سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب
علماى انساب تعداد فرزندان حمزة بن موسى علیهالسلام را سه پسر و هشت دختر مى دانند.
متأسّفانه، اسامى دختران وى در هیچ یک از منابع موجود ذکر نشده و تنها به ذکر اسامى فرزندان ذکور وى که عبارتند از؛ على که در شیراز مدفون است و حمزه و قاسم اشاره کردهاند.[1] مرحوم بیهقى، فرزند ذکور چهارمى به نام احمد براى وى قایل شده است.[2]
همان طورى که روشن شد، درباره مدفن امامزاده واجب التعظیم، حضرت حمزة بن امام موسى علیهالسلاماختلافاتى میان علماى انساب، رجال و مورّخان وجود دارد که مجموعه اختلافات و نتیجه آن چنین مى باشد:
1 ـ در پاسخى به کسانى که قایل به مدفون بودن فرزند بلافصل امام موسى علیهالسلام، حضرت حمزه علیهالسلام در شیراز هستند؛ ما با استناد به چند کتب معتبر، ثابت کردیم که مدفون در شیراز، على بن حمزة بن موسى علیهالسلام است، نه پدر او حمزة بن موسى علیهالسلام.
از کسانى که به مدفون بودن حمزة بن موسى علیهالسلام در شهر حلّه عراق تصریح نموده اند، مؤلّف کتاب الأصیلى فى أنساب الطالبیّین، علاّمه نسّابه ابن طقطقى ـ متوفّاى 709 ه . ق ـ است. او مىنویسد: «قبره بمشهد الغربات بالصدرین، رستاق من بلاد حلّه المزیدیّه»[1] ظاهرا ابن طقطقى در این قول تنهاست و اکثر علماى انساب و مورّخان این ادّعا را ردّ کرده اند.
مرحوم علاّمه سیّدجعفر آل بحرالعلوم در کتاب تحفة العالم فى شرح خطبة المعالم مى نویسد: «یوجد فى أطراف الحلّه مزار عظیم و له بقعة وسیعة و قبّة رفیعة تنسب الى حمزة بن الإمام موسى علیهالسلام تزوره النّاس و تنقل له الکرامات و لا اصل لهذا الشهرة، بل هو قبر حمزة بن قاسم بن على بن حمزه بن الحسن بن عبیداللّه بن العبّاس بن أمیرالمؤمنین المکنّى بأبى یعلى، ثقه، جلیل القدر.»[2]
بقعه سیّدحمزه در محلّه سرخاب تبریز، جنوب شرقى شهر، در محلّ تقاطع خیابان ثقة الاسلام و بازارچه سیّد حمزه قرار دارد. این بارگاه در گذشته از شکوه و عظمت زیادى برخوردار بوده است.
مرحوم سیّدجعفر آل بحرالعلوم در کتاب تحفة العالم مىنویسد: «و فى تبریز مزار عظیم ینسب إلى حمزة بن موسى علیهالسلام.»[1]در شهر تبریز زیارتگاه با عظمتى بهحمزه پسر امام موسى کاظم علیهالسلام منسوب است.
یکى از نقاطى که گفته شده محل دفن امامزاده حمزه است، شهر مقدّس قم است.
بقعهاى در یکى از محلاّت شهر وجود دارد که به امامزاده حمزة بن موسى علیهالسلام منسوب است. برخى از نویسندگانى که درباره امامزاده حمزه تحقیق نمودهاند، بر این باورند که بقعه مذکور قطعا از آنِ حمزة بن موسى علیهالسلام است.
پیرامون مدفون بودن حمزة بن امام موسى کاظم علیه السلام در روستاى تکیه چهارگنبد شهرستان سیرجان کرمان، مؤلّف کتاب انوار المشعشعین[1] از کتاب لبّ الأنساب[2] چنین نقل نموده است که، حضرت حمزة بن موسى علیهالسلاممادرش امّ ولد بود و مدفنش در سیرجان کرمان است. او را سه پسر به نامهاى حمزه، على و قاسم بود که هر سه تن از خود فرزندانى داشتند.
