مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در 42 کیلومترى شمال شرق شهر چترود، در روستاى بى‏بى حیات قرار گرفته است. بقعه بر فراز تپّه‏اى مشرّف بر روستا و کوه‏هاى اطراف با چشم اندازى زیبا واقع شده و مورد احترام و اعتقاد اهالى است.

از تاریخ بناى نخستین آن اطّلاعى نیست، امّا به صورت خشت و گل با گنبدى مطبق بوده است. در حدود یک قرن پیش، ابراهیم خان، حاکم خنامان آن جا را توسعه داد و بازسازى کرد و
بناى کنونى را پى کند. پنجاه سال بعد، سیّد عندلیب استرآبادى قسمتى از مجموعه را اضافه نمود و بیست سال بعد از او، شخصى به نام طلایى صحن و سرایى ساخت و حسینیه‏اى نیز به بقعه اضافه کرد. در دو دهه گذشته نیز، زایرسرا، حمام، فضاى سبز و دیگر امکانات رفاهى به امامزاده اضافه شده، که جملگى مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد.

این بناى باستانى در شرق روستاى شریف آباد، در 34کیلومترى شمال شرق شهر سیرجان، در جنب قنات و بر روى تپّه‏اى کوتاه قرار دارد.

بناى میر زبیر با سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته شده که پلان آن به صورت مربّع به ابعاد 9 متر مى‏باشد. قطر دیوارهاى سنگى آن 2 متر و فضاى داخلى بنا 7×7 متر است. ارتفاع بنا از کف تا زیر گنبدى که هم اکنون تعمیر شده حدود هشت متر است. از ارتفاع چهار مترى، این بنا تبدیل به هشت‌ضلعى و با کادر بندى تبدیل به دایره شده و گنبدى عرقچینی روى آن استوار شده است. روى بالاترین سطح دیوار هشت‌ضلعى بنا، یک ردیف آجر به چشم مى‏خورد که احتمال مى‏رود گنبد فرو ریخته بنا، آجرى بوده است یا این که یک ردیف آجر در گنبد استفاده شده است.

این آرامگاه در دو کیلومترى غرب شهر ماهان، در خارج از روستاى لنگر، میان مزارع جو و گندم واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى بسیار باشکوه و مجلّل که جزو آثار باستانى ماهان و کرمان بوده و متعلّق به قرن هشتم هجرى مى‏باشد. بقعه، شامل ایوان، گنبد، صحن، صفّه و مقبره زیبا است.

اصل بنا به صورت مربّع و آن چه که باقى مانده شامل دو اتاق تو در توست. ایوان بقعه در مغرب قرار دارد که خود شامل سردری مقرنس‏کارى زیبایى است که بخش‏هایى از آن فرو ریخته است. پس از عبور از ایوان، مرقدى بر روى سکویى به طول سه و عرض دو متر قرار گرفته که در قسمت بالایى آن کتیبه‏هایى از آیات قرآنى دارد. بر بالاى این سکو، سنگ قبرى به طول 20/2 و عرض 50 سانتى‏متر تعبیه نموده‏اند که داراى گچ‏برى‏هاى ظریف و حجّارى‏هاى فوق العاده‏اى از آیه‏هاى قرآن (آیة الکرسى) دارد. در آخر یکى از کتیبه‏ها پس از جمله سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه‏اکبر نوشته شده: «تعمیر شد مرقد آقا شیخ عبدالسّلام قطب‏الدّین فى سنة 733 هـ . ق.»مرقد داراى چهار صفّه کوتاه به ارتفاع سه متر است که چهار زاویة آن را مقرنس‏کارى‏هاى ظریفى انجام داده‏اند. در اتاق دوّم نیز صورت قبرى است که متأسّفانه بر اثر فرسودگى زیاد، سنگ قبر آن خوانده نشد. بر بالاى بقعه گنبدى شلجمى به قطر پنج و ارتفاع هفت متر است که در انتهاى ساقة آن کلمات اللَّه محمّد حسین به صورت بنایى تکرار و تزیین شده است. این بقعه به تازگى از سوى سازمان میراث فرهنگى و گردش‏گرى تعمیر شده است. زمین زیارتگاه حدود دو هزار مترمربّع است که دیوارهاى خشتى آن تعمیر، و توسّط میراث فرهنگى کاه و گل زده شده، نماى زیبایى گرفته است.

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7