مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه این امامزاده در کنار غسّالخانه روستاى نامانلو[1] (از دهستان جیرستان، بخش سرحد)، در 67 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده است.

بنایى ساده از خشت و گل و چوب که به صورت مربّع و به ابعاد 5×5 متر ساخته شده و درِ آن از جانب جنوب رو به روستا و درّه باز مى‏شود و چشم انداز خوبى دارد. ایوانى به عرض 3 و طول 5 و ارتفاع 3 متر در جنوب بقعه قرار دارد که توسّط 3 تیر چوبى احداث شده و سقف آن چوبى است. در وسط اتاق، دو ستون چوبى جهت بر قرار کردن سقف طرّاحى شده که در میان آن صندوق چوبى ساده‏اى به ابعاد 1×2 و ارتفاع 70 سانتى متر از قبر محافظت مى‏کند و دور آن پارچه سبز کشیده‏اند. پنجره‏اى در جانب مشرق و طاقچه‏اى در جانب مغرب و شمال جهت نورگیرى تعبیه شده است. بنا در سالیان اخیر با گچ اندود شده و نماى خارجى آن کاه و گل است.

مشهور به «سیّد ناصر»، بقعه این امامزاده در نقطه صفر مرزى، در مجاورت شمال روستاى رباط[1] [2] (از دهستان قوشخانه بخش سرحد)، در 72 کیلومترى شمال غرب شهر شیروان واقع شده است.

بقعه شامل دو اتاق تودر توست که از سنگ لاشه و ملاط گچ و خشت و گل ساخته شده است. اتاق مرقد به ابعاد 6×7 متر است و دو ستون چوبى در وسط بقعه جهت برقرارى سقف احداث شده و در کنار آن یک صندوق آهنى به ابعاد 1×2 و ارتفاع 80 سانتى متر قرار دارد و با رنگ سبز نقّاشى شده است. بر بدنه سمت شرق صندوق، با رنگ سفید، نوشته شده: «یا سیّد ناصر» اتاق اوّل که به ابعاد 3×7 متر است. درِ آن در جانب شمال قرار دارد وبه عنوان شبستان یا مدخل از آن استفاده مى‏شود. نماى خارجى بنا از کاه و گل است و زمین زیارتگاه قریب به سه هزار متر مربّع مى‏باشد.

بقعه با شکوه این امامزاده در خارج از روستاى مشهد طرقى سفلى[1] (از دهستان گلیان، بخش مرکزى)، در میان مزارع گندم، در 20 کیلومترى جنوب غرب شهر شیروان قرار گرفته است.

بناى قبلى که از خشت و گل و آجر ساخته شده بود و متعلّق به دوره تیموریان بود متأسّفانه تخریب شد. و به جاى آن بناى کنونى ساخته شد که نسبتاً زیبا و با شکوه است.

مشهور به «شاهزاده قاسم»، بقعه این امامزاده در شمال مسجد امام حسین علیه‏السلام روستاى قلعه چه[1] (از دهستان سیوکانلو، بخش مرکزى)، و فاصله 80 مترى آن، در 11 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده است.

نایى ساده از خشت و گل که بام آن چوبى است و توسّط یک ستون چوبى نگهدارى مى‏شود. درِ آن از جانب جنوب باز مى‏شود و در وسط آن صورت قبرى است که به اندازه بیست سانتى متر از کف بقعه بالا آورده و روى آن پارچه سبز نهاده‏اند. مقابل درِ ورودى با استفاده از فضایى 2×2 متر ایوانى تعبیه نموده‏اند. درِ بقعه چوبى و ارتفاع بنا نیز قریب به 3 متر است.

مشهور به «معصوم زاده قاسم»[1] بقعه این امامزاده در انتهاى روستاى فجر آباد[2] (از دهستان زوارم، بخش مرکزى)، در میان گلزار شهدا و قبرستان عمومى روستا، در 30 کیلومترى جنوب غرب شهر شیروان واقع شده است.

بنایى مربّع مستطیل به ابعاد 10×12 متر که از سه جهت داراى درى به داخل بقعه و دو پنجره در طرفین هر جهت قرار دارد. درِ اصلى بقعه از جانب شمال باز مى‏شود و در جانب شرق، سقف اتاق پایین که به عنوان زائر سرا است، حیاط شرق بقعه را تشکیل مى ‏دهد.

