مزارات ایران و جهان اسلام

این امامزاده در اراضى دهکدة «هزارخال» در ناحیة کوهستان کجور واقع است. بناى بقعه از داخل و خارج، چهارضلعى و آجرى است که طول هر ضلع آن از خارج 40/8 و ابعاد آن از داخل 40/5×47/5 متر است. شیوة آجرچینى نمای بقعه، به گونة حصیرى و در نهایت ظرافت انجام گرفته است. در زیر پایة گنبد و بر روى دیوارهاى چهارگانه، «قرنیس» متناسبى با آجرکارى ایجاد شده که بر فراز آن، گنبد هرمى بقعه استوار گشته است. بر روى دیوارهاى خارجى بقعه، دو کتیبة آجرى، یکى متصل به زیر قرنیس و دیگرى با فاصلة 24 رج آجر اجرا شده است که در نوع خود، در میان بناهاى مازندران، اثر منحصر به فردى است. کتیبه‏هاى مزبور، نخست روى خشت خام با خط ریحان ایجاد گشته و پس از پخته شدن، به صورت لوحه در پى یکدیگر نصب شده ‏اند.

این آرامگاه در 33 کیلومترى شمال غربى کیاسر (مرکز بخش چهاردانگه) و در وسط روستاى کوات واقع است.

بنا در عین سادگى، بسیار زیبا و قدیمى است و باید آن را متعلّق به دورة صفویّه یا قبل از آن دانست. شالودة بنا از سنگ لاشه و سیمان و گچ است و شامل ایوان کوچک، رواق و بقعه می‌باشد. بر فراز آن گنبدى شلجمى به ارتفاع چهار متر قرار دارد. درب چوبى بقعه از جانب جنوب باز مى‏شود. پس از عبور از این درب، در سمت چپ آن، راه پله‏اى وجود دارد که به گنبدخانه راه مى‏یابد. پس از عبور از دو پلکان، به فضاى حرم مى‏رسیم که شامل اتاقى به ابعاد 7×4 متر است و قوس بندى‏هایى در زوایاى آن مشاهده مى ‏شود.

علاوه بر شهرستان سارى، در کجور نیز آرامگاهى به نام شاهزاده حسین وجود دارد که انتساب آن به فرزند بلافصل امام (ع) صحت ندارد. این آرامگاه در دهکدة فیروزکلاى پایین حومة کجور واقع و مجموعه‏اى شامل ایوان، مسجد و حرم است.

مؤلف کتاب «از آستارا تا استرآباد» در توصیف بقعة سیّد زکریّا مى‏نویسد: «این امامزاده در دهکدة اوزکلا ـ از دهکده‏هاى اوزرود نور ـ واقع است. بناى اصلى بقعه، هشت ترک با گنبدى کلاه درویشى از بیرون و گنبدى عرقچینى از داخل است و کفش کن آن، متصل به بناى اصلى است.

شخصیّت مدفون در این بقعه را «سلطان محمّد طاهر» از فرزندان امام موسى کاظم (ع) نامیده‏اند.

این آرامگاه در دهکدة «سلطان محمّد طاهر» در ناحیة بیشة بابل واقع شده و بنایى است که از داخل و خارج داراى طرح هشت ضلعى می‌باشد.

در 26 کیلومترى شمال شهر پل سفید، روستاى تاریخى رسکت واقع شده که به جهت قرار گرفتن برج تاریخى رسکت در آن از شهرت بسزایى برخوردار است. بقعة بناى هشت ضلعى قدیمى از خشت و آجر و ساروج است که بر بالاى تپّه‏اى مشرف بر روستاى رسکت که چشم‏انداز آن بسیار زیبا است قرار گرفته است.

این آرامگاه در دهکدة رینه بالا لاریجان آمل واقع است. بناى اصلى بقعه از خارج، هشت ترک با گنبدى عرقچینى است. در هر ضلع بقعه از داخل، دو طاقنما با طاق هلالى وجود دارد که یکى داخل دیگرى است. درها و صندوق، ساده است.

این آرامگاه در اراضى «بدى خیل» حومة کجور واقع است. بناى اصلى، برج گونه هشت ترک آجری است که پس از عبور از کفش کن و دارالحفاظ، به آن راه مى‏یابند. با گوشه‏سازى‏هایى کوچک، طرح هشت ضلعى به دایره تبدیل و ساقه‏اى به ارتفاع پنجاه سانتى‏متر بر روى آن برپا شده که گنبدى عرقچینى را بر روى خود استوار ساخته است. ورودى بقعه، در جانب شرقى و عبارت از یک در دو لنگه با «قاب و آلت‏سازى» ساده است. تزیینات زیر گنبد و روى ساقه، با نگاره‏هاى ترنج و گل و بوتة اسلیمى به صورت نقّاشى و گچ‌برى اجرا شده است.

