یکى از مزارات با شکوه و مجلّل استان مرکزى، بقعة متبرکة امامزاده محمّد افطسى است که جدّ مقام معظّم رهبرى ـ دامة برکاته ـ مى‏باشد و در محلّة فم شهر تفرش قرار دارد.

ساختمان بقعه، بنایى چهار ضلعى متساوى الأضلاع به  دهانة 6 و ارتفاع 9 متر است که در هر ضلع شاه نشینى به دهانة 3 متر و عرض‏هاى مختلف از یک تا دو متر ساخته شده و از هر کدام، درى به خارج گشوده مى‏شود و جلوى هر یک از درها، ایوانى احداث شده است. در کمرگاه هر شاه نشین، پوششى تخت افزوده و آن را به صفّه‏هاى تحتانى و فوقانى تقسیم کرده‏اند. ازارة بقعه، تا ارتفاع دو مترى آراسته به کاشى‏هاى خشتى کوچک شش‌ضلعی با زمینة لاجوردى است که در میانة آن‌ها، درِ چهار قابى از کاشی‌کارى معرّق به رنگ‌های مختلف قرار داده‏ اند.

بقعة این امامزاده در روستای میقان (معرب میکان) در دو فرسنگى شمال شهر اراک واقع شده و به «محمّد عابد» مشهور است.

ساختمان بقعه، بنایى مشتمل بر بقعة تاریخى، گنبد کاشی‌کارى، رواق، ایوان و یک صحن معمور، با حجره‏ها و غرفه‏ها و سقاخانه و بناهاى وابسته به آن است. بناى بقعه، به صورت مربّع به دهانة 6 و ارتفاع 9 متر است که از هر ضلع، درى به رواق‏هاى اطراف یا به ایوان گشوده مى‏شود. هم سطح پوشش چهار درگاه مزبور، نیم طاقى در چهار گوشة بقعه بالا آمده که صورت ساختمان را به هیأت هشت ضلعى نامحسوس و بلافاصله به شکل فلکه‏اى تبدیل ساخته است.

بقعة با شکوه این امامزاده که یکى از مزارات مجلّل استان مرکزى است، در روستاى کهک و در مجاورت شهر تفرش واقع شده و به «شاهزاده قاسم» مشهور است.

ساختمان بقعه، مشتمل بر یک بقعه و گنبد با چهار ایوان و چهار حجرة غرفه دار است.

بقعة این امامزاده در 37 کیلومترى شهر اراک و در فراز تپّه‌ای مرتفع در روستاى مشهد گرمه واقع شده و به «شاهزاده محسن» مشهور است.

ساختمان بقعه از خشت و گل ساخته شده و شامل یک بنا با طرح چهار ضلعى است که حرم و ایوان ورودى و دو شبستان دیگر دارد. بر روى فضاى حرم، گنبد آجرى کم ارتفاعى تعبیه شده است.

حرم این بقعه به صورت مربّع و به ابعاد 6×6 متر با ازارة سنگى و بدنة گچى است و در چهار گوشة بالاى حرم در محل اتصال دیوارها به گنبد تزیینات گچى پلّکانى وجود دارد و در زیر گنبد، سه نورگیر تعبیه شده است. از شبستان ورودى به داخل حرم، پنج پلّه به سمت پایین وجود دارد که محل عبور به داخل حرم مى‏باشد.

بقعة این امامزاده در 37 کیلومترى شهر اراک و در فراز تپّه‌ای مرتفع در روستاى مشهد گرمه واقع شده و به «شاهزاده محسن» مشهور است.

ساختمان بقعه از خشت و گل ساخته شده و شامل یک بنا با طرح چهار ضلعى است که حرم و ایوان ورودى و دو شبستان دیگر دارد. بر روى فضاى حرم، گنبد آجرى کم ارتفاعى تعبیه شده است.

حرم این بقعه به صورت مربّع و به ابعاد 6×6 متر با ازارة سنگى و بدنة گچى است و در چهار گوشة بالاى حرم در محل اتصال دیوارها به گنبد تزیینات گچى پلّکانى وجود دارد و در زیر گنبد، سه نورگیر تعبیه شده است. از شبستان ورودى به داخل حرم، پنج پلّه به سمت پایین وجود دارد که محل عبور به داخل حرم مى‏باشد.

بقعة زیباى این امامزاده در 25 کیلومترى شهر تفرش و در میان روستاى شاهواروق واقع شده و به «شاهزاده قاسم» مشهور است.

ساختمان بقعه که شباهت کامل با بقعه امامزاده قاسم کهکِ تفرش و نیز با بقعه ابوالعلاى تفرش دارد، متعلّق به دورة صفویّه است. پلان بقعه با طرح چهارضلعى از نماى بیرونى است که دو ایوان اصلى در جانب شمال و جنوب و دو ایوان فرعى در سمت شرق و غرب دارد که مسدود مى‏باشد. ایوان‏ها با جدار سفیدکارى و پوشش مقرنس گچى است. در ایوان جنوبى، کتیبه‏اى به خط نستعلیق برجسته با گچ اشعارى نوشته شده که از قرار ذیل است:

سادات اشرف اند و بود قدرشان جلى‏

آل پیمبــرند و جگــر گــوشـه على‏

بر رویشان نظر مکن از روى جــاهلى‏

الصــالحـــون للَّه و الطالحــون لى‏

بقعة زیباى این امامزاده در 25 کیلومترى شهر تفرش و در میان روستاى شاهواروق واقع شده و به «شاهزاده قاسم» مشهور است.

