مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزادگان در دویست مترى روستاى کوشک خالصه در بخش مرکزى و چهار کیلومترى حومه شهر گرمسار واقع شده که بسیار مورد توجّه اهالى است. ساختمان بقعه شامل دو مقبره جداگانه و متعلّق به امامزادگان بنام‌های طاهر و مطهّر است که قدمت تاریخى بنا به دورة قاجاریّه مى‏رسد.

بقعة این امامزاده در میان روستاى ایج از دهستان لاسگرد بخش سرخه و در فاصله 27 کیلومترى شهر سرخه واقع شده و به بقعه شیخ معروف است و در گذشته به آن سلطان درویش هم مى‏گفتند. از شجره نامه مدفونین در بقعه اطّلاع دقیقى در دست نیست، لکن تعدادى از معتمدین محل که سال‌ها متصدى بقعه بوده‏اند معتقدند که این بقعه از آثار دورة قاجاریّه و ذوزنقه‏اى و دارای سه قبر گچى به ابعاد 180×2 و بلندى 50 سانتى‏متر است که متعلّق به شیخ محمود، شیخ حسین و شیخ احمد نامی است که بر روى آن‏ها یک ضریح چوبى مشبّک بدون سقف به ابعاد 56/2×20/2 و ارتفاع 35/1 سانتى متر وجود دارد. گنبد بدون ساقه و به شکل عرقچینى و ارتفاع آن از پشت بام حدود 3 متر است. ارتفاع ایوان 6 متر و عرض راهرو ورودى به اتاق آرامگاه 45/1 متر و در دو طرف آن دو تخت (سکو) به ابعاد 50/4×40/2 متر وجود دارد.

بقعة این امامزاده در میان روستاى صید آباد، در 15 کیلومترى غرب شهر دامغان واقع شده است.

ساختمان بقعه مستطیل شکل و قدمت آن ظاهراً متعلّق به 900 سال قبل است. بناى اوّلیه آن از گل و خشت خام بوده و احتمالاً در سال 65 با آجر نماسازى شده است.

بقعة این امامزاده در حدود 15 کیلومترى جنوب شرقى شهر گرمسار، در بخش آرادان واقع شده و به سلطان شاه نظر مشهور است. از شخص مدفون در بقعه اطّلاع دقیقى در دست نیست و تاکنون سندی که از هویّت امامزاده پرده بردارد به دست نیامده است.

ساختمان بقعه از قدمت تاریخى حدود 200 سال برخوردار مى‏باشد و مربوط به اوایل سلسله قاجاریّه است. نوع مصالح به کار رفته در بناى ساختمان از خشت و چینه بوده و داراى طاقهاى جناقى و گنبدى (رک مانند) تقریباً مخروطى با گریوى کوتاه مى‏باشد. ساختمان بقعه از نظر معمارى در نوع خود کم نظیر و داخل گنبد از گچبرى‏هاى جالبى برخوردار است.

این آرامگاه در جنوب شهر ابهر و در انتهاى خیابان 17 شهریور قرار دارد.

آرامگاه اصلى با پلان چهار طاقى احداث شده که با ایجاد شکست در جرزها به 20 وجهى تبدیل گردیده است. و کلاً از آجر بوده و بى پیرایه بودن ظاهرى آن عملکرد بنا را که همانا آرامگاه صوفیانه باشد، بیش از پیش تأکید مى‏نماید. برفراز این چهار طاقى، گنبد زیبایى به سبک پنج او هفت و همانند با گنبدهاى دوران سلجوقى استوار گشته و با گنبد بناى مسجد جامع قروه و مسجد جامع سجاس قابل مقایسه است. درِ ورودى با یک پلّه از کف محوّطه از سمت شمالى تعبیه شده و قبر پیر در وسط این محوّط  آرامگاه مولانا قطب‏ الدّین ابهرى ـ ابهره در سرداب با پلان صلیب (چلپیا) با اجراى 5 پلّه از کف بنا قرار دارد. سقف قبر و بازوى صلیب با طاق‌هاى جناغى بسیار زیبا طرح و اجراء شده است. که از این نظر با سبک قبرى که دلالت بر تاریخ احداث بنا و موتفى جهت تاریخى گذارى باشد در این بنا مشاهده نشده است.