این آرامگاه در دهکدة «انگرود» ـ از دهکده‏هاى اوزرود نور ـ واقع است. بقعة اصلى، بنایى هشت ضلعى با گنبد هرمى هشت ترک است. داخل بقعه داراى طرح چهارضلعى است و پوشش عرقچینى دارد. در برابر مدخل ورودى بقعه، مسجد کوچکى بنا شده است که درازاى آن 20/10 و پهناى آن 10/3 است. چهارطاق گنبدى شکل توسرى خورده، بام مسجد را تشکیل مى‏دهند. درِ بقعه، داراى کنده کارى ظریف و جالبى است، بر روى لنگة راست آن، این عبارات خوانده مى‏شود: «فرماینده هذالباب مزار المبارک کیا جعفر سلطان عمل خشنام بن علاء دین لواسانى». و بر روى لنگة چپ، عبارت «کمال ابن سیاوش بازیار المعروف بانگروج فى تاریخ ماه مبارک شعبن سنة ثلاث و ثلاثین و تسع مائة» (933).

این آرامگاه در هفت کیلومترى جنوب شرقى شهر محمّدآباد (مرکز بخش دودانگه) واقع است. بقعه، بر بالاى تپّه‏اى مشرف بر درّه‌ای بسیار زیبا قرار دارد. بنا را روى سکّویى سنگ‌چین و به شکل مستطیل به ابعاد 7×4 متر ساخته‏اند و ظاهراً متعلّق به دورة صفویّه است.

دو سکوى نشیمنگاه با دو درگاه چوبى در قسمت ورودى قرار دارد که یکى در نماى دیگرى در قسمت داخلى است و قسمت بالاى آن کتیبه‏اى چوبى وجود دارد. پوشش سقف و سرسازى آن پلور و سقف حلبى است. فرورفتگى‏هایى با ابعاد 5/1×5/2 متر در روبروى هم در سمت‏هاى شرق و غرب ساخته شده است و طاقچه‏اى در گوشة سمت جنوب شرقى بنا به ابعاد یک متر در پنجاه سانتى‏متر به پیش آمده که محل روشن نمودن شمع و چراغ است. دو نورگیر در قسمت‏هاى شمال و شرق قرار دارد که هر دو با تزیین گره چینى مى ‏باشند.

مکنّى به ابو محمّد، و ملقّب به امام ناصر الحق اطروش، یا ناصر الکبیر مى‏باشد.

وى از جمله امامزادگان جلیل القدر و عظیم الشأنى است که یگانة عصر خود در فضل، کمال، فقه، تفسیر، علم، شجاعت، عدالت، دلیرى، شعر، ادب، و امامى مذهب بود.

تاریخ تولد: ناصر الحق دیلمى در سال 225 هـ . ق در مدینة منوّره به دنیا آمد. مادرش اُمّ ولد و مملوکة خراسانیّه بود.

بقعة این امامزاده در روستاى الامل ـ جاده چالوس ـ کرج در منطقه سیاه بیشه در بخش کلاردشت شهرستان چالوس ـ واقع شده است.

بناى امامزاده هشت ضلعى و طول هرضلع خارج آن 70/3 مى‏باشد. بقعه داراى یک ورودى دو لنگه است که بر روى دماغة آن کنده کارى مى‏باشد. داخل بقعه سفید کارى شده و تنها اثر تزیینى آن، دو قطعه کاشى با زمینة آبى، یکى با نقش آهو و دیگرى با نقش قرقاول و طرح گیاهى است که در بالاى دیوار جنوبى نصب شده ‏اند.

بقعة این امامزاده در محلّة بازار روستاى بلده از توابع شهرستان نور قرار دارد.

بناى قدیمى بقعه داراى یک جفت در ورودى است که داراى کنده کارى‏هاى ظریفى به صورت شش ضلعى بود و از میان ستاره‏هایى درآمده، این عبارت بر آن حک شده بود:

و لیکن خداوند  بالا و پست

بسیان در رزق بر کس نبست‏

اى درت کعـبه ارباب نجات

قبلتى وجهک فى کل صلات‏

بقعة این امامزاده در روستاى باریکلا، از دهستان ناتل رستاق شهرستان نور قرار دارد.

