مزارات ایران و جهان اسلام

این مقبره در 15 کیلومترى مرکز بخش جزینک و در 300 مترى جنوب غرب روستاى قلعه نو و در شرق شهرستان زهک واقع شده است.

این بنا که از آثار دوره قاجاریّه است، در مساحت 31/88 متر ساخته شده و ابعاد آن 53/11×66/7 و ارتفاع 75/6 متر است که در شرق قبرستان روستاى قلعه نو قرار دارد.

این مقبره در بیابانى مسطح در جنوب روستاى ندام غربى و صد مترى شرق جاده آسفالته جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

این مقبره از جمله مقابر مهم و منحصر به فرد خشتى و گلى است که در گورستان روستاى ندام غربى و دهستان جزینک قرار دارد.

این مقبره در بلوار چهل مترى شهید میرحسینى شهر زاهدان، در ضلع شرقى گلزار شهداء و در میان میدانى واقع شده است.

این مقبره در بالاى تپّه‏اى کم ارتفاع در شرق روستاى قلعه نو، در 15 کیلومترى مرکز بخش جزنیک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

ساختمان مقبره که بجا مانده از دوره صفویّه است به ابعاد 3/7×95/4 و ارتفاع 6/5 متر در ضلع جنوبى قبرستان قلعه نو قرار گرفته و جهت بنا غربى ـ شرقى مى‏باشد. ورودى آن در ضلع غربى بنا شده و در فضاى داخلى آن سه پنجره مشبک به صورت متقارن در سه ضلع آن قرار دارد. در جوانب هر پنجره سه قاب به ابعاد 5%×2/1 متر در سطح دیواره‏هاى داخلى تزیینات هندسى زیبایى به چشم مى‏خورد.

کوه خواجه زابل

این مقبره در شرق روستاى کوه خواجه از دهستان لطف اللَّه از بخش شیب آبِ شهرستان زابل واقع شده و مورد توجه اهالى است.

ساختمان مقبره پلان مربع شکل دارد و روى آن در جانب مشرق تعبیه شده و مصالح بکار رفته در آن از خشت و گل است. سه طاقچه در داخل بنا به صورت متقارن احداث شده و گنبد بنا به صورت عرقچینى ساده است که با کاهگل پوشش یافته است. ترک‏هایى در دیوارغربى بنا مشاهده مى‏شود. ایوانى بلند در جانب شرق با طاق هلالى قرار دارد که توسط سه پلکان به مدخل آن راه مى‏یابد. چهار زاویه داخل اتاق را با ایجاد گوشواره به دایره تبدیل نموده و در نتیجه گنبد بنا را بر آن استوار ساخته‏اند. دو پنجره جهت نورگیرى در بالاى اتاق طراحى شده و طاقنماهایى نیز در جداره بالایى دیوار به چشم مى‏خورد.

نمایی از روستاى قلعه نو

این مقبره در شرق روستاى قلعه نو از دهستان جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

مقبره بارگزاهى در ضلع جنوب غربى قبرستان روستاى قلعه نو با ابعاد 43/5×25×5 قرار گرفته است.

پى بنا کرسى چینى شده است و ارتفاع این کرسى چینى 80 سانتى‏متر است.

این مقبره بر روى تپّه‏اى طبیعى در شرق روستاى قلعه نو و در میان بیابانى مسطح در 15 کیلومترى مرکز بخش جزنیک و 20 کیلومترى شرق شهرستان زهک واقع شده است.

ساختمان مقبره که در اواخر دوره قاجاریّه ساخته شده، متعلّق به یکى از افراد با نفوذ منطقه به نام اباذر راشکى است که اطلاعات چندانى درباره او در دست نیست.

این مقبره بر بلنداى تپّه‏اى به ارتفاع 9 متر در جنوب شرقى روستاى کل کنگ، در 15 کیلومترى مرکز بخش جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهرستان زهک واقع شده است.

ساختمان مقبره به ابعاد 34/6×47/5 و ارتفاع 7/4 متر بنا شده و جهت قرارگیرى آن غربى - شرقى است که ورودى اصلى آن در ضلع غربى تعبیه شده و غیر از این ورودى، سه ورودى دیگر به صورت متقارن در این اثر وجود دارد.

