مزارات ایران و جهان اسلام

این بناى زیبا در خیابان اصلى شهر نمین، خیابان امام خمینی ، مقابل ساختمان فرماندارى قرار گرفته است.

بنای مقبره بر روی زمینی مسطح قرار گرفته و ساختمان آن دارای ازارة سنگی به ارتفاع 90 سانتی‌متر می‌باشد و نماى مقبرة آن آجرى ساده با بدون تزئین و قاب بندى است. در قسمت پیشانى بنا تیر چوبى به عنوان کلاف استفاده شده که در نماى بیرونى پیدا است.

این بقعه در گورستان قدیمی بخش کورائیم در اطراف شهر نیر واقع شده است. ساختمان بقعه به صورت چهارطاقی به ابعاد پنج متر است که گنبد کوچک آجری به شکل عرقچینی، سقف آن را پوشانده است.
در قسمت شمالی آن سه در کوچکی با طاق جناغی وجود دارد که درگذشته نیمی از آن فروریخته بود اما به همّت میراث فرهنگی استان مرمّت شد.

دهستان لاهرود در فاصلة 17 کیلومترى شهرستان مشکین شهر واقع شده است. در حاشیة شمال غربى این دهستان، قبرستان قدیمى وجود دارد که قدّمت آن به قرن هشتم مى‏رسد. تنها دو سه عدد از سنگ قبرهاى این قبرستان در جلوى مسجد باقى مانده و چند سنگ دیگر نیز در ساختمان (مسجد پیرآج) و در دیوارة بناهاى آن قرار داده شده‌‏اند، دو سنگ قبر نیز در داخل مسجد واقع است که قدّمت آن‏ها به قرن هشتم هجرى مى‏رسد و روستائیان این دو سنگ را متعلّق به قبر شیخ شمس الدّین مى‏دانند. اما کلمة صدرالدّین بر روى آن، نشانگر اسم صاحب قبر است. بر روى سطح فوقانى سنگ قبر، نقش سجاده با دو گل در بالاى آن کنده‏کارى شده است و کلمات عربى نیز در دور تا دور آن نقش شده است. ابعاد این سنگ قبر 40×30×176 مى‏باشد.

این بقعه در شمال غرب شهر اردبیل، در پانصد متری روستای پیر الوان بر روی تپّة کم ارتفاعی قرار دارد. نام اصلی پیر الوان، سلطان بابا می‌باشد. متأسّفانه از نسب ایشان اطّلاعی در دست نیست.

ساختمان بقعه از لحاظ معماری به صورت چهارطاقی ساخته شده و ورودی و نمای اصلی آن رو به جنوب می‌باشد. در دو طرف ورودی، دو طاقنما قرار دارد و روی چهار زاویة بنا گنبد عرقچینی آن اجرا شده است. مصالح به کار رفته در این بنا آجر به شکل مربّع و ملات آهکی است.

بقعة سیّد امین الدّین جبرائیل پدر شیخ صفی الدّین اسحق اردبیلی، جد سلاطین صفوی در روستای کلخوران در
3 کیلومتری اردبیل قرار دارد. روستای کلخوران به نام شیخ مشهور است و «کلخوران شیخ» نامیده می‌شود.

بقعة این امامزاده در کیلومتر 13 جادّة اردبیل به مشکین شهر، و در وسط اراضى زراعى با چشم انداز زیبا واقع شده است.

مقبرة سیّد صدرالدّین داراى عمارت بسیار قدیمى و متعلّق به دورة صفویّه است و در جنوب آن، باغ موقوفة امامزاده و در شمال مقبره، حیاط بزرگ دهقانى است که خادم بقعه در آن زندگى مى‏کند. درِ ورودى بقعه در سمت شمال قرار دارد و به راهروى باریکى باز مى‏شود که از شرق به غرب کشیده شده است و انتهاى راهرو به دو حجره براى بیتوته کردن زایران منتهى مى‏شود.

بقعة این امامزاده در مرکز دهستان قره ‏سو در روستاى فخرآباد و در حدود 25 کیلومترى شهرستان مشکین شهر واقع شده و «شاه سلیمان» مشهور است.

مقبرة سیّد سلیمان داراى گنبد و مسجدى است که به سال 1243 هـ . ق در زمان قاجاریّه ساخته شده است. بناى اوّلیة مقبره در دوران صفویّه ـ که در آن زمان مشکین و نواحى آن در نهایت آبادانى و پیشرفت بودند ـ ساخته شده است.

بقعة این امامزاده در شمال شرقى روستاى اُنار از توابع شهرستان مشکین شهر، در انتهاى یکى از کوچه‏هاى بن بست روستا در دل باغ سرسبز و مصفّایى قرار دارد و چشم انداز آن فوق‏العاده زیبا و دیدنى است.

ساختمان بقعه در گذشته تنها یک قبر و اتاقکى گلى بوده است تا این‏که در سال 1300 هـ . ش اهالى محل و ریش سفیدان آن با مساعدت حاج کامران که باغ‏هاى مجاور مرقد را به امامزاده اهداء نمود، بناى کنونى را ساخته ‏اند.

این آرامگاه در میان باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی شهر مشکین شهر بوده و الآن در مرکز شهر واقع شده قرار دارد. ساختمان آرامگاه برج استوانه‏اى شکلى به ارتفاع 5/18 متر و به قطر 5/10 متر می‌باشد. نقشة داخل برج متشکل از یک دوازده ضلعى کامل است که قطر آن هشت متر، و طول هر ضلع آن 20/2 متر می‌باشد. محل اصلى آرامگاه، سرداب زیر برج است که مدخل ورودى آن در دیوار شمالى برج با پلّه‏هایى بلند جاسازى شده است.

