مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه این امامزاده در 20 کیلومترى جادّه کرج ـ چالوس، در جادّه خوزنکلا و پس از روستاى ابهرک و جوراب و در میان روستاى سیجان واقع شده و به امامزاده محمّد سیجان مشهور است.

برخى قدمت بنا را که در حال بازسازى است مربوط به دوره صفوى مى‏دانند. کارشناسان میراث فرهنگى هم عقیده دارند: «بناى آرامگاه حداکثر به دوره قاجار مى‏رسد ولى سنگ قبرهاى نصب شده بر دیوار قدمتى بیش از این دارند و چنین به نظر مى‏رسد که احتمالاً بنا در دوره‏هایى مرمّت و بازسازى شده است».

بقعة این امامزادگان در ضلع جنوب شرقى روستاى اورازان و متّصل به آن و در میان درختان بلند گردوى و در سینه کش جنوبى یالى از کوه که روستا روى آن واقع شده و مشهور به «سیّد علاءالدّین و سیّد شرف الدّین» است قرار دارد.

در ضلع غربى روستاهاى حسنجون و سیّدآباد و در شمال روستاى میرآش امامزاده‏اى قرار دارد که به امامزاده قاضى میر سیّد (سعید) بن سیّد علاءالدّین الحسینى معروف مى‏باشد.

بناى امامزاده شامل یک برج مقبره‏اى دایره شکل کوتاه و ایوان و اتاقى در ضلع شرقى و یک اتاق نیز در ضلع غربى آن و در جهت شرقى ـ غربى احداث شده است.

بقعة این امامزاده در پائین محلّه روستاى خور از دهستان آدران و در کیلومتر 23 جادّه کرج ـ چالوس واقع شده است.

از حیاط امامزاده هم اکنون به عنوان قبرستان استفاده مى‏شود و به دیوار بقعه تعداد زیادى سنگ‏هاى قبر قدیمى نصب شده است. روى تعدادى از این سنگ‏هاى قبر نام صاحب و تاریخ قرن 9 تا 11 هـ . ق حک شده است.

بقعة این امامزادگان در چهار کیلومترى شمال غرب روستاى کردان و در غرب روستاى چندار روى تپّه‏اى مرتفع و در کنار گلزار شهداى چندار و قبرستان عمومى آن با چشم انداز مناسب واقع شده است.

ساختمان بقعه شامل ایوانى با سقف چوبى در ضلع شرقى و یک سالن نسبتاً بزرگ در ضلع غربى است. در وسط این سالن دو ضریح چوبى و در ضلع شمال آن دو اتاق کوچک قرار دارد. اتاق غربى محل دفن حاج حیدرخان معروف به شهاب‏السلطان است که پس از مشاهده کراماتى از این امامزاده این بنا را احداث نموده و اتاقى شرقى محل دفن فردى مسیحى است که حدود 150 سال پیش در این مکان مسلمان شده ولى مورد غضب هم کیشان خود قرار گرفته و کشته شده است. اهالى محل پس از اطّلاع از شهادت این مسیحى تازه مسلمان او را با احترام تا این محل تشییع نموده و سپس در جوار امامزاده دفن کرده‏ا ند.

بقعة این امامزاده در روستاى ورده و در چهار کیلومترى شمال شرق روستاى کردان واقع شده و تا جادّة کرج ـ قزوین بیش از 27 کیلومتر فاصله دارد.

ساختمان بقعة امامزاده عبدالقهار در آن سوى رودخانه و در دامنه کوهى مشرف بر روستا و درّه قرار گرفته و چشم انداز آن فوق العاده زیبا است.

