مزارات ایران و جهان اسلام

بقعۀ شاه عبدالعظیم، معروف به «صفاانگیز» در شهرستان دشتی، بخش کاکی، دهستان کبگان و در حدود 500 متری جنوب غربی روستای کبگان و 79 کیلومتری جنوب غربی خورموج قرار گرفته است و تا شهر بوشهر 140 کیلومتر فاصله دارد.

این بقعه، قدمتی دیرینه دارد و اصل آن را مربوط به دورة ایلخانی می‌دانند اما حدود 200 سال پیش، به همّت سیّد غریب دشتی تجدید بنا شده وسپس به وسیله مرحوم زایر حسین بن عبدالله کبگانی و حدود 20سال بعد توسّط دخترش زینب خانم معروف به «دی مشهدی محمّد» مرمّت گردیده؛ در سال 1360 خورشیدی دوباره تجدید بنا شدواتاق کنونی به وسیله بنایی به نام «ابول بن جافر» از اهالی زیارت دشتی احداث گردید. و سال 1370 خورشیدی تعمیرجزئی شد؛ جنس آن، از سنگ و گچ و ابعاد آن 10/6 در 10/5 است.

درِ آن، چوبی و به عرض5/1 سانتی متر است که از جانب شرق باز می‌شود و در جهت‌های دیگرش پنجره و طاقچه دارد. کف بقعه، کاشی و مفروش به موکت و گلیم است و بر فرازش گنبدی اورچین یا پلّه‌ای ـ شبیه گنبد امامزاده زین العابدین زیارت ساحلی ـ استوار شده است. در زیر گنبد، قبری چهار گوش با نمای کاشی و بدون سنگ نوشته قرار دارد که ضریحی آلومینیومی به ارتفاع 70/1سانتی متر روی آن نصب شده، این ضریح، در سال 1372 خورشیدی توسّط مرحوم ابراهیم ابراهیمی اهدا شده است.

این بنا به شمارة 22182 و در تاریخ 26/12/1386 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.

در نسب شخص مدفون در بقعه بین اهالی اختلاف است، برخی از معتمدان و مطلعان، وی را از نوادگان حضرت موسی بن جعفر ‰ و برخی دیگر از اعقاب امام حسن مجتبی ‰ و گروهی نیز او را «برادر امامزاده شاه‌رضا» می‌دانند که در شهرضای اصفهان مدفون است؛ ناگفته نماند که در نسب شهرضا هم اختلاف است: قولی او را فرزند محمّد فرزند زید فرزند امام حسن فرزند امام علی ‰ می‌داند و به روایتی دیگر، او فرزند بلا واسطه امام کاظم ‰ است.

به نقل شفاهی، وی به همراه کاروانی ازامامزادگان، وارد ایران می‌شود تا امام رضا ‰ را در طوس ملاقات کنند؛ کاروانشان در میانۀ راه مورد هجوم نیروهای عبّاسی قرار می‌گیرد؛ از خوف جان به همراه تنی چند از همراهان، به طرف جنوب فارس فرار می‌کنند و سرانجام در جایی که اکنون مدفن اوست به دست عمّال خلیفه شهید می‌گردد.

در کنار این بقعه، اتاق بلوکی جدید، به ابعاد 32/4 در 85/3 وجود دارد که درِ آن به شرق باز می‌شود و قبری که ابعاد آن 90 در 05/2 متر است که گفته می‌شود، مدفون در آن، صفا لشکر، برادر صفا انگیز است.

صاحبان هر دو بقعه، از دیر زمان به واسطۀ کراماتی که از آن‌ها دیده شده، مورد احترام ویژه هستند و مزارشان، زیارتگاه دوستان بوده است. اهالی روستای کبگان و نیز روستاهای مجاور در پنج شنبه و تعطیلات پیوسته به زیارتشان رفته و برای رفع مشکلات و برآورده شدن حوائج شرعیۀ خود از روح بلند آن‌ها استمداد می‌طلبند.

زیر گنبد بقعۀ صفا انگیز، دو چوب به حالت ضربدری وجود دارد که برخی از زنان ودختران به نیت برآورده شدن مرادشان، پارچه ای به طرف آن پرتاب می‌کنند که اگرآن پارچه روی چوب آویزان شد. ان شاءالله مرادشان حاصل می‌شود.

آنان که بیمارصعب العلاج دارند، بیمار خود را جهت شفا تا سه شب درون بقعه می‌خوابانند و در روز سوّم، بعد از آن که آب متبرّک شده، به وسیلۀ قفل امامزاده، به بیمار دادند اورا به منزل می‌آورند. برخی حتی برای مداوای بیماری حیوانات، از آب روی قفل امامزاده استفاده می‌کنند. اگر چه ممکن است برخی از اعمالی که صورت می‌گیرد، به نظر خرافه آید اما نباید فراموش کرد که این اعمال علاقه و اعتقاد شدید مردم به اولاد ائمه Œ را نشان می‌دهد.

طبق سنّتی حسنه، اهالی منطقه، صبح روز تاسوعای حسینی، مراسم عزاداری خود را در جوار بقعۀ شاه اسماعیل ـ واقع در شمال کبگان ـ و عصر آن در کنار بقعۀ‌ صفا انگیز برگزار می‌کنند.