بقعة این امامزادگان در روستاى آلنى و در پنج کیلومترى شمال شرقى مشکین شهر واقع شده و به
اوخلی بابا مشهور است.

بنا کاملاً مخروبه است و در قبرستان قدیمى روستا قرار دارد. قدّمت بنا به دورة ایلخانی و مرمّت آن به حدود سیصد سال پیش دورة صفویّه مى‏رسد و از زیارتگاه‏هاى مشهور شهرستان مشکین شهر بوده است ولى متأسّفانهبه مرور زمان، به دلیل عدم بازسازى و رسیدگى، جز چهار دیوار سنگ چین گِلى و دو طاق نیمه مخروبه چیزى از آن بر جاى نمانده است.

این آرامگاه در خیابان شیخ صفی شهر اردبیل و در مجاورت میدان عالی قاپو این شهر قرار دارد.

مجموعة بناهاى این بقعه، بر مزار و خانقاه شیخ صفى الدّین اردبیلى (متوفّاى 735 هـ . ق) عارف نامدار و جدّ خاندان صفوى، بنا شده و در طى چند قرن، مخصوصاً در دورة صفوى، از احترام و شکوه بسیارى برخوردار بوده است. با توجّه به روایت‏هاى تاریخى، جسد شیخ صفى الدّین، در جوار خانقاه و بناهاى قدیمى‏تر دفن شده و بناى اوّلیة مقبره را پسرش شیخ صدرالدّین موسى بر مزار وى ساخته است.

بقعة زیباى این امامزاده در دویست مترى خارج از روستاى جهان آباد از بخش زبرخان، در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده و مشهور به «سلطان عبداللَّه» است.

ساختمان بقعه که از خشت و گل ساخته شده. به صورت مربّع و به ابعاد 7×7 متر و داراى چهار ایوان در چهار جهت است و دو طرف هر کدام دو رواق با طاق هلالى دارد که سمت شرق آن فرو ریخته است. بر فراز بقعه گنبدى به شکل کلاه خودى به قطر 4 و ارتفاع 3 متر قرار دارد که با کاه و گل پوشش یافته است.

این برج، در سه کیلومترى روستای رادکان و 85 کیلومترى غرب شهر مشهد و در 10 کیلومتری شرق شهر چناران واقع شده است. بنایى برجى به ارتفاع 25 متر، قطر خارجى 20 و قطر داخلى 14 متر است. نماى خارجى بنا تا ارتفاع 5/2 مترى به صورت 12 ضلعى و از آن قسمت به بالا، تا زیر گنبد به صورت 36 ترک است که هر ترک آن به صورت نیم ستونى ادامه دارد.

این مقبره در روستاى عبدل آباد، از بخش شهرآباد در 22 کیلومترى جنوب شرقى شهر بردسکن واقع شده و به مسجد و گنبد عبدل نیز مشهور است.

به جهت واقع شدن بقعه در حاشیه کویر، شن‌هاى روان از سمت شرق به آن حمله ور مى‏شوند و همین امر باعث فرسایش در این قسمت بنا شده است.

این مقبره در میان روستاى صید آباد از دهستان پایین جام، در حدود 35 کیلومترى شهر تربت جام واقع شده است.

بناى بقعه خرابه‏اى است که در فاصله صد مترى روستاى صیدآباد واقع شده و شامل یک قطعه زمین مربع شکلى به ابعاد هر ضلع 15 متر است که به وسیله یک دیوار آجرى به ارتفاع یک متر محصور شده و در ضلع جنوبى آن ایوانى به دهانه 3 متر و طول 5 و ارتفاع 5 متر با دو منارة کوچک دو متری در طرفین دارد. چهار اتاق گلى که سقف آن فرو ریخته در مجاورت ایوان است.

این مزار در خارج از روستاى قلعه شیش و بین روستاى گلبو و قلعه شیش واقع شده و قبرستان عمومى شیشى‏ها است.

مزار بر روى تپّه‏اى که اطراف آن را درختان گز فرا گرفته واقع شده و شالودة آن از خشت و گل و سنگ لاشه ساخته شده و ابعاد آن 12×7 متر است.

این زیارتگاه در روستاى سیجاوند از دهستان بالاخواف و در بخش مرکزى شهرستان خواف واقع شده است.

ساختمان بقعه که از سنگ لاشه در پى و خشت و گل در بدنه ساخته شده، از آثار دورة صفویّه است که در سالیان اخیر تعمیراتى در آن صورت گرفته است.

این زیارتگاه در حاشیة جنوبى روستاى مژن آباد از دهستان بستانِ بخش سنگان واقع شده و به «مزار عبدل» مشهور است.

ساختمان مزار که متعلّق به قرن پنجم و ششم هجرى است، از خشت و گل ساخته شده و در مظهر قنات پر آب مژن آباد واقع است. مزار، یک بناى دو ایوانى با صحنى به طول 10 و عرض 5/4 متر است.

این زیارتگاه در میان قبرستان عمومى روستاى لاج از بخش مرکزى شهر خواف واقع شده که از آثار دورة صفویّه است.

مزار شاهزاده‏هاى شیرخانه، در وسط قبرستان بزرگى قرار دارد و از گذشته دور تاکنون به مزار شاهزاده‏ها مشهور بوده است.