مزارات ایران و جهان اسلام

علماى انساب تعداد فرزندان حمزة بن موسى  علیه‏السلام را سه پسر و هشت دختر مى ‏دانند.
متأسّفانه، اسامى دختران وى در هیچ یک از منابع موجود ذکر نشده و تنها به ذکر اسامى فرزندان ذکور وى که عبارتند از؛ على که در شیراز مدفون است و حمزه و قاسم اشاره کرده‏اند.[1]  مرحوم بیهقى، فرزند ذکور چهارمى به نام احمد براى وى قایل شده است.[2]

همان طورى که روشن شد، درباره مدفن امامزاده واجب التعظیم، حضرت حمزة بن امام موسى  علیه‏السلاماختلافاتى میان علماى انساب، رجال و مورّخان وجود دارد که مجموعه اختلافات و نتیجه آن چنین مى‏ باشد:

1 ـ در پاسخى به کسانى که قایل به مدفون بودن فرزند بلافصل امام موسى  علیه‏السلام، حضرت حمزه  علیه‏السلام در شیراز هستند؛ ما با استناد به چند کتب معتبر، ثابت کردیم که مدفون در شیراز، على بن حمزة بن موسى  علیه‏السلام است، نه پدر او حمزة بن موسى  علیه‏السلام.

یکى از نقاطى که گفته شده محل دفن امامزاده حمزه است، شهر مقدّس قم است.
بقعه‏اى در یکى از محلاّت شهر وجود دارد که به امامزاده حمزة بن موسى  علیه‏السلام منسوب است. برخى از نویسندگانى که درباره امامزاده حمزه تحقیق نموده‏اند، بر این باورند که بقعه مذکور قطعا از آنِ حمزة بن موسى  علیه‏السلام است.

پیرامون مدفون بودن حمزة بن امام موسى کاظم  علیه‏ السلام در روستاى تکیه چهارگنبد شهرستان سیرجان کرمان، مؤلّف کتاب انوار المشعشعین[1] از کتاب لبّ الأنساب[2] چنین نقل نموده است که، حضرت حمزة بن موسى  علیه‏السلاممادرش امّ ولد بود و مدفنش در سیرجان کرمان است. او را سه پسر به نام‏هاى حمزه، على و قاسم بود که هر سه تن از خود فرزندانى داشتند.

بقعه و بارگاهى که در باغ مزار ترشیز کاشمر بنا شده است، به حضرت حمزه  علیه‏السلام فرزند امام موسى کاظم  علیه‏السلاممنسوب است؛ ولى نسبت دادن بقعه مذکور به حمزه ‏بن موسى کاظم  علیه‏السلامداراى سند و مدرک معتبرى نیست و تنها علاّمه سیّدمحسن امین در کتاب  ارزشمند اعیان الشیعه[1] به نقل از بحارالانوار[2] مى‏نویسد:

وى مُکَنّى به ابوالقاسم[1] و سیّدى جلیل القدر، شریف و عالمى فاضل و متقّى بود. به قول شیخ مفید  رحمه‏الله: «و لکلّ واحد من ولد أبى الحسن موسى بن جعفر فضل و منقبة مشهورة»[2]

براى هر یک از فرزندان حضرت امام موسى کاظم  علیه‏السلام فضیلت خاصّ و مَنقَبت مشهورى است. مادرش اُمّ ولد «کنیز» بود.[3]

برخى نیز مادر وى را اُمّ احمد نوشته‏اند.[4] بنابر این او برادر اعیانى = پدرى حضرت احمد بن موسى  علیه‏السلامملقّب به شاه چراغ و محمّد عابد مى‏باشد. درباره اُمّ احمد نوشته‏اند که وى از زنان محترمه و صالحه زمان خود بود. امام موسى کاظم  علیه‏السلام عنایتى اص به او داشت و مورد اعتماد و اطمینان آن حضرت بود، تا جاییکه او رایکى از اوصیاى خود به حساب آورده است.

حمزة بن قاسم کیست؟

حمزة بن قاسم بن على بن حمزة بن حسن بن عبیداللّه‏ بن عبّاس الشهید بن امام امیرالمؤمنین على  علیه‏السلام، مکنّى به ابویعلى، از نواده‏هاى قمر بنى‏هاشم حضرت ابى الفضل العبّاس  علیه‏السلام است که با پنج واسطه به آن جناب منتهى مى‏شود.

وى سیّدى جلیل، شریف و از بزرگان سادات علوى در عراق و حلّه بود. جدّ دوّم او حمزة بن الحسن مکنّى به ابوالقاسم و شباهت بسیارى با حضرت امیرالمؤمنین على  علیه‏السلام داشت؛ از این رو او را حمزة الشبیه مى‏گفتند. مأمون درباره‏اش به خطّ خود نوشت: «به حمزة بن حسن که شبیه امیرالمؤمنین على بن ابى طالب  علیه‏السلام است، صد هزار درهم عطا شود.»