ساختمان بقعه که شباهت کامل با بقعه امامزاده قاسم کهکِ تفرش و نیز با بقعه ابوالعلاى تفرش دارد، متعلّق به دورة صفویّه است. پلان بقعه با طرح چهارضلعى از نماى بیرونى است که دو ایوان اصلى در جانب شمال و جنوب و دو ایوان فرعى در سمت شرق و غرب دارد که مسدود مى‏باشد. ایوان‏ها با جدار سفیدکارى و پوشش مقرنس گچى است. در ایوان جنوبى، کتیبه‏اى به خط نستعلیق برجسته با گچ اشعارى نوشته شده که از قرار ذیل است:

بقعة این امامزاده در شمال روستاى ساروق و در  نزدیکى روستاى ولاشجرد واقع شده و به «شاهزاده  سیّد علی» مشهور است.

ساختمان بقعه، شامل دو فضاى مستطیل شکل به هم پیوسته است. فضاى نخست، شبستان ورودى است که داراى ابعاد 3×8 متر مى‏باشد و فضاى دوّم، حرم امامزاده به ابعاد 3×7 متر است که بر روى آن، گنبد عرقچینى کوتاهى تعبیه شده است که از خارج، پوشش کاهگلى و از داخل، پوشش گچى دارد. یک گلدستة کوتاه در کنار گنبد احداث شده است.

بقعة این امامزاده در شمال روستاى ساروق و در  نزدیکى روستاى ولاشجرد واقع شده و به «شاهزاده  سیّد علی» مشهور است.

ساختمان بقعه، شامل دو فضاى مستطیل شکل به هم پیوسته است. فضاى نخست، شبستان ورودى است که داراى ابعاد 3×8 متر مى‏باشد و فضاى دوّم، حرم امامزاده به ابعاد 3×7 متر است که بر روى آن، گنبد عرقچینى کوتاهى تعبیه شده است که از خارج، پوشش کاهگلى و از داخل، پوشش گچى دارد. یک گلدستة کوتاه در کنار گنبد احداث شده است.

بقعة این امامزاده در چهار کیلومتری روستاى پیک از  توابع شهرستان زرندیّة و در کیلومتر چهل اتوبان ساوه ـ تهران واقع شده است.

شکل ساختمان بقعه، از داخل به صورت یک مربّع چهار ضلعى به ابعاد حدود 5/8×7 متر است که از بیرون از پى به ارتفاع حدود 3 متر چهار ضلعى و بعد از آن به ارتفاع 70/1 به صورت هشت ضلعى است و بر روى آن، گنبد به صورت مخروطى از داخل و هرمى 12 ترک از خارج احداث شده است.

در طرفین حرم، دو اتاق به ابعاد 70/2×20/3 در حدود سال 1330 ساخته شده و روى آن‏ها نیز دو اتاق کوچک احداث شده است. در زمان قاجاریّه و در حدود سال 1250 هـ. ق، ایوان با شکوهى به بقعه الحاق شده که ارتفاع آن 5/6 متر است.

بقعة این امامزادگان در روستاى میشیجان بالا [علیا] از دهستان گله‏زن و در کیلومتر 5 جادّه خمین ـ تهران واقع شده و به «شاهزاده عبداللَّه و شاهزاده یحیى و آقا عبداللَّه» مشهور است. در یکصد متری این بنا، بقعة دیگری قرار دارد که از آنِ دو خواهر این امامزاده مشهور است.

بقعة این امامزادگان در یک کیلومترى شرق روستاى تبرته و در 19 کیلومترى شمال غربى شهر فرمهین واقع شده و به «شاهزاده عبداللَّه و شاهزاده رقیه خاتون» مشهور است.

ساختمان بقعه که بجا مانده از دورة سلجوقى است، شامل، یک درگاه بزرگ الحاقى و دو فضاى جانبى گنبددار است. ایوان ورودى در جانب جنوب قرار دارد و در سمت راست و چپ دیوار داخلى آن دو ورودى به سوى دو بقعه تعبیه شده است.

بقعة این امامزادگان، در خیابان شهید بهشتى شهر اراک و در محلة عبّاس آباد قرار دارد و از بناهاى منحصر به فردى است که قدمت آن بیشتر از قدمت شهر اراک مى‏باشد.

این بنا، داراى هسته‏اى مرکزى و الحاقى در شرق و غرب مى‏باشد. هستة مرکزى، یک چهار طاقى است که با پلان صلیبى شکل در زیر بناى سردابه‏اى قرار دارد. شالودة بنا از خشت خام ساخته شده و ستون‏هاى آن بسیار حجیم است. این افزایش حجم، باعث شده تا دالان کوتاهى از چهار طرف زیر گنبد خانه به وجود آید.

