجمى و به قطر پنج و ارتفاع هشت متر مى‏باشد و سراسر با کاشى‏هاى معرّق در زمینة آبى آسمانى و با طرح‏هاى لوزى سفید طرّاحى شده و در ساقة آن آیات قرآنى مزیّن گردیده است. در وسط بقعه، ضریح نقره‏اى بسیار زیبایى نصب شده که بر روى آن کتیبة ذیل قلم‏زنى شده است: «ضریح مرقد مطهّر امامزاده بابا احمد از فرزندان امام موسى بن جعفر که در سال 1386 هجرى شمسى ساخته و نصب گردید.»

مشهور به «شاهزاده احمد، شاه‏چراغ، امامزاده پاپى، گگ احمد و امامزاده درب گنبد»، بقعة باشکوه و زیباى این امامزاده در 79 کیلومترى شمال غرب شهر اندیمشک، در دشت لاله، از دهستان مازو بخش الوار گرمسیرى واقع شده و چشم‏انداز آن فوق العاده زیبا و دیدنى است.

بنایى بسیار قدیمى و تاریخى که شامل ایوان، گنبد، حرم و صحن مى‏باشد. طرح بقعه، چهار گوش و بر فراز آن، گنبد بلندى به ارتفاع 14 متر به شکل رک بر روى گردنى بلند به صورت ده ترک استوار شده و قندیلى از طلا به وزن 200 مثقال بر فراز آن نصب گردیده است. تمامى بنا از آجر ساخته شده و هیچ گونه تزیین و کتیبه‏اى در آن وجود ندارد. در طرفین ایوان دو اتاق کوچک قرار دارد که جهت زوّار احداث گردیده است. پیرامون بقعه، گورستان بزرگ و تاریخى قرار دارد. شالودة بنا از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ مى‏باشد. به اعتقاد اهالى، بقعه به امر عضدالدّوله دیلمى بنیان گردیده است.