مزارات ایران و جهان اسلام

این آرامگاه در شش کیلومترى شمال شهر سارى و در مرکز روستاى بالادامیر قرار گرفته است.

نقشه اصلى بقعه به صورت هشت ضلعى برج گونه است که هر یک از اضلاع آن چهار متر و ارتفاع آن نیز شش متر است. گنبد هرمى بلند به ارتفاع هشت متر با نماى خارجى حلب سر با قطر هفت متر بر بالاى بقعه احداث نموده اند، که الهام گرفته از بقعه امامزاده صالح مرزرود است.

در پانزده کیلومترى شمال باخترى شهر محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، در خارج روستاى افراچال، در میان جنگل و تپّه اى مشرف بر آبهاى نیلگون سدّ شهید رجایى، بقعه ى قدیمى امامزاده صالح واقع شده است.

بقعه شامل دو اتاق تو در تو به ابعاد 12×5 متر است که جدار خارجى آن با رنگ آبى نقاشى شده و بام بقعه حلب سر است. مرقد امامزاده در اتاقى به ابعاد 4×5 متر قرار دارد که دو پنجره از جانب مغرب و شمال دارد. در وسط این فضا صندوقى چوبى از قبر امامزاده محافظت مى نماید.

این بقعه در سه کیلومترى جنوب شهر سارى و یک کیلومترى بلوار کشاورز واقع شده است.

در گذشته برجى مدور و سفیدکارى شده بود که قطر دیوار آن 168 سانتى متر و ارتفاع گنبد مخروطى آن به بیش از سه متر مى رسید. مسجدى متّصل به بقعه بود که آن هم به جهت بازسازى تخریب شده است.^([1])

«ضریح مطهّر امامزاده صادق رضا از نوادگان امام موسى کاظمبناى کنونى هشت ضلعى غیرمنتظم است که گنبد آن با قطر بسیار کم در مرکز هشت ضلعى قرار دارد و به صورت رک ساخته شده است و محوطه زیر آن بناى اصلى امامزاده است. هر یک از اضلاع حرم چهار متر و ارتفاع آن شش متر و با احتساب گنبد جمعاً یازده متر ارتفاع دارد. نماى دور بنا و رواق و کف حرم، با سنگ پوشانیده شده است. در زیر گنبد، ضریح بسیار عالى ساخت هنرمندان اصفهان بر روى مرقدِ امامزاده نصب است که بر درب آن نوشته شده است:

با هزینه شخصى مرحوم حاج حسینعلى کاظمى پایین دزایى در سال 1377 ساخته و نصب گردید.»

این آرامگاه در سى و سه کیلومترى شمال خاورى کیاسر (مرکز بخش چهاردانگه) و در وسط روستاى کوات واقع است.

بنا در عین سادگى، بسیار زیبا و قدیمى است و باید آن را متعلّق به دوره صفویّه یا قبل از آن دانست. شالوده بنا از سنگ لاشه و سیمان و گچ است و شامل ایوان کوچک، رواق و بقعه است که بر فراز آن گنبدى شلجمى به ارتفاع چهار متر قرار دارد. درب چوبى بقعه از جانب جنوب باز مى شود. پس از عبور از این در، در سمت چپ آن، راه پله اى وجود دارد که به گنبدخانه راه مى یابد. پس از عبور از دو پلکان به فضاى حرم مى رسیم که شامل اتاقى به ابعاد 7×4 متر است که قوس بندیهایى در زوایاى آن مشاهده مى شود.

این بقعه در شانزده کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، در میان آبادى اسرم و قبرستان قدیمى، بخش شرقى بالا محلّه (لاریجان محلّه) واقع شده است.

یکى از بناهاى قدیمى اسرم بود که به سبب بى توجّهى از بین رفته و مقبره این امامزاده، چندین بار تاکنون تجدید بنا شده است.

آخرین بنا در سال 1372 ش توسط حسن مرزبان و با جمع آورى نذورات اهالى و همکارى خدیجه برزگر و با بنّایى رجبعلى برزگر انجام گرفته است.

در شش کیلومترى جنوب شهر سارى، روستاى پایکوهى سنگ تراشان قرار دارد. در کنار جاده اصلى آن (بلوار کشاورز) در میان انبوه درختان، بناى باشکوه و زیباى امامزاده سه تن قرار گرفته است.

بقعه بر روى تپّه اى مشرف بر رود تجن و چشم انداز آن فوق العاده زیبا است. بنا به شکل مربع به ابعاد ده متر است که به جهت شیب تند تپّه به وسیله چهار پلکان به ایوان موزون و زیبا و مناسب حرم راه مى یابد. دو مناره تازه ساخت به ارتفاع دوازده متر در جانبین ایوان است که نماى خارجى آن و ماذنه را حلب زرد زده اند.

این بقعه در سه کیلومترى خاورى شهر سارى، در ابتداى روستاى ذغالچال و در کنار خیابان اصلى روستا واقع شده است.