بنایى ساده از خشت و گل می‌باشد که متعلّق به اواخر دورة قاجاریّه است و ضریح چوبى ساده‏اى نیز دارد. این بقعه در سالیان اخیر تعمیر شده و زمین زیارتگاه آن حدود 5000 متر مربّع است. از سلسله نسب امامزاده اطّلاعى حاصل نشد، جز این‏که اهالى او را از فرزندان امام موسى کاظم(ع) مى‏ دانند.

این بقعه در خارج از روستاى دیلا، از توابع دلارستاق، با چشم‏انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است و به «سلطان احمد» مشهور است.

دکتر منوچهر ستوده با عنوان «مرقد سلطان احمد نریزنده» آن را مورد بررسى قرار داده و مى‏نویسد: «بنایى است از سنگ و گچ که از خارج به صورت هشت ترک و از داخل مدوّر، سقف آن گنبد عرقچینى و بام آن کلاه‏درویشى است و اخیراً تمام بدنة خارجى بنا را حلب پوش کرده ‏اند.

بقعة این امامزادگان در روستاى الیت، از دهستان کوهستان، بخش مرزن آباد شهرستان نوشهر واقع شده است.

بناى قبلى که از سنگ و گل بود و صندوق چوبى ساده‏اى داشت، در سالیان اخیر تجدید بنا گردید و در مساحت حدود 40 متر توسّط اهالى ساخته شد. زمین زیارتگاه حدود 600 مترمربّع است و ایوان کوچک بنا رو به جانب جنوب قرار دارد. اهالى، امامزادگان احمد رضا و زینب را خواهر و برادر و از نوادگان امام هفتم(ع) مى‏دانند.

بقعة این امامزاده در دهکده لاسم بالا لاریجان آمل قرار دارد.

بنایى برج گونه و هشت ضلعى است که هر ضلع آن 93/1 متر مى‏باشد. پوشش بناى داخلى به صورت گنبد عرقچینى و بام آن، هرمى هشت ترک است. داخل و خارج بنا هیچ گونه تزیینى دیده نمى‏شود. درِ هر ورودى بقعه، دو لنگه مى‏باشد که بر روى هر لنگه، کنده کارى‏هاى زیبایى انجام شده است. بر روى هر لنگه، سه قاب بندى دیده مى‏شود که تزیینات آن‏ها به صورت هندسى و گل و بوته انجام گرفته است.

بقعة این امامزاده در روستاى رود بست، کاوزن محلّه و در خیابان مدرسه، به فاصلة سیصد مترى مسجد جامع روستا واقع شده است و به «سید احمد» مشهور است.

بنایى نسبتاً قدیمى که کنار آن مسجدى قرار دارد و روى هم رفته، به شکل مستطیل است. ایوان قبلى آن داراى یازده ستون چهارسو بود که سرستون‏هاى آن نقش دهان اژدر داشت.

بقعة باشکوه این امامزاده کنار جادّه و بر روى تپّه‏اى مشرف بر خیابان‏هاى شهر زیرآب و کوه‏هاى اطراف با چشم‏انداز فوق العاده زیبا و دیدنى، در 11 کیلومترى شمال شرقى شهر پل‏سفید واقع شده است.

بناى قبلى بسیار ساده و با مسجد کوچکى جلوى درِ ورودى بود که قبلاً مسجد و صحن امامزاده، خانة مسکونى متولّى بود. صندوقى ساده و چوبین در وسط بناى اصلى قرار داشت. بر روى درِ ورودى کنده‏کارى صورت گرفته و عرض یک لنگة این در 80 و ارتفاع آن 160 سانتى‏متر بود و نوشتة روى آن چنین بود: «لااله الا اللَّه محمّد رسول اللَّه(ص) على ولى اللَّه. کلب آستان امامزاده، استاد صالح مهرانى، سنه 1012».

بقعة باشکوه و زیباى این امامزاده در روستاى ابوصالح در 17 کیلومترى شمال غرب شهر قائم‏شهر واقع شده است.

بنایى قدیمى و به جا مانده از دورة صفویّه مى‏باشد که در دوره‏هاى بعد، تعمیراتى در آن انجام شد و اضافاتى در آن صورت گرفته است. بقعه به شکل مستطیل و به ابعاد 6×18 متر مى‏باشد که در جانب مشرق ایوان دارد و مدخل اصلى آن به شمار مى‏رود. همچنین دو اتاق تودرتو و دو سکّو جهت نشستن دارد.