مزارات ایران و جهان اسلام

علماى انساب تعداد فرزندان حمزة بن موسى  علیه‏السلام را سه پسر و هشت دختر مى ‏دانند.
متأسّفانه، اسامى دختران وى در هیچ یک از منابع موجود ذکر نشده و تنها به ذکر اسامى فرزندان ذکور وى که عبارتند از؛ على که در شیراز مدفون است و حمزه و قاسم اشاره کرده‏اند.[1]  مرحوم بیهقى، فرزند ذکور چهارمى به نام احمد براى وى قایل شده است.[2]

همان طورى که روشن شد، درباره مدفن امامزاده واجب التعظیم، حضرت حمزة بن امام موسى  علیه‏السلاماختلافاتى میان علماى انساب، رجال و مورّخان وجود دارد که مجموعه اختلافات و نتیجه آن چنین مى‏ باشد:

1 ـ در پاسخى به کسانى که قایل به مدفون بودن فرزند بلافصل امام موسى  علیه‏السلام، حضرت حمزه  علیه‏السلام در شیراز هستند؛ ما با استناد به چند کتب معتبر، ثابت کردیم که مدفون در شیراز، على بن حمزة بن موسى  علیه‏السلام است، نه پدر او حمزة بن موسى  علیه‏السلام.

یکى از نقاطى که گفته شده محل دفن امامزاده حمزه است، شهر مقدّس قم است.
بقعه‏اى در یکى از محلاّت شهر وجود دارد که به امامزاده حمزة بن موسى  علیه‏السلام منسوب است. برخى از نویسندگانى که درباره امامزاده حمزه تحقیق نموده‏اند، بر این باورند که بقعه مذکور قطعا از آنِ حمزة بن موسى  علیه‏السلام است.

پیرامون مدفون بودن حمزة بن امام موسى کاظم  علیه‏ السلام در روستاى تکیه چهارگنبد شهرستان سیرجان کرمان، مؤلّف کتاب انوار المشعشعین[1] از کتاب لبّ الأنساب[2] چنین نقل نموده است که، حضرت حمزة بن موسى  علیه‏السلاممادرش امّ ولد بود و مدفنش در سیرجان کرمان است. او را سه پسر به نام‏هاى حمزه، على و قاسم بود که هر سه تن از خود فرزندانى داشتند.

بقعه و بارگاهى که در باغ مزار ترشیز کاشمر بنا شده است، به حضرت حمزه  علیه‏السلام فرزند امام موسى کاظم  علیه‏السلاممنسوب است؛ ولى نسبت دادن بقعه مذکور به حمزه ‏بن موسى کاظم  علیه‏السلامداراى سند و مدرک معتبرى نیست و تنها علاّمه سیّدمحسن امین در کتاب  ارزشمند اعیان الشیعه[1] به نقل از بحارالانوار[2] مى‏نویسد:

وى مُکَنّى به ابوالقاسم[1] و سیّدى جلیل القدر، شریف و عالمى فاضل و متقّى بود. به قول شیخ مفید  رحمه‏الله: «و لکلّ واحد من ولد أبى الحسن موسى بن جعفر فضل و منقبة مشهورة»[2]

براى هر یک از فرزندان حضرت امام موسى کاظم  علیه‏السلام فضیلت خاصّ و مَنقَبت مشهورى است. مادرش اُمّ ولد «کنیز» بود.[3]

برخى نیز مادر وى را اُمّ احمد نوشته‏اند.[4] بنابر این او برادر اعیانى = پدرى حضرت احمد بن موسى  علیه‏السلامملقّب به شاه چراغ و محمّد عابد مى‏باشد. درباره اُمّ احمد نوشته‏اند که وى از زنان محترمه و صالحه زمان خود بود. امام موسى کاظم  علیه‏السلام عنایتى اص به او داشت و مورد اعتماد و اطمینان آن حضرت بود، تا جاییکه او رایکى از اوصیاى خود به حساب آورده است.

حمزة بن قاسم کیست؟

حمزة بن قاسم بن على بن حمزة بن حسن بن عبیداللّه‏ بن عبّاس الشهید بن امام امیرالمؤمنین على  علیه‏السلام، مکنّى به ابویعلى، از نواده‏هاى قمر بنى‏هاشم حضرت ابى الفضل العبّاس  علیه‏السلام است که با پنج واسطه به آن جناب منتهى مى‏شود.

وى سیّدى جلیل، شریف و از بزرگان سادات علوى در عراق و حلّه بود. جدّ دوّم او حمزة بن الحسن مکنّى به ابوالقاسم و شباهت بسیارى با حضرت امیرالمؤمنین على  علیه‏السلام داشت؛ از این رو او را حمزة الشبیه مى‏گفتند. مأمون درباره‏اش به خطّ خود نوشت: «به حمزة بن حسن که شبیه امیرالمؤمنین على بن ابى طالب  علیه‏السلام است، صد هزار درهم عطا شود.»