نسب شریف آیت الله العظمی سیدحسین بروجردی با 31واسطه به امام حسن مجتبی (ع)منتهی میشود که از قرار ذیل است:
مرحوم آیه الله سید حسین بروجردی فرزند حاج سیدعلی طباطبائی بن السیداحمد بن السید علینقی بن السیدمحمد بن السید مرتضی بن السید محمد طباطبائی بن السید عبدالکریم بن السید مراد بن الشاه اسدالله بن جلال الدین امیربن الحسن بن مجدالدین بن قوام الدین بن اسمعیل بن عبادبن ابی المکارم بن عباد بن ابی المجد بن عباد بن علی بن حمزه بن طاهر بن علی بن محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل دیباج بن ابراهیم الغمر بن حسن المثنی بن امام حسن (ع)
وی از شریف ترین و مشهورترین خاندان طباطبایی ایران است . در ادامه توضیحات درباره نسب ایشان که توسط جناب آقای سید جواد علوی نگاشته شده معطوف می دارم هرچند حقیر معتقد است چند واسطه از این نسب نامه ساقط شده است .

نسب شریف آیت الله مدرس با سی واسطه به امام حسن مجتبی منتهی میشود که از قرار ذیل است:
سیدحسن بن اسماعیل بن عبدالباقی بن میرعابد(اززواره به کچو)بن میرمحمدبن عبدالکریم بن محمدحسن بن عبدالله بن محمدشریف بن میرعبدالباقی بن سراج الدین اول بن سیدمحمدقهپایی بن میرحیدربن علی بن بهاء الدین حیدرملقب به ابوالفتوح،معاصرحمله‏ مغول وساکن زواره بن کمال الدین حسن بن شهاب الدین على بن ابى محمداحمدبن عمادالدین على بن حمزه بن طاهربن ابوالبرکات على بن ابى الحسن الشاعرالإصفهانى‏ محمدبن احمدبن ابوجعفرمحمدبن ابوعبدالله احمدالرئیس بن ابراهیم طباطبابن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمربن حسن المثنى بن امام حسن المجتبى بن امام على بن ابى طالب (ع)

مختصری از زندگانی شهید

تاکنون درباره حضرت امام خمینى(رحمه الله) کتابهاى زیادى نوشته شده و به روحیّات اخلاقى، علمى، فقهى، سیاسى، اجتماعى آن به تفصیل پرداخته شده است. اما کمتر کسى درباره نسب نامه شریف آن حضرت سخن به میان آورده است.

از عجایب روزگار هنگامى که حضرت عبدالعظیم حسنى(علیه السلام) مخفیانه شبها به زیارت قبرى مى رفته و هنگامى که از آن حضرت سؤال مى کنند قبر کیست؟ جواب مى دهد که متعلّق به یکى از فرزندان امام هفتم(علیه السلام) است و بعدها مورّخان به این نتیجه رسیده اند که از آنِ حضرت حمزة بن موسى(علیه السلام) است.

(پژوهشى در معمارى و شرح حال شخصیّت هاى مدفون در بقاع متبرکه شهرستان رى)

به سفارش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامى شهرستان رى

تحقیق و تألیف: دکتر محمّد مهدى فقیه بحرالعلوم

ناشر: انتشارات وثوق

ویراستار و رجوع به منابع: سیّد اسحاق حیدرى و مهدى ملک آسا

صفحه آرا: اکبر رحمتى

حروفچین: زهرا بختیارى (دفتر مؤسّسه دایرة المعارف بقاع متبرّکه)

حسن بن زید داعى، از سادات حسنی به سبب ظلمى که در اواخر ایام متوکل نسبت به علویان اعمال مى شد، به سوى عراق رفت و در راستاى نهضت علویانى که به رى، قزوین، قم و طبرستان مهاجرت مى کردند، به رى شتافت و در آن جا اقامت گزید.^([1])

مستعین، خلیفه عباسى، براى قدردانى از محمد بن عبدالله طاهرى به خاطر کشتن یحیى بن عمر بن یحیى و متفرق نمودن سادات، اقطاعاتى که در طبرستان میان کلار و چالوس قرار داشت، به او بخشید. محمد بن عبدالله، جابر بن هارون نصرانى را فرستاد تا آن اقطاعات را تصرف نماید. وى بعد از تصرف اقطاعات یاد شده، زمین هاى مواتى را که در اختیار مردم آن منطقه بود، به زور تصرّف کرد. افزون بر آن، محمد بن اوس، از طرف سلیمان بن عبدالله، کارگزار طاهریان در طبرستان، قسمتهایى از طبرستان را بین فرزندان خود تقسیم کرد و در حق مردم، ستم فراوانى روا مى داشت.

امام زاده علی صالح

فهرست مطالب

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه ویس نازار (اویس قرنی) / کرمانشاه / جاده روانسر.... 21

2. امامزاده ابراهیم / کنگاور / غرب معبد آناهیتا.......................... 29

3. امامزاده احمد / سنقر / مجاورت فرمانداری............................. 31

4. امامزاده سلطان غریبه / دالاهو / شالان...................................... 36

5. امامزاده کوسه هجیج / پاوه‏ / هجیج........................................ 38

6. بقعة مالک / سنقر / مرکز شهر.................................................