سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب
فهرست مطالب این پست
موقعیت آرامگاه امامزاده یحیى علیهالسلام در کلیدر.
شخصیّت مدفون در بقعه کلیدر نیشابور.
دلایل مدفون بودن یحیى بن محمّد در کلیدر.
نظر سمعانى درباره یحیى بن محمّد
یحیى بن محمّد از نظر علماء رجال.
بیان شخصیّت یحیى بن محمّد از زبان بیهقى.
زن و فرزندان امامزاده یحیى کلیدر.
ممکن است برخى از خوانندگان عزیز که آشنایى کامل با مزارات ایران دارند، این اشکال را بر نگارنده بگیرند که در نیشابور دو مزار دیگر به امامزاده یحیى شهرت دارد که عبارتند از : 1 ـ امامزاده یحیى بن حمزة، در داخل نیشابور در محلى که به برکال معروف است.
2 ـ امامزاده سلطان سیّد یحیى، واقع در روستاى باغشن از توابع دهستان زبرخان.
باید گفت که بقعه اوّلى هم چنان که از نام و نسب او پیداست یحیى بن حمزة است و در میان مردم به نوه حضرت ابوالفضل العبّاس علیهالسلاممشهور است و نسب او را چنین مىدانند: یحیى بن حمزة بن قاسم بن عباس بن
امیرالمؤنین على علیهالسلام، هر چند درباره نسب آن بحث است اما از دایره بحث ما خارج است، زیرا نسب او را ما در کتاب کشف الأستار فى مراقد ابناء الأئمة الأطهار علیهمالسلام، المنتقلة فی محافظة خراسان تحقیق و بیان داشتیم.
مطالب این پست:
موقعیّت آرامگاه امامزاده یحیى در سبزوار.
دلایل مدفون بودن یحیى بن زید علیهالسلام در سبزوار.
شخصیّت مدفون در بقعه به نقل از عبدالحمید مولوى..
مشهور به «حمزة بن موسى علیه السلام»، بقعه با شکوه این امامزاده در قلب شهر عشق آباد، در خیابان شهید على اصغر مهر آبادى، در 20 کیلومترى جنوب شهر نیشابور واقع شده است.
بناى قبلى که از آجر و بسیار کوچک بود، در سال 1386 تخریب شد و بجاى آن بناى باشکوه کنونى که به صورت 8 ضلعى است ساخته شد. هر یک از اضلاع آن 8 متر و ایوانى در جنوب بقعه تعبیه شده که طول آن 8 و پهناى آن 2 و ارتفاع آن 6 متر است. این ایوان، دور تا دور بقعه امتداد دارد و مدخل اصلى بقعه در جنوب شرق واقع شده که توسّط 4 پلکان به آن راه مىیابد. دور تا دور بقعه، چهار در و چندین پنجره جهت نورگیرى تعبیه شده است.
مشهور به «سید حمزه»، بقعه این امامزاده در انتهاى روستاى بار در محلّه باغچه و در میان قبرستان متروکه، در 62 کیلومترى شهر نیشابور واقع شده است.
ساختمان بقعه که از خشت و گل ساخته شده بود حدود صد سال قبل تخریب شد و تنها بقایایى از ایوان و چند ستون آن باقى مانده است.
بقعه و بارگاهى که در باغ مزار ترشیز کاشمر بنا شده است، به حضرت حمزه علیهالسلام فرزند امام موسى کاظم علیهالسلاممنسوب است؛ ولى نسبت دادن بقعه مذکور به حمزه بن موسى کاظم علیهالسلامداراى سند و مدرک معتبرى نیست و تنها علاّمه سیّدمحسن امین در کتاب ارزشمند اعیان الشیعه[1] به نقل از بحارالانوار[2] مىنویسد:
بقعة زیباى این امامزاده در دویست مترى خارج از روستاى جهان آباد از بخش زبرخان، در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده و مشهور به «سلطان عبداللَّه» است.
ساختمان بقعه که از خشت و گل ساخته شده. به صورت مربّع و به ابعاد 7×7 متر و داراى چهار ایوان در چهار جهت است و دو طرف هر کدام دو رواق با طاق هلالى دارد که سمت شرق آن فرو ریخته است. بر فراز بقعه گنبدى به شکل کلاه خودى به قطر 4 و ارتفاع 3 متر قرار دارد که با کاه و گل پوشش یافته است.
این برج، در سه کیلومترى روستای رادکان و 85 کیلومترى غرب شهر مشهد و در 10 کیلومتری شرق شهر چناران واقع شده است. بنایى برجى به ارتفاع 25 متر، قطر خارجى 20 و قطر داخلى 14 متر است. نماى خارجى بنا تا ارتفاع 5/2 مترى به صورت 12 ضلعى و از آن قسمت به بالا، تا زیر گنبد به صورت 36 ترک است که هر ترک آن به صورت نیم ستونى ادامه دارد.