بقعه این امامزاده در 500 مترى شمال شرق روستاى دده خان[1] (از دهستان قوشخانه، بخش سرحد)، بر بالاى تپّه‏اى مشرف بر آبادى، در 57 کیلومترى شمال غرب شهر شیروان واقع شده است.

بقعه، شامل اتاق ساده‏اى از خشت و گل و چوب است که بام آن فرو ریخته و ایوانى در جانب جنوب رو به روستا دارد. صورت قبرى در میان بقعه است که فاقد صندوق و ضریح مى ‏باشد.

بقعه این امامزاده در خیابان معصوم زاده شهرک ولى عصر (عج)، مقابل تپّه تاریخى آرک در شهر شیروان واقع شده است.

بقعه به اندازه 6 پلکان و حدود 20/1 متر از کف صحن ارتفاع دارد و اصل بناى مرقد در غرب مجموعه واقع شده است که به ابعاد 12×12 متر و به ارتفاع بیش از 6 متر مى‏باشد. در میان بقعه ضریح چوبى بسیار زیباى قدیمى به ابعاد 2×3 متر قرار دارد که متعلّق به حرم مطهّر حمزه رضا علیه‏السلام روستاى زیارت بوده است.

درِ ورودى بقعه در جانب جنوب و درى نیز در شمال و مشرق قرار دارد.

بقعه این امامزاده در وسط روستاى توپکانلو[1] (از دهستان تکمران،بخش سرحد)، در 42 کیلومترى شمال غرب شهر شیروان واقع شده است.

بنایى ساده در کنار منزل آقاى فرج بابایى که به صورت مربّع و به ابعاد5×5 متر است و ایوانى در جانب جنوب دارد که عرض آن 3 و طول آن 5 وارتفاع آن 5/2 متر است و با چوب احداث شده و از خشت و گل ساختهشده است. پنجره‏اى در جانب جنوب بقعه و درى در جانب شرق دارد.

در وسط بقعه، دو ستون چوبى جهت استوار سازى سقف استفاده شده ونزدیک به این دو ستون، صندوق چوبى به ابعاد 30/1×2 متر از مرقدامامزاده محافظت مى‏کند که دور آن پارچه سبز زده‏اند. نماى داخلى وخارجى بقعه با کاه و گل و بخش‌هایی از آن گچ اندود شده است.

بقعه این امامزاده در مقابل مسجد روستا عزیزاللّه‏[1] (از دهستان سیوکانلو، بخش مرکزى)، بر بالاى تپّه‏اى مشرف به روستا با چشم انداز فوق العاده زیبا، در 40 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده است.

بنایى ساده و قدیمى از خشت و گل و چوب که شامل ایوان، اتاق و مرقد مى‏باشد. اصل مرقد، در اتاقى به ابعاد 3×7 متر قرار دارد که قریب به یک متر ضخامت دیوار آن است.

مشهور به «سلطان عبدالرضا»، بقعه با شکوه این امامزاده در جنوب غرب روستاى توده[1] (از دهستان زیارت، بخش مرکزى)، در بالاى تپّه‏اى مشرف بر روستا و با چشم انداز فوق العادّه‏اى زیبا، در 4/16 کیلومترى شهر شیروان
واقع شده است.

بناهاى قبلى که کوچک و تنها داراى دو اتاق تودر تو بوده در چند سال قبل تخریب شد و به جاى آن بناى کنونى که شامل ایوان، گنبد، صحن و ضریح است ساخته شد. اصل بنا به صورت مربّع و به ابعاد 18×18 متر است که در سال 1385 ساخته شده و از چهار طرف داراى درى به داخل است، اما درِ اصلى فعلاً از جانب شمال رو به روستا باز مى‏شود که اخیراً ایوانى در همین جهت در حال ساخت مى‏باشند.

مشهور به «شاهزاده عبدالرحمن»، بقعه زیباى این امامزاده در میان روستاى اسطرخى[1] (از دهستان گلیان، بخش مرکزى)، در 19 کیلومترى جنوب غرب شهر شیروان واقع شده است.

اصل اتاق مرقد به ابعاد 6×6 متر است که بیش از یک متر آن را ضخامت دیوار بقعه تشکیل داده است. درِ ورودى آن از جانب مغرب باز مى‏شود و درى در جانب جنوب دارد. دو طاقچه در جانب شرق و شمال جهت افروختن شمع و نهادن کتب ادعیه طرّاحى شده است.

