مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه بى بى زبیده در شهر رى و در غرب قبرستان ابن بابویه قرار دارد. قسمت‌های قدیمى و با ارزش بنا همچنان با حفظ قدمت بر جامانده و نشان از امانتدارى افرادى دارد که این مکان را از دستبرد خرابی‌های روزگار محفوظ نگاه داشته‌اند. اطراف بقعه به محلّه حسین آباد مشهور است.

علّت نام گذارى این اراضى به حسین آباد بدان دلیل بوده است که در سال 1267 هـ . ق اراضى آنجا با سه رشته قنات به میرزا محمّد حسین فراهانى دبیرالملک سپرده می‌شود.

این بقعه در گذشته بر فراز مکانى بلند و بر بالاى تپّه اى قرار داشته است. لیکن امروزه ساختمان بقعه به گونه اى است که هم سطح ساختمان‌های اطراف است. احتمالاً سطح زمین‌های اطراف بقعه را در هنگام ساخت و ساز بالا آورده‌اند و همسطح بقعه کرده‌اند. در گذشته از راه شوسه و آسفالت شده تهران به شهر رى روى ارتفاع پل سیمان که قرار می‌گرفتند آثار قریه حسین آباد به خوبى نمایان بوده و پس از عبور از منگل (و منگل آب متکا)، جادّه، پیچ مختصرى می‌خورده و پس از گذشتن از جلوى قهوه خانه حسین آباد، سمت راست، یک خیابان کوچک بن بست وجود داشته که از انتهاى آن وارد محوطه حیاط بى بى زبیده می‌شدند.

بقعه این امامزاده در دهستان قلعه نو و در مسیر جادّه اى که به روستاى عبّاس آباد منتهى می‌شود، واقع شده است.

امامزاده یعقوب از نوادگان امام زین العابدین (علیه السلام) معرّفى شده است که شجره نامه وى، بر اساس زیارت نامه موجود، یعقوب بن هادى بن عقیل بن امام زین العابدین (علیه السلام) است.

در گذشته بناى امامزاده به صورت یک اتاق تقریباً 25 مترى بود. این بنا از خشت و گل ساخته شده بود و گنبدى گلى و کوچک روى آن قرار داشت.

ضریح قبلى، ضریحى کوچک و سبز رنگى بود که در سال 1380 هـ . ش، با جایگزین شدن ضریح جدید، ضریح قبلى به امامزاده اى در کریم آباد تحویل داده شد.

این آرامگاه در بالاى تپّه ‏اى در خارج از روستاى مزار، در 5 کیلومترى قبلگاه شهر بجستان از توابع گناباد واقع شده است.

ساختمان آرامگاه که در سالیان اخیر تعیر شده، شامل سردر، ایوان، شبستان و اتاق مرقد است. هستة مرکزى بقعه که اتاق مرقد است به ابعاد 6×6 متر مى‏باشد و درِ آن از جانب جنوب غرب باز مى‏شود و توسّط سه پلّکان به ایوان آن که به ابعاد 3×7 و ارتفاع 5 متر است راه مى‏یابد.

بنای این مزار را باید از دوران شاهان صفوی و از نیمه نخستین این دوره به شمار آورد. (3) همچنانکه در لوح زیارتنامه این سیده جلیله نوشته شده او را «سکینه بنت امام موسی کاظم(ع)» و خواهر حضرت فاطمه معصومه(س) دانسته اند. (4) که علی التحقیق فاقد ارزش و عدم مداقه در مدارک مستند مبنی بر تعداد فرزندان امام موسی کاظم(ع) می باشد. چرا که به اتفاق جمیع مورخین و علماء سیره و رجال، امام موسی کاظم(ع) را فرزندی به نام «سکینه خاتون » نبوده، (5) و مدفون در بقعه مورد بحث شخصیتی سوای نوشته لوح زیارتنامه می باشد.

به هر حال، سکینه خاتون، سیده ای جلیله از نوادگان حضرت امام موسی کاظم(ع) بوده و در جلالت قدر و عظمت شان آن همین بس که بارگاه عظیمی برای وی برپا نموده اند و بروز کرامات و خوارق العاداتی که از ناحیه مقدسه این بی بی بر سر زبان اهالی جریان دارد، خود معرف شخصیت والای این علیا مخدره است.

نسب شریف سکینه خاتون

حضرت امام موسی کاظم(ع) فرزندی بنام «سکینه » نداشت و لذا شخصیت مدفون در این بقعه را هم نمی توان فرزند بلافصل امام(ع) دانست، کما اینکه اکثر بقاع متبرکه ایران را منسوب به فرزندان بلافصل ائمه: خصوصا امام موسی کاظم(ع) نموده اند که اصلی ندارد.