بقعة این امامزاده در فاصله 500 مترى ضلع جنوبى رودخانه شاهرود و جادّه سراسرى شرقى غربى طالقان و در نزدیکى محل تلاقى رودخانه شاهرود با خوجیرارود (رود کوچکى که از ارتفاعات جنوبى طالقان و دامنه‏هاى قلّة معروف کاهار بزرگ و کوچک سرچشمه گرفته و در جهت جنوب به شمال جریان مى‏یابد و پس از مشروب کردن باغات و تأمین آب مصرفى اهالى روستاى خوچیره به رودخانه شاهرود مى‏ریزد) و در منتهى‏الیه غربى و انتهایى یال کوهى که به رودخانه یاد شده، منتهى مى‏شود در 5 کیلومترى شمال روستاى خچیره، برج مقبره‏اى کوچکى قرار دارد که به امامزاده سیّد ضیاءالدّین شهرت داشته و اهالى روستاهاى اطراف به آن اعتقاد زیادى دارند. برخی از پژوهشگران سیّد ضیاءالدّین را از سادات سجّادی و نوادة حسین اصغر می‌دانند که با 13 واسطه به امام سجّاد ‰ نسب می‌رساند که از قرار ذیل است: سیّد ضیاءالدّین بن ابراهیم بن محمّد بن ابی‌محمّد حسن کیاکی بن مهدی زین الدّین بن ابراهیم الازرق بن حسین بن محمّد بن حسین بن ابراهیم بن محمّد جردن بن حمزه بن عبیدالله بن حسین اصغر بن امام علی بن الحسین السجّاد ‰ و در نیمة دوّم قرن ششم هجری وفات یافته است.

بقعة این امامزاده در 5 کیلومترى شرق شهر اشتهارد، بعد از روستاى پلنگ آباد در سمت راست جادّه کرج ـ اشتهارد قرار گرفته، و به امامزاده «شاه سلیمان» مشهور است.

بناى امامزاده از دو قسمت اصلى تشکیل مى‏شود؛ سر در رواق، و خودِ بقعه امامزاده، سر در امامزاده که همزمان بناى رواق است در جهت شمال قرار دارد و عبارت از یک ایوان با قوس بزرگ هفت و پنج آجرى در وسط و گوشوار دو طبقه‏اى در دو جانب آن است. رواق به صورت تالار مستطیل شکلى در پشت ایوان قرار دارد که در دو طرف آن، غرفه‏هایى براى استراحت زائران ساخته شده است. پوشش قسمت میانى رواق به کمک چهار جرزى که حد فاصل غرفه‏ها هستند و همچنین دیوار شمالى و جنوبى رواق انجام گرفته است. سقف مزبور در وسط به صورت گنبد کم خیزى با پنجره‏اى در میان است. پوشش غرفه‏ها نیز بسیار ساده اجرا شده است.

بقعة این امامزادگان در نزدیکى مسجد آقا بزرگ کاشان واقع شده و در اصل، مجموعه‏اى از مسجد، مدرسه، مناره، آب انبار، خانقاه و بقعه بود که امروزه تنها دو گنبد آجرى قرینة بقعه و خانقاه آن باقى مانده و به بقعة خواجه تاج الدّین معروف است.

خواجه تاج الدّین شیروانى و دو برادر دیگرش، خواجه عماد الدّین محمود و خواجه زین الدّین ـ از چهره‏هاى معتبر دوران آق قویونلو در قرن نهم در کاشان ـ آثار و بناهاى مهمّى ساختند که بقعه و خانقاه فوق از آن جمله‏اند. بقعة مزبور، مدفن دو تن از امامزادگان به نام شاهزاده اسحاق و شاهزاده ابوطالب، فرزندان شاهزاده حمزه بن موسى بن جعفر(ع) مى‏باشد و مانند بناى خانقاه، بر اساس طرح چهار گوش و پوشش گنبدى کم خیز، بنا شده است. این دو بنا، توسّط رواق بزرگ صفّه دارى به همدیگر مربوط مى‏شوند.

این بقعه در روستای قاضی قوشچی یا «پیر خضر» در دو کیلومتری شهر بیجار واقع شده است.