در وسط بقعه، ضریح چوبى به ابعاد 10/1×2 و ارتفاع 2 متر قرار دارد که بر روى آن کتیبه ذیل حکاکى شده است: «مرقد مطهّر حضرت شاهزاده عبدالرحمن بن على بن حسین». این ضریح توسّط برادران ایزدى، صفر على و رضا على، در سال 1370 ساخته شده و متن کتیبه به خط حمید قربانى است.

بقعه این امامزاده در میان روستاى پیرودانلو[1] (از دهستان سیوکانلو،  بخش مرکزى)، بر روى تپّه‏اى مشرف بر آبادى و در کنار مسجد روستا، در 36 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده است.

بنایى مربّع شکل به ابعاد 7×7 متر که درِ آن از جانب جنوب رو به آبادى باز مى‏شود و چشم انداز آن زیباست.

در وسط بقعه، دو ستون جهت برقرارى سقف و گنبد خانه تعبیه شده و در میان این دو ستون، صورت قبرى قرار دارد که به اندازه چهل سانتى متر از کف بقعه ارتفاع دارد و بر روى آن پارچه سبز نهاده‏ اند.

بقعه این امامزاده در حاشیه جاده منتهى به روستاى دوین[1] (از دهستان حومه، بخش مرکزى)، در 5/16 کیلومترى جنوب شرق شهر شیروان واقع شده است.

بناى قبلى که از خشت و گل بود در سالیان اخیر تخریب شد و به جاى آن بناى مستطیل شکلى به ابعاد 8×6 متر ساخته شد که درِ آن در جانب جنوب قرار دارد و 2 پنجره در طرفین و پنجره‏اى در مغرب تعبیه شده است. ایوانى به ابعاد 2×8 و به ارتفاع 3 متر در جنوب بقعه احداث شده که توسّط دو ستون آهنى مسقّف شده و کف و تا یک متر از دیوار آن سنگ کارى شده است.

بقعه این امامزاده در خارج از روستاى بوانلو[1] (از دهستان سیوکانلو، بخش مرکزى)، در 36 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده است.

بنایى ساده از خشت و گل به ابعاد 5×3 متر است که در وسط آن دو ستون جهت برقرارى سقف از آن استفاده شده و درِ آن از جانب جنوب باز مى‏شود. صورت قبرى در داخل بقعه قرار دارد که صندوق چوبى به ابعاد 5/1×20/1 متر از آن محافظت مى‏کند. نماى خارجى بقعه با کاه و گل زینت داده شده است. بر دیوار شرقى بقعه زیارتنامه‏اى نصب است که نام امامزاده را زید بن عبداللّه‏ بن امام سجّاد علیه‏السلام معروف به زیداللّه‏ معرّفى نموده است.

بقعه این دو امامزاده بر بالاى تپّه‏اى مشرف بر آبادى مرغزار[1] (از  دهستان حرمه، بخش مرکزى)، در 8/23 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده و چشم انداز آن زیباست.

بقعه تازه ساخت و شامل دو اتاق چسبیده به هم است که پى آن از سنگ لاشه و الباقى از آجر با نماى کاه و گل است. اتاق اولى که از داخل به صورت بیضى و به قطر 3 متر است داراى گنبدى مخروطى به قطر 80/2 و ارتفاع سه متر مى‏باشد که نماى خارجى آن با سیمان اندود شده است.

صورت قبرى در داخل بناست که حدود 10 سانتى‏متر از کف بقعه ارتفاع دارد و بر روى آن پارچه سبز نهاده‏اند. درِ بقعه از جانب شمال باز مى‏شود و بر دیوار جنوبى بقعه تابلویى است که بر روى آن متن ذیل نوشته شده است: «این امامزاده بنام زهرا دختر فاطمه در کوران ترکیه، نوه امام رضا علیه‏السلام».

مشهور به «امام حاضر»، بقعه این امامزاده در 4 کیلومترى خارج از آبادى بر روى کوه امام حاضر، در ارتفاع 2187 مترى از سطح دریا و مشرف بر روستاى گوگلى[1] (از دهستان تکمران، بخش سرحد)، در 35 کیلومترى شمال شهر شیروان واقع شده است.

