مزارات ایران و جهان اسلام

این مقبره بر روی تپّه‌ای در مقابل روستای نوره، در 13 کیلومتری غرب شهر سنندج واقع شده و چشم‌انداز آن زیبا و دیدنی است.

ساختمان بقعه که از سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته شده، پلان چهارگوش و مربّع شکل دارد و در هر ضلع آن دری به داخل تعبیه شده است. چهار زاویة بقعه را با ایجاد یک قوس کامل از بیرون تبدیل به ستونی به قطر یک متر و به صورت مناره درآورده‌اند اما آن را فقط تا نزدیک بام بقعه رسانده‌اند.

این زیارتگاه در 16 کیلومترى شمال باختر شهر اشکذر، در روستاى حاجى‏آباد از توابع شهرستان صدوق قرار دارد.

ساختمان بقعه، بنایى نسبتاً مفصّل به سبک امامزاده عقداست، به این شکل که سه طرف ساختمان به وسیله دالانى محدود شده و بقعه از خشت و گل مى‏باشد که در سالیان اخیر مرمّت و بازسازى شده است. براى رسیدن به ایوان و مدخل اصلى بقعه، پیمودن 11 پلّکان الزامى است.

این زیارتگاه در 15 کیلومتری جنوب خاور شهر مروست، در ابتدای روستای ترکان از توابع دهستان هرابرجان واقع شده است.

بقعه همچون دیگر بقاع مروست و هرات است با این تفاوت که سه ایوان کوچک به ارتفاع چهار متر در غرب، شرق و شمال دارد. در قسمت غرب بقعه، ‌شبستان بزرگی قرار دارد که توسّط دری به داخل حرم راه می­یابد که اخیراً مسدود شده است.

این زیارتگاه در آخر خیابان شهید اشتری دهستانِ مزرعه بیدهِ شهرستان میبد قرار دارد و شامل صحن وسیع،‌ایوان، گنبد و دو منارة کوچک است.

این امامزاده به پیرچراغ نیز شهرت دارد و در میان گورستان عمومی روستا واقع شده و سبک بنای گنبد آن شبیه گنبدها عصر سلجوقی است.

بقعة باشکوه این امامزاده که به «گنبدتاج» مشهور است در خارج از روستای ابراهیم ­آباد رستاق، در 14 کیلومتری شمال غرب شهر اشکذر قرار دارد.

بقعه به صورت هشت ضلعی برج گونه است که هر یک از اضلاع آن چهار متر است. ارتفاع بقعه شش متر، و گنبدی عرقچینی به ارتفاع شش متر بر روی آن استوار است. ساقه مدور گنبد حدود دو متر است. تمام بنا با خشت و گل ساخته شده، و نوع ساختمان آن، بر قدمت آن دلالت دارد. ظن غالب در مقام مقایسه با ابنیه همتراز بر این است که قدمت آن قرن هشتم هجری به بعد باشد. دو در از جانب شمال و جنوب به بقعه راه دارد و در هر یک از اضلاع بقعه، پنجره کار گذاشته­اند. قطر دیوارهای بقعه حدود 20/1 سانتی­متر است که جهت استوارسازی گنبد مرتفع بنا ضروری به نظر می­رسیده است. در زیر گنبد، صورت قبری قرار دارد که بدون هیچ تزیینی پارچه­های سبز بر روی آن گذارده­اند.

از زیارتگاه‏هاى باشکوه و تاریخى استان یزد، حرم مطهّر و ملکوتى امامزاده ابوجعفر محمّد‰ است که در بلوار امامزاده جعفر‰ شهر یزد، در محلّه مصلّى عتیق قرار دارد.

به درستى معلوم نیست چه زمانى بر روى مرقد حضرت امامزاده ابوجعفر محمّد‰، بقعه‏اى بنا شده است. امّا آنچه تاریخ گواهى مى‏دهد، پس از دفن این سیّد جلیل‏القدر در قبرستان تازیان، این مکان رونق دیگرى یافت.

از وضع مرقد امامزاده ابوجعفر محمّد‰ ، از سال 424 تا 757 ﻫـ . ق اطّلاعات دقیقى در دست نیست. فقط مى‏دانیم سنگ مرمرى که تاریخ مربوط به وفات امامزاده و حسب و نسب وى بر آن حک شده، بر روى مرقد نصب گشته و ظاهراً مسجد و محرابى پیرامون قبر وجود داشته است.