این مقبره در روستاى شیشه‏ریز و در جنوب غربى شهر جالق از توابع شهرستان سراوان واقع شده و از آثار دوره سلجوقى است.

ساختمان مقبره که بخش‏هایى از آن فرو ریخته از خشت و گل ساخته شده و داراى طاقنماهایى در ضلع غربى و نماى خارجى دیوارها است. روزنه مشبک گلى در انتهاى دیوار و در تلاقى ساقه و گنبد تعبیه شده است. ورودى بنا در جانب مشرق طراحى شده و اینک فاقد در است.

این مقبره در روستاى سورو در جنوب غربى شهر جالق از توابع شهرستان سراوان واقع شده است. ساختمان مقبره که از آثار دوره سلجوقى است به صورت یک بناى چهارطاقى گنبددار ساخته شده است. پلان مقبره مربع شکل است و در هر ضلع آن، یک طاقنمایى با قوس هفت هشت طراحى شده و نمایى با آجر در آن تعبیه شده است.

این مقابر در دامنه کوه پیل بند، در جنوب درة تیس در خارج شهر چابهار در یک سرازیری ملایم قرار دارد.

این مقابر با مقابر سیراف بوشهر شبیه هستند با این تفاوت که تعداد قبرها کمتر و جهت آن‏ها تقریباً شمالى جنوبى یا شمال شرق - جنوب غربى است. در میان قبرها چند قبر ایستاده به چشم مى‏خورد. یک مقبره پلکانى با سرپوش صندوقچه‏اى از سنگ و گچ به صورت نیمه سالم بدون لوح و تزئینات خارجى وجود دارد که به نظر مى‏رسد از دوران اسلامى یا جدید باشد.

قدمگاه خواجه خضر در جنوب غربى چابهار در محلّى به نام سپوزه واقع است. خواجه خضر از زیارتگاه‌های مورد احترام بلوچها بوده است. وى مقبره ندارد، زیرا مردم چابهار بر این باورند که او زنده است و پاسدار دریاها و حامى لنجها و کشتیها مى‏باشد و در سواحل دریاها زندگى مى‏کند. در جنوب غربى چابهار داراى قدمگاهى است که زیارتگاه پیروانش مى‏باشد.

این زیارتگاه که بر بالاى تپّه‏اى در دو کیلومترى شرق میدان معلم شهر خاش واقع شده، از آثار دوره تیموریان و صفویه است که پس از گذشت چند قرن هنوز پابرجاست.

 ساختمان زیارتگاه که به صورت یک چهارطاقى گنبددار است، از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ ساخته شده است.

زیارتگاه سیّد محمّد مشهور به سید غلام رسول همواره زیارتگاه مسلمانان هند و مردم این منطقه بوده است. این زیارتگاه در حاشیة ضلع شرقى و در پنج کیلومتری شمال غربی خلیج چابهار قرار دارد. آرامگاه در ضلع غربى حیاط، بر روى صفه‏اى به ارتفاع یک متر بنا شده است.

این مقبره در 500 مترى شمال غرب روستاى قلعه نو، در 15 کیلومترى مرکز بخش جزینک، در بالاى تپّه‏اى به ارتفاع هشت متر واقع شده و چشم انداز آن جالب است.

ساختمان مقبره که در اواخر دوره قاجاریّه ساخته شده، مربوط به یکى از سادات محترم و با نفوذ منطقه به نام سیّد پادشاه حسینى است که داستان‏هایى درباره او بر سر زبان‏هاى اهالى است.

فهرست مطالب

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه آسیابان / زابل / کوه خواجه......................................... 23

2. زیارتگاه سیّد غلام رسول / چابهار / ضلع شرقی شهر............ 23

3. زیارتگاه مرتضى على / خاش / شرق میدان معلم.................. 27

4. قدمگاه خضر / چابهار / سپوزه................................................ 28

5. مقابر جنانى گچ / چابهار / جنوب درة تیس............................ 29

6. مقابر سورو / سراوان / سورو.................................................... 29

7. مقابر شیشه‏ریز / سراوان / شیشه ریز........................................ 30

8. مقبرة آتشگاه کل گنگ / زهک / گل گنگ.............................. 31

9. مقبرة اباذر راشکى / زهک / قلعه نو.......................................