بنایى تازه ساخت به ابعاد 11×7 متر که شامل دو اتاق تو در توست. اتاق بزرگ مدفن امامزادگان است که اسامى آنها را سیّد عقیل، سیّد صلاح الدّین و سیّد سهراب مى خوانند. درب بقعه از جانب مغرب باز مى شود.

ضریح چوبى نسبتاً قدیمى بر روى مرقد نصب است. بر بالاى بقعه گنبدى هرمى به قطر سه متر و ارتفاع تقریبى چهار متر است و بام آن حلب سر مى باشد. زمین زیارتگاه حدود یک هکتار است که به عنوان قبرستان عمومى از آن استفاده مى شود.

این بقعه در هشت کیلومترى جنوب باخترى شهر نکا و در قلب روستاى قلعه سر بالا قرار گرفته است. بناى تازه ساختى در میان درّه است که شامل دو اتاق تو در تو است و درب آن از جانب جنوب باز مى شود. مرقد در اتاقى به ابعاد 5×4 متر قرار دارد و به اندازه شصت سانتى متر بالا آورده اند و بام آن را پشم سیمان (ایرانیت) زده اند.

از ویژگیهاى این حرم ساده، فضاى پرطراوت و زیباى پیرامون آن است که چشمه اى بنام بادو و آغوزبن در مجاورت بقعه جارى است. اهالى آب چشمه را متبرّک دانسته و جهت شفاى امراض از آن استفاده مى کنند.

در ده کیلومترى شمال شهر سارى، در سمت راست جاده فرح آباد، روستاى سرسبز ولش کلا قرار دارد. در میان گورستان عمومى روستا، زیارتگاه تازه ساخت امامزاده سیّد میر سلیم واقع شده که از آن به سیّد المرسلین^([1]) یاد مى کنند.

بناى قدیمى که از خشت و گل بوده را خراب و بجاى آن بقعه مربع شکل بزرگى ساخته اند که ارتفاع آن پنج متر است و شبیه به انبار است تا بقعه امامزاده!! در گوشه اى از این بنا، اتاق روبازى به طول و عرض دو و نیم متر ساخته اند که مدفن امامزاده در وسط این فضا قرار دارد و پارچه هاى سبز بر روى قبر امامزاده انداخته اند.

این زیارتگاه در دو کیلومترى جنوب شهر سارى، در انتهاى روستاى آهى دشت، پس از مجموعه فرهنگى ورزشى روستا واقع شده و چشم انداز آن فوق العاده زیباست.

بنایى برج گونه به ارتفاع هشت متر است که پنج متر آن را گنبد کلاه خود بقعه تشکیل مى دهد. درب بقعه از جانب شرق باز مى شود و سه پنجره در سه جهت دارد. زمین زیارتگاه حدود دو هزار متر مربع است که درختان آزاد زیادى در آن مشاهده مى شود. در وسط بقعه ضریح آهنى به طول دو و عرض پنجاه سانتى متر و ارتفاع یک و نیم متر قرار دارد. نماى خارجى گنبد قیر اندود است که با رنگ سبز نقاشى شده است. در کنار بقعه مسجد بزرگ نیمه سازى است که همان طورها شده است.

یکى از مزارات باشکوه و زیباى شهرستان سارى، امامزاده زین العابدین است که در خیابان جمهورى واقع شده است. این بنا چهار ضلعى با گنبد رُک هشت ضلعى به ارتفاع 20 متر است که از لحاظ ساختمانى و تزیینات کاشیکارى و صندوق و درِ نفیس چوبى، جزء مهمترین ابنیه تاریخى شهرستان سارى بشمار مى آید.

در بیست و شش کیلومترى شمال شهر پل سفید، روستاى تاریخى رسکت واقع شده که به جهت قرار گرفتن برج تاریخى رسکت^([1]) در آن از شهرت بسزایى برخوردار است. بقعه بناى هشت ضلعى قدیمى از خشت و آجر و ساروج است که بر بالاى تپّه اى مشرف بر روستاى رسکت که چشم انداز آن بسیار زیبا است قرار گرفته است. گنبد هرمى بقعه که اخیراً بر اثر افروختن شمع آتش گرفته است به همّت اداره اوقاف شهرستان سارى و با همکارى میراث فرهنگى در حال بازسازى است. درب اصلى بقعه از جانب شمال باز مى شود و هر ضلع آن از بیرون چهار متر و از داخل 5/3 متر است و این بخاطر قطر زیاد دیوار بقعه است که در مدخل اصلى، قطر آن به 5/1 متر مى رسد. ارتفاع گنبد هرمى حدود هشت متر است که به اضافه ارتفاع پنج مترى ارتفاع بقعه، جمعاً سیزده متر مى رسد. قبر امامزاده نسبتاً در وسط بقعه واقع شده و فاقد ضریح و سنگ قبر است. در بقعه کتیبه اى که نشان از قدمت بنا دهد موجود نیست. اما به اعتقاد اهالى خفته در مزار از سادات مرعشى است. تنها اثر مکتوب در بقعه، کتیبه هایى یادبود مدخل اصلى بقعه است در یکى از آنها سال 895 هـ . ق و بنام نورمحمّد مازنى و در یکى دیگر سال 1020 هـ . ق نوشته شده که نشان از صحّت ادّعاى اهالى نسبت به خفته در آن دارد.