موقعیّت کوه امام حاضر باعث شده که تمام اطراف بقعه سایت مخابراتى احداث شود. در وسط سطح صاف بقعه، یک بر آمدگى یک مترى از سنگ است که روى آن پرچم سبزى گذاشته شده است. آثار خرابى بقعه مشهود است و ظاهراً در گذشته اتاقکى بوده که اهالى به سختى و با زحمت به بالاى کوه امام حاضر جهت زیارت مى‏رفتند و گوسفند  ذرى قربانى مى‏کردند. متأسّفانه از هویّت شخصیّت احتمالى مدفون در بقعه اطّلاعى حاصل نشد و اهالى جز نام امامزاده از انتساب او اطّلاعى ندارند.

بقعه این امامزادگان در انتهاى روستاى نظر على[1] (از دهستان جیرستان، بخش سرحد)، بر روى تپّه‏اى کم ارتفاع با چشم انداز بسیار جالب در 52 کیلومترى شمال شهر شیروان واقع شده است.

بناى قبلى از خشت و گل بود در زلزله سال 75 تخریب شد و به جاى آن بناى کنونى که از سنگ لاشه و ملاط خشت و گل است ساخته شده است.

بقعه، به صورت مربّع مستطیل و به ابعاد 8×5 متر است که 2×5 متر آن را ایوان چوبى در شمال آن تشکیل مى‏دهد. اصلِ اتاق مرقد به ابعاد 5×6 متر است که در وسطِ آن صورت قبرى است که روى آن صندوق چوبى نصب شده است. بام بقعه چوبى و نماى خارجى آن کاه و گل است.

مشهور به «امامزاده عبداللّه‏ و شاهزاده عبداللّه‏»، بقعه این امامزاده در 500 مترى جنوب روستاى فیروزه قلجق[1] (از دهستان زیارت، بخش مرکزى)، در 4/15 کیلومترى شمال شرق شهر شیروان واقع شده است.

بنایى نسبتاً قدیمى مى‏ باشد که در آن تعمیراتى صورت گرفته است. بقعه داراى ایوانى در غرب به ابعاد 4×8 متر و اتاق گنبدى شکلى به ابعاد 8×8 متر مى‏باشد که چهار زاویه آن را با ایجاد چند طاق‏نما به هشت ضلعى تبدیل نموده و هر ضلع را با ایجاد یک تورفتگى به شاه‏نشین مبّدل ساخته ‏اند.

بقعه این امامزاده در مجاورت حمّام تاریخى روستاى پیر شهید[1] (از دهستان گلیان، بخش مرکزى)، در سه کیلومترى جنوب شرق شهر شیروان واقع شده است.

بنایى تازه ساخت که شامل ایوان، گنبد و اتاق مقبره مى‏باشد. ایوان بقعه رو به جانب جنوب ساخته شده و ابعاد آن 5/2×5/6 و به ارتفاع 4 متر است که حدود یک متر از سطح صحن ارتفاع دارد و توسّط 3 پلّکان به آن راه مى‏ یابد.

مرقد امامزاده به ابعاد 6×8 متر مى‏باشد و دو پنجره در جانب شمال و جنوب جهت نورگیرى دارد که چهار زاویه آن را با ایجاد یک برآمدگى، گنبد را بر آن استوار ساخته‏اند. این گنبد به شکل عرقچینى و به قطر 4 و ارتفاع حدود 3 متر مى‏باشد که با رنگ سبز نقّاشى شده است. زمین زیارتگاه بیش از چهار هزار متر مربّع است که به صورت قبرستان از آن استفاده مى‏شود.

بقعه این امامزاده کمى بالاتر از بقعه امامزاده بى‏بى در میان روستاى اوغاز کهنه[1] (از دهستان سیوکانلو، بخش مرکزى)، در 38 کیلومترى شمال شرشهر شیروان واقع شده است.

این بنا کمى بزرگ‌تر از بقعه امامزاده بى‏بى است و ابعاد آن 5×5/6 متر و درِ آن از جانب مغرب باز مى ‏شود.

در وسط بقعه، صورت قبرى است که به اندازه چهل سانتى متر از کف بقعه بالا آورده‏اند و روى آن پارچه سبز گذاشته‏اند. شالوده بنا از خشت و گل و نماى خارجى آن کاه و گل است. زمین زیارتگاه حدود 150 متر است. نام امامزاده به اختلاف به نگارنده ذکر شده اما شایع‏ترین نام بین اهالى بى‏ بى فاطمه و بى‏بى خدیجه است. اهالى او را همسر یا دختر امامزاده بابا، مدفون در همین روستا مى‏دانند. متأسّفانه از هویّت شخصیّت مدفون اطّلاعى حاصل نشد.