آرامگاه ملاحسن در حدود 5/2 کیلومترى مغرب شهر سلطانیه قرار دارد و مدفن یکى از علماى حکمت الهى است که به قولى در دورة ایلخانى و به قول دیگر در دورة صفویّه زندگى مى‏ کرده است.

بناى مقبره در اصل در وسط حیاطى قرار داشته و با دیوارى محصور مى‏شده که بقایاى دیوار و تأسیسات ورودى آن برجاى مانده است. بناى مقبره از بیرون هشت‏ضلعى و از داخل، مربّع است. طول اضلاع اصلى هشت ضلعى، 30/8 و طول اضلاع فرعى، 75/5 متر است. اضلاع بزرگ داراى ایوان‏هاى وسیعى هستند که از طریق راه پلّه‏هایى به غرفه‏های طبقه دوّم دسترسى پیدا مى‏کنند. در اضلاع فرعى نیز غرفه‏هاى دو طبقه ساخته شده است. تمامى ایوان‏ها و غرفه‏ها توسّط دهلیزى به همدیگر مرتبط مى‏شوند.

آرامگاه حضرت قیدار نبى‏ ‰ در داخل شهر قیدار در سمت راست خیابان امام واقع شده است.

این بنا که از مواریث فرهنگى ماست در سال 716 هـ . ق به دستور بلغار خاتون، زن غازان خان ایلخانى، بقعه آن تجدیدبنا شده و سپس گنبد آن در سال 751 هـ . ق به دست استاد تیمورخان سلطانیه‏اى احیاء و در قرن 11 هجرى قمرى گچ‏برى گردیده است. این بنا در زمینى به مساحت 5/1 هکتار در منطقه‏اى کوهستانى واقع است و تمام فصول زایر دارد.

آرامگاه مرحوم سیّد محمّد مجتهد در اواسط خیابان نواب صفوى و در حدفاصل بازار پائین و قبرستان پائین قرار دارد. این مقبره در زمان برپائى در خارج از شهر بوده بطورى که ادوار براون مستشرق انگلیسى مى‏نویسد: «... از دروازة شهر از غرب وارد شدیم و از طرف راست قبرستان بزرگى که گنبد و امامزاده در آن دیده مى‏شد عبور کردیم.»

بقعة این امامزاده در محلّة زاوغان شهر سمنان و در دویست مترى شمال شرقى امامزاده أشرف و در خیابان امام حسین ‰ واقع شده و به سیّد زین الدّین علی صالح مشهور است.

بقعة این امامزاده در غرب شهر سمنان، در محلّة کدیور محلات، در بلوار حکیم الهى واقع شده است.

از تاریخ و شجره نامه شخص مدفون در بقعه اطّلاعى در دست نیست لکن مرحوم آیت‏اللَّه علّامه حائرى مازندرانى دربارة نسب مدفون این بقعه تحقیقاتى داشته و این مطلب را در 29 صفرالمظفّر سال 1373 هجرى قمرى از کتاب بحرالانساب مرقوم داشته و مى‏نویسد:

«امامزاده زکریّا فرزند سیّد اسد است و اسد همان بزرگواریست که در محل باغات کوشمغان مدفون و معروف به سیّد است. چون جدّش حضرت سیّد سجّاد بوده او را سیّد گفتند. بنابراین امامزاده زکریا با زین‏الدّین مهدى از بنى اعمام نزدیک است. زیرا زین‏الدّین که نامش على صالح است فرزند عبیداللَّه اعرج ابن حسین اصغر ابن امام زین‏العابدین ‰ است و سیّد مزبور عموى حضرت زین‏الدّین مهدى است و زکریّا پسر عموى اوست.

بقعة این امامزاده در 30 کیلومترى شهر گرمسار و در میان روستاى امامزاده ذوالفقار واقع شده است و از شمال به آرادان و از جنوب به یاترى علیا، از مشرق به پاده و از مغرب به روستاى عدل آباد متّصل است. از نسب و شجره نامه مدفونین آرامگاه اطّلاع دقیقى در دست نیست.