در چهل و چهار کیلومترى جنوب خاورى نکا، بر روى کوههاى روس پنار^([1])، خارج از روستاى مزده، بقعه امامزاده زکریّا واقع شده است.

از روستاى مزده تا بالاى کوه که مرقد امامزاده در آنجاست، بیش از یک و نیم ساعت پیاده روى دارد و مسیر آن مال رو است. در تمام مسیر، درختان جنگلى و آواز پرندگان و آبهاى فصلى، نوید یک زیارت پرشکوه را بهمراه مى دهد. هنگامیکه به مرقد امامزاده مى رسیم از بالا تمام شکوه و عظمت آفریدگار پیداست. چنان منظره فوق العاده در برابر انسان است که وصف شدنى نیست. شهر نکا، سارى، دریاى مازندران، کوه، جنگل و... همه در زیر چشم انداز هستند، و تماشاگر عظمت آفریدگار!

امامزاده به سیّد زکریّا شهرت دارد و در چهارده کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در مجاورت میدان امام حسین(علیه السلام)روستاى سلیم بهرام، میان قبرستان عمومى محل واقع است.

بقعه مستطیل شکل به ابعاد 30/5×4 متر است که جلوى آن را توسّط سه تیر آهن دو مترى، ایوانى ساخته اند و فضاى مسقفى به مساحت دوازده متر ایجاد کرده اند که سه تن از اهالى در این ایوان مدفونند. به نظر مى رسد که اصل بنا متعلّق به دوره قاجاریّه بوده که پس از فرسوده شدن و بازسازى به این شکل در آمده است.

این بقعه در ده کیلومترى خاورى شهر محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، در میان جنگل و درختان کهنسال قرار گرفته و او را فرزند امام موسى کاظم(علیه السلام)مى دانند.

بنایى تازه ساخت به ابعاد 5×5 متر با بام حلب سر است. درب آن از مشرق باز مى شود و سه پنجره در سه جهت دارد. صندوق چوبى در وسط بنا است که قدمتى ندارد.

این بقعه در یازده کیلومترى جنوب شهر سارى، در انتهاى روستاى پهنه کلا شمالى و بر روى تپّه اى مشرف بر روستا با چشم انداز فوق العاده زیبا، واقع شده است.

ساختمان بنا جدیدساز و در دو طبقه ساخته شده است و اسکلت آن از بتن آرمه مى باشد. نقشه بنا مستطیل شکل به ابعاد 25×11 متر که در ضلع شمالى و شرقى آن به ترتیب چهار و دو پنجره ساخته شده است. طبقه همکف از سنگ تراورتن و ستونهاى بتنى با سنگ خارا اجرا شده است.

این بقعه در بیست کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، در خارج از روستاى پلنگ آزاد و در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده است.

بناى بسیار قدیمى آن ظاهراً متعلّق به آخر دوره صفویّه است به شکل مستطیل به ابعاد 15×7 متر است که جلوى آن را فضایى با پنج ستون چوبى به ارتفاع شش متر، ایوانى تعبیه نموده اند و بام آن حلب سر است.

ین بقعه در سى کیلومترى شمال خاورى سارى، و سیزده کیلومترى شهر نکا، در کنار جاده زاغ مرز به نیروگاه واقع است. خیابانى در کنار جاده که دو طرف آن با درختان سرو و افرا منظره اى زیبا تشکیل داده اند ما را به مزار امامزاده زکریّا رهنمون مى سازد.

بنا که در سالیان اخیر بازسازى شده به شکل هشت ضلعى و کرسى بلند است و توسّط پنج پلکان به آن راه مى یابد. هر یک از اضلاع بقعه چهار متر و پنجره اى جهت نورگیرى در آن تعبیه نموده اند.

پشت مسجد امام رضا(علیه السلام) روستاى صفرمیان، اتاقکى به ابعاد 4×3 متر را تجدید بنا نموده اند که درب آن از جانب شمال شرق باز مى شود و راهى نیز از داخل مسجد به بقعه دارد. مسجد بسیار بزرگ و بیش از سیصد متر مساحت دارد که اخیراً ساخته شده است. شوراى اسلامى روستا و مدرسه ابتدایى آن در صحن مسجد است.

نام دیگر آبادى لائى، ملاخیل است. این بقعه در چهل و پنج کیلومترى جنوب خاورى نکا قرار دارد و به مقبره شاه رضا مشهور است.

در مرتفع ترین کوه روستا و خارج آبادى، مزار باشکوه امامزاده شاه رضا قرار گرفته که از بالا چشم انداز فوق العاده اى دارد و تمام روستاى لائى، زیارت کلا، ابچین و سیّد خیل دیده مى شود.