این آرامگاه باشکوه در سه کیلومترى شمال غربى مرکز شهر طبس قرار دارد. شواهدى نشان مى‏دهد که زمانى در اطراف آن، خانه‏هاى مسکونى وجود داشته است؛ ولى هم‏اکنون اطراف آن گورستان عمومى شهر است و ساخت و سازهاى تجارى و مسکونى به طور فزاینده‏اى انجام مى‏ شود.

این مقبره در میان روستای خسروآباد گروس واقع شده و از آثار دورة قاجاریّه است.

ساختمان بقعه از خشت و گل و آجر ساخته شده و گنبد میانی بقعه دارای یک فضای مربّع شکل به ابعاد تقریبی 4×4 متر است که در دو طرف آن دو اتاق تعبیه شده است. در دو ضلع دیگر بقعه علاوه بر دو طاق‌نمای بزرگ، در وسط آن یک تورفتگی قرار دارد که به نظر می‌رسد، روزگاری به عنوان نورگیری استفاده می‌شده است.

این آرامگاه باشکوه که به «زیارت خجّه خاتون» نیز مشهور است، در قلب شهر میبد و در خیابان طالقانى این شهر واقع شده است. در گذشته، این بقعه در دهکده مهرجرد شهر میبد قرار داشت که امروزه به جهت گسترش شهر، این زیارتگاه در یکى از خیابان‏هاى اصلى شهر میبد قرار گرفته است. ساختمان بقعه، بنایى باستانى و بسیار باشکوه است که شامل ایوان بلند، گنبد رفیع، صحن وسیع، رواق‏هاى متعدّد و شبستان‏هاى عالى مى‏باشد.

در یک کیلومترى جنوب محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، سنگ قبرى در روستاى جعفر کلا بوده که در سال قبل اهالى بر روى آن بنایى ساده به شکل مربع به ابعاد 20/2×2 متر با بام پشم سیمان (ایرانیت) ساخته اند. در کنار بقعه نیز اتاقک کوچک دیگرى جهت استراحت بنا نموده اند. زمین زیارتگاه حدود دویست مترمربع است.

این آرامگاه در 47 کیلومترى جنوب باخترى شهر تفت، و در قلب روستاى بیداخوید از توابع دهستان بنادکوک بخش نیر واقع شده است.

مزار شیخ على بنیمان به همان طرح و اسلوب قدیم پابرجاست و به مناسبت دارا بودن کتیبه‏ها و آثار تاریخى و هنرى از بناهاى با اهمیّتِ شهرستان تفت و استان یزد است.

بقعة این امامزاده در کوچة چهاردهم خیابان شیخ صدوقی شهر ابرکوه قرار دارد.

بنای قبلی، از خشت و گل، و شامل یک پیش اتاق و بنای سرپوشیده اصلی مزار و ایوان و صفّه سرباز بزرگ بود. قسمتی از پی­های کلفت قدیمی که در ایوان سرباز دیده می­شود، حکایت از کهنگی چهار الی پنج قرنی بنا دارد.

در هیجده کیلومترى جنوب شهر سارى و در سمت راست جاده دودانگه، روستاى سرسبز امره واقع شده که در آن یازده بقعه کوچک و بزرگ وجود دارد. یکى از آن بقاع متبرکه، بقعه ساده امامزاده سیّد مرتضى است که حدود پنجاه سال قبل بازسازى شده است.

بقعه شامل اتاق ساده اى به طول نه و عرض چهار متر است که قبر امامزاده در بیرون از این فضا و در کنار پنجره قرار گرفته و خراب شده و دور آن را دیوارکشى کوتاهى کردند و روى آن را پشم سیمان (ایرانیت) گذاشتند و قصد الحاق به اصل بقعه را دارند. زمین زیارتگاه حدود سیصد متر است و دور آن حصار شده است.

در چهل و دو کیلومترى جنوب خاورى شهر کیاسر (مرکز بخش چهار دانگه)، میان کوههاى گت چال، بازگیر، پدیم و در ده کیلومترى خارج از روستاى چالو، بقعه امامزاده مراد قرار دارد که مورد احترام و تقدیس اهالى منطقه است.

بقعه به شکل مستطیل و به ابعاد 12×9 متر است. درب آن از جانب شمال باز مى شود و سه پنجره در جنوب و مغرب و شرق دارد. شالوده بنا از سنگ و گل است و داخل آن گچ سفید و بام آن پشم سیمان (ایرانیت) است. صندوقى قدیمى بر روى مرقد نصب است که طول آن 20/1 و عرض آن یک و ارتفاع آن نیز یک متر است. زمین این زیارتگاه حدود صد و پنجاه مترمربع است.