بقعه و بارگاهى که در باغ مزار ترشیز کاشمر بنا شده است، به حضرت حمزه علیهالسلام فرزند امام موسى کاظم علیهالسلاممنسوب است؛ ولى نسبت دادن بقعه مذکور به حمزه بن موسى کاظم علیهالسلامداراى سند و مدرک معتبرى نیست و تنها علاّمه سیّدمحسن امین در کتاب ارزشمند اعیان الشیعه[1] به نقل از بحارالانوار[2] مىنویسد:
وى مُکَنّى به ابوالقاسم[1] و سیّدى جلیل القدر، شریف و عالمى فاضل و متقّى بود. به قول شیخ مفید رحمهالله: «و لکلّ واحد من ولد أبى الحسن موسى بن جعفر فضل و منقبة مشهورة»[2]
براى هر یک از فرزندان حضرت امام موسى کاظم علیهالسلام فضیلت خاصّ و مَنقَبت مشهورى است. مادرش اُمّ ولد «کنیز» بود.[3]
برخى نیز مادر وى را اُمّ احمد نوشتهاند.[4] بنابر این او برادر اعیانى = پدرى حضرت احمد بن موسى علیهالسلامملقّب به شاه چراغ و محمّد عابد مىباشد. درباره اُمّ احمد نوشتهاند که وى از زنان محترمه و صالحه زمان خود بود. امام موسى کاظم علیهالسلام عنایتى اص به او داشت و مورد اعتماد و اطمینان آن حضرت بود، تا جاییکه او رایکى از اوصیاى خود به حساب آورده است.
حمزة بن قاسم کیست؟
حمزة بن قاسم بن على بن حمزة بن حسن بن عبیداللّه بن عبّاس الشهید بن امام امیرالمؤمنین على علیهالسلام، مکنّى به ابویعلى، از نوادههاى قمر بنىهاشم حضرت ابى الفضل العبّاس علیهالسلام است که با پنج واسطه به آن جناب منتهى مىشود.
وى سیّدى جلیل، شریف و از بزرگان سادات علوى در عراق و حلّه بود. جدّ دوّم او حمزة بن الحسن مکنّى به ابوالقاسم و شباهت بسیارى با حضرت امیرالمؤمنین على علیهالسلام داشت؛ از این رو او را حمزة الشبیه مىگفتند. مأمون دربارهاش به خطّ خود نوشت: «به حمزة بن حسن که شبیه امیرالمؤمنین على بن ابى طالب علیهالسلام است، صد هزار درهم عطا شود.»
نسب شریف آیت الله العظمی سیدحسین بروجردی با 31واسطه به امام حسن مجتبی (ع)منتهی میشود که از قرار ذیل است:
مرحوم آیه الله سید حسین بروجردی فرزند حاج سیدعلی طباطبائی بن السیداحمد بن السید علینقی بن السیدمحمد بن السید مرتضی بن السید محمد طباطبائی بن السید عبدالکریم بن السید مراد بن الشاه اسدالله بن جلال الدین امیربن الحسن بن مجدالدین بن قوام الدین بن اسمعیل بن عبادبن ابی المکارم بن عباد بن ابی المجد بن عباد بن علی بن حمزه بن طاهر بن علی بن محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل دیباج بن ابراهیم الغمر بن حسن المثنی بن امام حسن (ع)
وی از شریف ترین و مشهورترین خاندان طباطبایی ایران است . در ادامه توضیحات درباره نسب ایشان که توسط جناب آقای سید جواد علوی نگاشته شده معطوف می دارم هرچند حقیر معتقد است چند واسطه از این نسب نامه ساقط شده است .
نسب شریف آیت الله مدرس با سی واسطه به امام حسن مجتبی منتهی میشود که از قرار ذیل است:
سیدحسن بن اسماعیل بن عبدالباقی بن میرعابد(اززواره به کچو)بن میرمحمدبن عبدالکریم بن محمدحسن بن عبدالله بن محمدشریف بن میرعبدالباقی بن سراج الدین اول بن سیدمحمدقهپایی بن میرحیدربن علی بن بهاء الدین حیدرملقب به ابوالفتوح،معاصرحمله مغول وساکن زواره بن کمال الدین حسن بن شهاب الدین على بن ابى محمداحمدبن عمادالدین على بن حمزه بن طاهربن ابوالبرکات على بن ابى الحسن الشاعرالإصفهانى محمدبن احمدبن ابوجعفرمحمدبن ابوعبدالله احمدالرئیس بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمربن حسن المثنى بن امام حسن المجتبى بن امام على بن ابى طالب (ع)
مختصری از زندگانی شهید
تاکنون درباره حضرت امام خمینى(رحمه الله) کتابهاى زیادى نوشته شده و به روحیّات اخلاقى، علمى، فقهى، سیاسى، اجتماعى آن به تفصیل پرداخته شده است. اما کمتر کسى درباره نسب نامه شریف آن حضرت سخن به میان آورده است.
