مزارات ایران و جهان اسلام

یکى از نقاطى که گفته شده محل دفن امامزاده حمزه است، شهر مقدّس قم است.
بقعه‏اى در یکى از محلاّت شهر وجود دارد که به امامزاده حمزة بن موسى  علیه‏السلام منسوب است. برخى از نویسندگانى که درباره امامزاده حمزه تحقیق نموده‏اند، بر این باورند که بقعه مذکور قطعا از آنِ حمزة بن موسى  علیه‏السلام است.

پیرامون مدفون بودن حمزة بن امام موسى کاظم  علیه‏ السلام در روستاى تکیه چهارگنبد شهرستان سیرجان کرمان، مؤلّف کتاب انوار المشعشعین[1] از کتاب لبّ الأنساب[2] چنین نقل نموده است که، حضرت حمزة بن موسى  علیه‏السلاممادرش امّ ولد بود و مدفنش در سیرجان کرمان است. او را سه پسر به نام‏هاى حمزه، على و قاسم بود که هر سه تن از خود فرزندانى داشتند.

بقعه و بارگاهى که در باغ مزار ترشیز کاشمر بنا شده است، به حضرت حمزه  علیه‏السلام فرزند امام موسى کاظم  علیه‏السلاممنسوب است؛ ولى نسبت دادن بقعه مذکور به حمزه ‏بن موسى کاظم  علیه‏السلامداراى سند و مدرک معتبرى نیست و تنها علاّمه سیّدمحسن امین در کتاب  ارزشمند اعیان الشیعه[1] به نقل از بحارالانوار[2] مى‏نویسد:

وى مُکَنّى به ابوالقاسم[1] و سیّدى جلیل القدر، شریف و عالمى فاضل و متقّى بود. به قول شیخ مفید  رحمه‏الله: «و لکلّ واحد من ولد أبى الحسن موسى بن جعفر فضل و منقبة مشهورة»[2]

براى هر یک از فرزندان حضرت امام موسى کاظم  علیه‏السلام فضیلت خاصّ و مَنقَبت مشهورى است. مادرش اُمّ ولد «کنیز» بود.[3]

برخى نیز مادر وى را اُمّ احمد نوشته‏اند.[4] بنابر این او برادر اعیانى = پدرى حضرت احمد بن موسى  علیه‏السلامملقّب به شاه چراغ و محمّد عابد مى‏باشد. درباره اُمّ احمد نوشته‏اند که وى از زنان محترمه و صالحه زمان خود بود. امام موسى کاظم  علیه‏السلام عنایتى اص به او داشت و مورد اعتماد و اطمینان آن حضرت بود، تا جاییکه او رایکى از اوصیاى خود به حساب آورده است.

حمزة بن قاسم کیست؟

حمزة بن قاسم بن على بن حمزة بن حسن بن عبیداللّه‏ بن عبّاس الشهید بن امام امیرالمؤمنین على  علیه‏السلام، مکنّى به ابویعلى، از نواده‏هاى قمر بنى‏هاشم حضرت ابى الفضل العبّاس  علیه‏السلام است که با پنج واسطه به آن جناب منتهى مى‏شود.

وى سیّدى جلیل، شریف و از بزرگان سادات علوى در عراق و حلّه بود. جدّ دوّم او حمزة بن الحسن مکنّى به ابوالقاسم و شباهت بسیارى با حضرت امیرالمؤمنین على  علیه‏السلام داشت؛ از این رو او را حمزة الشبیه مى‏گفتند. مأمون درباره‏اش به خطّ خود نوشت: «به حمزة بن حسن که شبیه امیرالمؤمنین على بن ابى طالب  علیه‏السلام است، صد هزار درهم عطا شود.»

موقعیّت جغرافیایى زیارتگاه··· 10

نخستین بناى بقعه··· 11

بقعه باشکوه فعلى··· 12

قدمگاه امامزاده محمّد علیه‏السلام··· 13

گور شهیدان··· 15

شهرت محلّى نسب··· 15

محمّد بن موسى علیه‏السلام··· 16

مزارات منسوب به محمّد بن موسى علیه‏السلام··· 21

     الف: قمشه اصفهان··· 21

     ب: کاخک گناباد··· 22

     ج: هفتادُر اردکان···

فهرست مطالب

مقدّمه مؤلّف··· 19

فصل اول: مشخصّات رهبر قیام

 نام و مشخصّات رهبر قیام··· 29

 نَسب شریف··· 29

 پدر بزرگوار··· 30

 تاریخ تولّد و شهادت زید علیه‏السلام··· 31

 مادر زید علیه‏السلام··· 32

 القاب زید علیه‏السلام··· 33

 فضایل علمى و اخلاقى زید علیه‏السلام··· 33

 بیان رساى زید علیه‏السلام··· 35

 زید بن على علیه‏السلام مفسّر و همراز قرآن··· 36

 تفسیر قرآن در زندان···