این  کیلومترى شمال شهر جویبار، روبروى پاسگاه انتظامى و در میان گورستان محل واقع شده است.

بنایى تازه ساختِ مستطیل شکل به ابعاد 16×7 متر است که شامل دو اتاق تو در توست. دو درب از جانب شمال و جنوب به بقعه راه مى یابد. قبر امامزاده در اتاق بزرگتر قرار گرفته و صندوقى چوبى کوچکى به ارتفاع سى سانتى متر از قبر محافظت مى کند. بر روى بامِ پشم سیمانى (ایرانیت) مزار، گنبدى گرد به ارتفاع یک متر قرار داده اند. غسّالخانه، سرویسهاى بهداشتى در جنوب بقعه است. حیاط زیارتگاه حدود چهار هزار مترمربع است. تکیه اى توسّط حاج اصغر و حاجیه اولیاء غفارى بنام فرزند شهیدشان مهران، بنیان نهاده اند.

این بقعه در هفت کیلومترى باخترى شهر نکا، در ابتداى روستاى قلعه سر پایین و در مجاورت پیر تکیه حضرت ابوالفضل(علیه السلام) واقع است.

بنایى ساده به ابعاد 6×4 متر با بام پشم سیمان (ایرانیت) و درب آن از جانب شمال باز مى شود. مرقد امامزاده را به اندازه سى سانتى مر بالا آورده اند و پارچه سبز بر روى آن انداخته اند. زمین زیارتگاه بیش از هزار متر است و درخت آزاد تنومندى در مغرب بقعه در کنار چشمه شمسا استوار ایستاده است. سرویسهاى بهداشتى، آب گرم و سرد، مسجد قدیمى و تکیه بزرگ از دیگر امکانات موجود در صحن امامزاده است.

این آرامگاه در نزدیکى روستاى جوخواه (چهارده) که در 20 کیلومترى شمال طبس است، قرار دارد و به «مزار جوخواه» مشهور است.

در مورد تاریخ ایجاد این بنا، کتیبه و یا سنگ نوشته‏اى وجود ندارد. طرح و نماسازى‏هاى داخلى این بنا در پیرامون یک نقشه چهار گوشه که اندازه‏هاى آن در ناحیة کف 42/8×26/8 متر است، سالم و کاملاً گویاست و چیزى از دست نرفته است. امّا نماهاى خارجى بنا با گذشت زمان و به دلیل فرسایش‏هاى زیاد، شکل اصلى خود را از دست داده است، با توجّه با شواهدى از آجرکارى در نماهاى خارجى که در قسمتى از ناحیة هشت وجهى زیر گنبد باقى مانده، مى‏توان نتیجه گرفت که، تمام سطوح خارجى بنا را لایه‏اى از آجر شکل مى‏داده، ولى طرح و چگونگى آن را نمى‏توان به دقّت و بدون تردید مجسّم نمود. به ویژه آنکه لایه‏اى از نماسازى گچى آن جا میان جرزها به چشم مى‏آید و این نکته، کار بررسى را پیچیده‏تر مى‏نماید و این مفهوم را مى‏رساند که این بنا در یک زمان ساخته نشده است.

این بقعه در سى و هشت کیلومترى جنوب خاورى شهر نکا و بر روى کوههاى گچ چال و قنبربند روستاى پجت واقع است. حدود یک کیلومتر بعد از جاده اصلى سوچلما جادّه فرعى به مقدار دو کیلومتر به سوى جنگل کاندویه پیش مى رود و راه آن بسیار بد و مالرو است. اتاقکى به ابعاد 3×3 متر با بام حلب سر ساخته اند، معتقدند که سه تن از سادات در آنجا مدفونند.

در هفت کیلومترى خاورى محمّد آباد (مرکز بخش دو دانگه)، در انتهاى روستا، درخت بلوط تنومندى را نشان کردند و معتقدند که سیّدى بنام امامزاده على در آن محوطه به خاک سپرده شده که تاکنون ادّعاى آنان به اثبات نرسیده و صحّت آن مورد تردید است.

در هیجده کیلومترى جنوب شهر سارى، روستاى امره قرار گرفته و در این روستا یازده بقعه و زیارتگاه قرار دارد که یکى از آنها بقعه امامزاده محمّد ابراهیم است که جهت زیارت آن باید از منزل آقاى محمّد ابراهیم نیک بخت گذشت تا به صحن امامزاده که در پشت منزل وى است رسید.