از عجایب روزگار هنگامى که حضرت عبدالعظیم حسنى(علیه السلام) مخفیانه شبها به زیارت قبرى مى رفته و هنگامى که از آن حضرت سؤال مى کنند قبر کیست؟ جواب مى دهد که متعلّق به یکى از فرزندان امام هفتم(علیه السلام) است و بعدها مورّخان به این نتیجه رسیده اند که از آنِ حضرت حمزة بن موسى(علیه السلام) است.
(پژوهشى در معمارى و شرح حال شخصیّت هاى مدفون در بقاع متبرکه شهرستان رى)
به سفارش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامى شهرستان رى
تحقیق و تألیف: دکتر محمّد مهدى فقیه بحرالعلوم
ناشر: انتشارات وثوق
ویراستار و رجوع به منابع: سیّد اسحاق حیدرى و مهدى ملک آسا
صفحه آرا: اکبر رحمتى
حروفچین: زهرا بختیارى (دفتر مؤسّسه دایرة المعارف بقاع متبرّکه)
حسن بن زید داعى، از سادات حسنی به سبب ظلمى که در اواخر ایام متوکل نسبت به علویان اعمال مى شد، به سوى عراق رفت و در راستاى نهضت علویانى که به رى، قزوین، قم و طبرستان مهاجرت مى کردند، به رى شتافت و در آن جا اقامت گزید.([1])
مستعین، خلیفه عباسى، براى قدردانى از محمد بن عبدالله طاهرى به خاطر کشتن یحیى بن عمر بن یحیى و متفرق نمودن سادات، اقطاعاتى که در طبرستان میان کلار و چالوس قرار داشت، به او بخشید. محمد بن عبدالله، جابر بن هارون نصرانى را فرستاد تا آن اقطاعات را تصرف نماید. وى بعد از تصرف اقطاعات یاد شده، زمین هاى مواتى را که در اختیار مردم آن منطقه بود، به زور تصرّف کرد. افزون بر آن، محمد بن اوس، از طرف سلیمان بن عبدالله، کارگزار طاهریان در طبرستان، قسمتهایى از طبرستان را بین فرزندان خود تقسیم کرد و در حق مردم، ستم فراوانى روا مى داشت.
امام زاده علی صالح
فهرست مطالب
موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11
1. امامزاده ابراهیم / دهلران / زرین شهر...................................... 17
2. امامزاده ابراهیم قتال / دهلران / بیشه دراز............................... 24
3. امامزاده پیر محمّد / ایلام / پشت قلعه.....................................
مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7
موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11
1. آرامگاه ویس نازار (اویس قرنی) / کرمانشاه / جاده روانسر.... 21
2. امامزاده ابراهیم / کنگاور / غرب معبد آناهیتا.......................... 29
3. امامزاده احمد / سنقر / مجاورت فرمانداری............................. 31
4. امامزاده سلطان غریبه / دالاهو / شالان...................................... 36
5. امامزاده کوسه هجیج / پاوه / هجیج........................................ 38
6. بقعة مالک / سنقر / مرکز شهر.................................................
مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7
موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11
1. آرامگاه اشموئیل نبی / ساوه / پیغمبر ............................. 19
2. آرامگاه آیتاللَّه آقا نورالدّین اراکى / اراک / شمال غرب مصلی...... 29
3. آرامگاه آیتاللَّه العظمى سیّد محسن اراکى / اراک / خیابان فضل الله نوری..... 33
4. آرامگاه عزیر نبى / تفرش / دینجرد ................................. 38
5. امامزاده ابوالحسن و آمنه خاتون / خنداب / دیزآباد................. 43
6. امامزاده ابوالعلا / تفرش / خیابان شهید بهشتی.....................
مقدمة دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7
موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11
1. امامزاده ابراهیم / طالقان / اوچان............................................. 13
2. امامزاده ابراهیم / طالقان / تکیه ناوه........................................ 16
3. امامزاده ابراهیم / طالقان / کش‌رود......................................... 20
4. امامزاده ابراهیم / هشتگرد / تنکمان........................................ 22
5. امامزاده ابوالحسن / نظرآباد / مسکین‌آباد............................... 23
6. امامزاده اُمّ صغرى و اُمّ کبرى / اشتهارد / میدان امام خمینی ...
طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده
احمد مرداوی خزرجی
در جواب آقای برهانی دمت گرم عالی جواب دادی