مزارات ایران و جهان اسلام

مشهور به «پیر زاغه»، این مقبره در 30 کیلومترى غرب شهر ابهر و در میان روستاى تاریخى پیر سقا واقع شده است.

محل مقبره قبرستان تاریخى وسیعى بوده که امروزه قسمتى از آن تسطیح و به زمین ورزش تبدیل شده است.

مرقد فاقد سنگ قبر و تاریخ مى‏باشد. اما آن‌چه که از اسم وى استنباط مى‏گردد احتمال قریب به یقین یکى از قطب‏هاى صوفیّه و در زمرة عرفا بوده است.

بناى مقبره پیر سقا ابتدا مشرف به یک واحد هشتى است که 90/2 متر عرض و 87/1 متر عمق دارد. پلان آن از نماى خارجى هشت ضلعى است، که چهار ضلع مقابل به هم داراى 90/2 متر عرض و چهار ضلع دیگر بشکل قوسى اجراء شده و شعاع آن در جبهه غربى 60/3 متر و در جبهه شرقى 50/5 متر اندازه‏گیرى مى‏شود.

پلان قسمت داخلى بشکل چلیپا است. سقف بازوى چلیپا با قوس‌هاى جناغى پوشانده شده و بر هسته مرکزى، گنبد زیبایى استوار است. این گنبد از نوع تک پوششى و عناصر اجرائى آن از آجر مى‏باشد، در زیر این گنبد قبرى وجود دارد که توسّط ضریح فلزى محافظت مى‏گردد. بنا از درون سفید کارى و نماى بیرونى با اندودى از سیمان پوشانیده شده که این عمل نوعى مداخله خشونت‏آمیز در معمارى تلقّى مى‏گردد. دو عنصر شبیه به مناره که در طرفین هشتى اجراء گردیده مربوط به سال‌هاى اخیر است.

فرم بنا، نحوه اجراء و سایر پارامترهاى تعیین قدمت، این آرامگاه را در ردیف بناهاى اواخر دوران صفویّه قرار مى‏دهد.

این بنا در فهرست آثار ثبتی قرار گرفته و قرار است در آینده نزدیک ثبت ملّی گردد.