بقعة این امامزاده در محلّة پایین شهر محلّات واقع شده و به «شاهزاده عبداللَّه» مشهور است. به نوشتة مدرّسى طباطبایى، در سال 1324 هـ . ق، به استناد خوابى پدیدار گردیده و چون در کنار راه قم به اصفهان قرار گرفته، رشد و گسترش سریعى داشته است، اما مرحوم فیض ، در «گنجینة آثار قم»، بناى اصلى آن را از آثار قبل از صفویّه مى‏داند و مى‏نویسد: بقعة مورد نظر، به شکل مربّع به دهانة 8 و ارتفاع 9 متر، مشتمل بر چهار شاه‏نشین، هر یک به دهانة 4 و عرض یک متر است که از هر کدام، به جز شاه نشین غربى، درى به خارج گشوده مى‏شود. در چهار زاویة بقعه، نیم طاقى بالا آمده و صورت چهار ضلعى را به هشت ضلعى و قدرى بالاتر، به شکل شانزده ضلعى و بالاى آن به فلکه‏اى تبدیل کرده و پاطاق گنبد عرقچینى بر آن استوار شده است. جدار بقعه، داراى نقّاشى غیر ممتازى به تاریخ 1343 هـ. ق است. بر فراز بقعه، گنبدى کلاه‌خودى به قطر و ارتفاع 12 متر از آجر وجود دارد که اینک با کاشى‏هاى خشتى پوشش یافته است.

بقعة این امامزاده در روستاى نیوشت، در 25 کیلومترى شمال غرب شهر ساوه، بعد از روستاى سقانلیق واقع شده و به «فاطمه بنت مرداویج» نیز مشهور است.

ساختمان بقعه که از آثار دورة صفویّه است شامل، یک ایوان ورودى و یک فضاى آرامگاهى (حرم) است. بر روى اتاق مرقد، یک گنبد آجرى هشت ترک قرار دارد که بر روى ساقه‏اى نسبتاً بزرگ استوار است.

بقعة باشکوه این امامزاده در یک فرسنگى آوه، بین آوه و ساوه و در یک کیلومتری سمت شرق جادة سلفچگان، در خارج از روستای اوجان از دهستان قره‌چای واقع شده و به «شاهزاده عبدالله اوجان» مشهور است.

بقعة باشکوه این امامزاده در یک فرسنگى آوه، بین آوه و ساوه و در یک کیلومتری سمت شرق جادة سلفچگان، در خارج از روستای اوجان از دهستان قره‌چای واقع شده و به «شاهزاده عبدالله اوجان» مشهور است.

بقعة این امامزاده در روستاى کودزر، در 30 کیلومترى  جادّة اراک به خمین و 7 کیلومتر دورتر از جادّه  ترانزیتی، نزدیک روستاى حسن‏آباد واقع شده و به «شاهزاده عبدالله» مشهور است.

بنا بر روى سطح مرتفعى که نزدیک سه متر از سطوح اطراف بلندتر است، با نقشة هشت ضلعى به ابعاد هر ضلع، 20/4 متر ساخته شده و داراى دو ورودی یکى در شمال شرقى و دیگرى در جنوب شرقى است. گنبد امامزاده،کروى یک پوش با پوشش سیمانى است. ارتفاع داخلى بنا،از کف تا گنبد، 15 متر است و تمام دیوارهاى داخلى، از ارتفاع یک تا 12 مترى گچ‌برى شده است؛ اما سطح زیر گنبد،فاقد تزیین است. شیوة گچ‌برى بنا، آن را به قرن ششم هجرى قمرى مربوط مى‏کند.

بقعة این امامزاده در 46 کیلومترى شمال غربى شهر اراک و در میان روستاى فارسیجان قرار دارد.

ساختمان بقعه، قدیمى و از خشت و گل می‌باشد که شامل حرم و شبستان ورودى است. حرم اصلى امامزاده، اتاق مربّع شکلى است که گنبد عرقچینى آجرى با روکش گچ دارد. در زیر گنبد، نقّاشى‏هایى به صورت گل و بوته به چشم مى‏خورد که در کتیبة داخلى آن با رنگ طلایى در زمینة سبز، آیة الکرسى نوشته شده است.

بقعة این امامزاده در خیابان شهدای محلّة جورآباد شهر سنندج قرار دارد و به «سلطان عبدالله و طاقه گوره» مشهور است. ساختمان بقعه شامل دو بخشِ امامزاده، مسجد و صحنی در ضلع شمالی است.

ورودی چوبی زیارتگاه، دارای طاق آجری است و در وسط حیاط حوض کوچکی قرار دارد. در ضلع غربی صحن، ساختمان امامزاده با دو گنبد عرق‌چین مسقّف شده قرار دارد. مسجد این مجموعه، در روبروی درِ ورودی قرار دارد و در طرفین آن، دو ردیف پلّه مارپیچی که به حجره‌های کوچکی منتهی می‌گردد، تعبیه شده است.