این مقبره در روستاى عبدل آباد، از بخش شهرآباد در 22 کیلومترى جنوب شرقى شهر بردسکن واقع شده و به مسجد و گنبد عبدل نیز مشهور است.
به جهت واقع شدن بقعه در حاشیه کویر، شن‌هاى روان از سمت شرق به آن حمله ور مىشوند و همین امر باعث فرسایش در این قسمت بنا شده است.
این مقبره در میان روستاى صید آباد از دهستان پایین جام، در حدود 35 کیلومترى شهر تربت جام واقع شده است.
بناى بقعه خرابهاى است که در فاصله صد مترى روستاى صیدآباد واقع شده و شامل یک قطعه زمین مربع شکلى به ابعاد هر ضلع 15 متر است که به وسیله یک دیوار آجرى به ارتفاع یک متر محصور شده و در ضلع جنوبى آن ایوانى به دهانه 3 متر و طول 5 و ارتفاع 5 متر با دو منارة کوچک دو متری در طرفین دارد. چهار اتاق گلى که سقف آن فرو ریخته در مجاورت ایوان است.
این مزار در خارج از روستاى قلعه شیش و بین روستاى گلبو و قلعه شیش واقع شده و قبرستان عمومى شیشىها است.
مزار بر روى تپّهاى که اطراف آن را درختان گز فرا گرفته واقع شده و شالودة آن از خشت و گل و سنگ لاشه ساخته شده و ابعاد آن 12×7 متر است.
این زیارتگاه در روستاى سیجاوند از دهستان بالاخواف و در بخش مرکزى شهرستان خواف واقع شده است.
ساختمان بقعه که از سنگ لاشه در پى و خشت و گل در بدنه ساخته شده، از آثار دورة صفویّه است که در سالیان اخیر تعمیراتى در آن صورت گرفته است.
این زیارتگاه در حاشیة جنوبى روستاى مژن آباد از دهستان بستانِ بخش سنگان واقع شده و به «مزار عبدل» مشهور است.
ساختمان مزار که متعلّق به قرن پنجم و ششم هجرى است، از خشت و گل ساخته شده و در مظهر قنات پر آب مژن آباد واقع است. مزار، یک بناى دو ایوانى با صحنى به طول 10 و عرض 5/4 متر است.
این زیارتگاه در میان قبرستان عمومى روستاى لاج از بخش مرکزى شهر خواف واقع شده که از آثار دورة صفویّه است.
مزار شاهزادههاى شیرخانه، در وسط قبرستان بزرگى قرار دارد و از گذشته دور تاکنون به مزار شاهزادهها مشهور بوده است.
این زیارتگاه در 70 کیلومتری شمال غرب تربت حیدریه و در ارتفاعات شرق کدکن در کوه سیجاوند که از طریق سعادت آبادِ بخش رشتخوار به آن راه دارد، واقع شده است.
ساختمان بقعه که از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ در پی، و خشت و گل در بدنه استفاده شده و متعلّق به دورة قاجاریّه است و در سالیان اخیر مرمّت شده است.
این مزار پس از میدان امام خمینی، خیابان شهاب، شهاب 6، اوّلین فرعی سمت چپ، جنب مسجد مولانا مطهّری شهر خواف واقع شده است.
هیچ کتیبه و مدرک مستندی در خصوص تاریخ ساخت این بنا در دست نیست ولی با توجّه به مصالح به کار رفته در بنا و براساس اظهارات شفاهی اهالی محل، قدمت بنا را می‌توان به اواخر دورة قاجاریّه منسوب نمود. در خصوص وجه تسمیه آن با توجّه به اینکه این بنا مدفن دو سیّده به نام‌های بی‌بی حور و بی‌بی نور می‌باشد به مزار بی‌بی حور و بی‌بی نور مشهور گردیده است اما از هویّت آنان اطّلاعی به دست نیامده است.
این بنا در یک کیلومترى جنوب نیشابور و در کنار جادة نیشابور به کاشمر در اراضی روستای مهرآباد واقع شده و شامل دو بناى آجرى است که به فاصلة کمى از همدیگر قرار دارند. بناى بزرگتر، از بیرون هشت ضلعى و از داخل چهار ضلعى است که در هر ضلع آن، ورودىهاى عریضى قرار گرفته است.
این بنا، بر روى پشتهاى از سنگ طبیعى در جنوب شهر سلطان آباد و در 44 کیلومترى شهر سبزوار، در روستاى چوبلیک واقع شده است.
پلان بنا مستطیل شکل و ورودى آن از ضلع شرقى و به اصطلاح محلّى، رو به امام رضا است.
این بنا در روستای کلاته مزینان از دهستان بلوک کاهِ بخش داورزن، از توابع شهرستان سبزوار قرار دارد.
این بقعة دارای پلانی مربّع شکل با ابعاد 25/11 در 80/8 و ارتفاع 20/4 متر و مساحت 46 متر مربّع در مرکز روستا قرار گرفته است.
طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده
احمد مرداوی خزرجی
در جواب آقای برهانی دمت گرم عالی جواب دادی