(پژوهشى در معمارى و شرح حال شخصیّت هاى مدفون در بقاع متبرکه شهرستان رى)

به سفارش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامى شهرستان رى

تحقیق و تألیف: دکتر محمّد مهدى فقیه بحرالعلوم

ناشر: انتشارات وثوق

ویراستار و رجوع به منابع: سیّد اسحاق حیدرى و مهدى ملک آسا

صفحه آرا: اکبر رحمتى

حروفچین: زهرا بختیارى (دفتر مؤسّسه دایرة المعارف بقاع متبرّکه)

امام زاده علی صالح

فهرست مطالب

امام زاده سید عبید الله

فهرست مطالب

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه ویس نازار (اویس قرنی) / کرمانشاه / جاده روانسر.... 21

2. امامزاده ابراهیم / کنگاور / غرب معبد آناهیتا.......................... 29

3. امامزاده احمد / سنقر / مجاورت فرمانداری............................. 31

4. امامزاده سلطان غریبه / دالاهو / شالان...................................... 36

5. امامزاده کوسه هجیج / پاوه‏ / هجیج........................................ 38

6. بقعة مالک / سنقر / مرکز شهر.................................................

امام زاده سلیمان نراق

فهرست مطالب

امام زاده طاهر کرج

فهرست مطالب

تصویر بقعه امام زاده سید صدر الدین

فهرست مطالب
مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه............................................ 7

مقدمة دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه سیبویه / کنگان / شمال درّة لیل................................ 17

2. آرامگاه قطب‌الدّین سیرافی / کنگان / بندر طاهری................. 17

3. آرامگاه گروهی سیراف / کنگان / شمال مسجد امام حسن.... 18

4. امامزاده ابراهیم / دشتستان‏ / ننیزک ...................................... 19

5. امامزاده احمد / دشتستان‏ / کنار سیاه ................................... 23

6. امامزاده اسماعیل / دشتی / کبگان.......................................... 24

7. امامزاده حسن / بندر دیلم‏ / شهر امام حسن............................ 26

8. امامزاده بی‌بی زلیخا / بوشهر / چاه کوتاه.................................

تصویر بقعه امامزاده زید الکبیر / ابهر

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه.................................................... 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان.............................. 11

1. آرامگاه سیّدمحمّد مجتهد / زنجان / خیابان نواب صفوی........ 17

2. آرامگاه قیدار نبىّ‏ ‰ / خدابنده / خیابان امام خمینی ..... 19

3. آرامگاه ملاحسن کاشى / سلطانیه / غرب شهر سلطانیه ‏....... 25

4. آرامگاه مولانا قطب‏الدّین ابهرى / ابهر / خیابان 17 شهریور‏.. 28

5. آرامگاه میرزا ابوالقاسم / زنجان / خیابان امام خمینی ‏...... 33

6. امامزاده ابراهیم / خدابنده / شمال شهر سجاس ‏.................... 35

7. امامزاده ابراهیم / زنجان / خیابان صدر جهان‏......................... 40

8. امامزاده احمد / طارم / وزنه سر‏...............................................

تصویر بقعه امامزاده على بن جعفر / سمنان

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

تصویر بقعه امامزاده پیر عمر

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. امامزاده پیر عمر / سنندج / خیابان امام خمینی(ره)............... 21

2. امامزاده سلطان غریبه / دالاهو / شالان..................................... 23

3. امامزاده سیّد جلال‏الدّین / قروه / باباگرگر............................... 24

4. امامزاده عبدالله (طاقه گوره) / سنندج / محلّه جورآباد............ 33

5. امامزاده عقیل / بیجار / حسن‌آباد یاسوکند.............................. 34

6. امامزاده هاجر خاتون / سنندج / محلّه سرگذر......................... 37

7. بقعة پیر خضر / بیجار / قاضی قوشچی.................................... 41

8. بقعة شیخ نجم الدّین / سنندج / امروله................................... 43

9. مقبرة آیت الله مردوخی / سنندج / نوره ..................................

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه ابوعلى سینا / همدان / خیابان بوعلی‏......................... 17

2. آرامگاه استر و مردخاى / همدان / خیابان شریعتی................ 22

3. آرامگاه بابا طاهر عریان / همدان‏ / مرکز شهر.......................... 26

4. آرامگاه حیقوق نبى ‰ / تویسرکان / مقابل دانشگاه.............. 33

5. آرامگاه سام و هام / ملایر / سامن...........................................