این بنا دارای پلان چهارضلعی با گنبدی شلجمی است که با سنگ لاشه و آجر خشت و سنگ‌های حجّاری شده بنا شده و مدفن یکی از عرفا و سادات منطقه، معروف به «پیرخضر» است. تاریخ سنگ نبشتة قدیمی روی مزار مشخص نیست، اما نوع خط، قدمت ساختمان را به دورة صفوی می‌رساند. درِ بقعه از جانب مغرب باز می‌شود و دو سکّو در طرفین دارد. دو طرف در نیز دو طاق‌نما به عمق سی سانتی‌متر در دیوار تعبیه شده است. این بقعه در سال 1378 به وسیله میراث فرهنگی کردستان به طور کامل مرمّت شد.

این تکیه در نه کیلومترى شمال خاورى شهر جویبار، در میان روستاى لاریم واقع است. ایوانى بسیار باشکوه تکیه از دور حکایت از یک مکان مورد اعتقاد اهالى دارد.

مدخل اصلى تکیه که شامل ایوان به ارتفاع پانزده و مناره اى به ارتفاع ده متر با مأذنه اى از جنس ورق آلومینومى طلایى رنگ است که بسیار زیبا و با شکوه ساخته شده است.

این بقعه در چهار کیلومترى جنوب شهر سارى، در کنار جاده بلوار کشاورز و در میان باغات مرکّبات واقع شده است.

بنایى چهارضلعى به ابعاد 6 × 6 متر از آجر و گچ است که در بالا، در زیر پایه ى گنبد، در هر ضلع، دوازده قرنیس گچکارى و بالاى هر قرنیس، یک قرنیس نیمه بیضى به کار رفته است. چهار گوشه ى بنا را از بیرون پر کرده و پایه اى هشت ضلعى براى گنبد رک آن به وجود آورده اند. بلندى پایه گنبد در حدود یک مترو نیم است. گنبد هر سى هشت ضلعى آن رو به خرابى است. براى بر پا کردن گنبد نیم دایره داخلى، با چهار گوشوار، چهار کنج بنا را جمع کرده و دایره اى به وجود آورده و گنبد را بر این دایره استوار کرده اند. در ورودى، شرقى است و دو طاقچه از داخل، در دو طرف در است. در ضلع جنوبى، دو پنجره ى نورگیر کوچک با طاق جناغى قرار دارد که کف آن بر تخته هاى قطور بسیار محکم استوار است و ظاهراً زیر این تخته ها از داخل نیز طاقچه بوده است. به نظر مى رسد بنا از آثار دوره ى صفویّه باشد که اخیراً به جاى بند کشى دیورا به طرز بدى که همان کار آسان یعنى سیمان کشى است اندود شده که هویّت خود را از دست داده است.

این تکیه در چهل و هشت کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در روستاى خارخیل شویلاشت قرار دارد.

بناى قبلى که از خشت و گل بوده را در سال 1380 هـ . ش تخریب و به جاى آن بنایى بزرگ به ابعاد 30 × 10 متر بر روى کرسى اى به حدود دو متر ساخته اند که شش ستون در وسط و یک نیم طبقه اى به ابعاد تقریبى 10 × 10 و 3 طاقچه با پنج پنجره آلومینیوم و سه درب ورودى دارد. از دیگر امکانات تکیه، آشپزخانه و آبدارخانه و سرویسهاى بهداشتى مرتب است.

برج «اشقون بابا» نزدیک شهر حسن آباد یاسوکند شهرستان بیجار واقع شده است. این بنا که از سنگ و آجر ساخته شده،
دارای پلانی دایره شکل است. این برج احتمالاً از اقامتگاه‌های (کوخ) بین راهی بود.

قدمت برج اشقون بابا را برخی به دورة ایلخانی نسبت داده‌اند، اما از آن‌جا که آثار و بقایای مرمّت دورة صفوی روی آن مشخص است، به نظر می‌رسد در دورة صفوی ساخته شده باشد.