بقعة این امامزاده در دو کیلومترى شمال روستاى کنده قلى خان و در سه کیلومترى شهر آرادان و در 14 کیلومترى شرق شهر گرمسار، در میان زمین‌هاى مزروعى واقع شده و به امامزاده سیّد خلیل‏اللَّه مشهور است.

این بقعه در 45 کیلومترى جنوب باخترى سمنان پس از روستاى لاسجرد (لاسگرد) و در 15 کیلومترى حومه آن در روستاى ایج بر روى تپّه‏اى مرتفع و خوش آب و هوا واقع شده است که به امامزاده چهار تن معروف است. از شجره نامة مدفونین آرامگاه اطّلاع دقیقى در دست نیست، لکن بر اساس قطعه سنگ سیاه رنگى که در سمت چپ جلوى درِ ورودى به حرم در دیوار نصب شده و تاریخ روى آن 15/8/1348 قید گردیده است،‌ مدفونین بقعه را چهار تن به نام‏هاى: امامزاده طاهر، امامزاده ظاهر، امامزاده زکى و امامزاده ابراهیم ‰ معرّفى نموده است.

بقعة این امامزاده در داخل کوچه فرعى محلّه زاوغان سمنان و در 40 مترى خیابان امام حسین ‰ محلات و در شمال بارگاه سیّد زین‏الدّین على صالح قرار دارد و به سیّد جلال مشهور است. از شجره نامه این امامزاده اطّلاعى در دست نیست، ولى قدر مسلّم این است که وى یکى از معصوم زادگانى است که چون بقیّة سادات سجّادى و حسنى به زاوغان آمده و در این محلّه ساکن شده است.

بقعة این امامزاده در مرکز شهر دامغان، در خیابان امام خمینى ‏ واقع شده است. حرم امامزاده با طرح چهارگوش، به ابعاد 13×13 متر است و در هر ضلع طاق‏نمایى دارد که با درى به خارج راه مى‏یابد. طرح چهار گوش در بالا به کمک هشت نیم طاقى مقرنس، به هشت ضلعى تبدیل گشته و سپس گنبد بنا روى آن استوار شده است. ارتفاع بنا از کف تا زیر گنبد حدود هفده متر است. داخل بقعه سفیدکارى شده و هیچ گونه تزیینى ندارد. دورتادور سنگِ روى مرقد داراى تزیینات گچ‏برى جالبى است. روى سنگ سیاه قبر، نسب امامزاده و سورة مبارکة توحید به خط کوفى کنده شده است. شجره امامزاده چنین ثبت شده است: «هذا قبرالإمام الهمام المقتول قرة العین الرسول جعفر بن حسن بن على بن عمر بن على بن حسین بن على بن ابى‏طالب سلام‏اللَّه علیه.»

بقعة این امامزاده در روستاى پرور از دهستان پشتکوه بخش مهدی شهر و در 40 کیلومترى شهمیرزاد و در کنار جادّه شوسه شهمیرزاد به فولاد محلّه واقع شده و به سیّد تاج الدّین مشهور و ساختمان بقعه مخروبه و در حال انهدام است. بقعه داراى دو گنبد و در داخل آن دو صندوق بسیار با ارزش و نفیس وجود داشته که بعد از پس گرفتن از سارقین در اختیار سازمان میراث فرهنگى استان قرار گرفته است

بقعة این امامزادگان در روستاى فند، در 13 کیلومترى شرق شهر گرمسار و 4 کیلومترى جنوب ایستگاه راه آهن یاترى واقع شده است. جادّة منتهى به بقعه آسفالته وامامزاده داراى آب لوله کشى، برق و روشنایى است و توسّط هیئت امناء اداره مى‏شود و در ایّام هفته تعداد محدودى زائر به محل امامزاده مشرّف مى‏ شوند.

بقعة مشهور به «على اشرف» در محلّة زاوغان، بین امامزاده علوى و امامزاده سیّد زین الدیّن على صالح شهر سمنان واقع شده است.

ساختمان بقعه شامل حرم، رواق، ایون، صحن و گنبد است. حرم به صورت محوّطه چهار گوشى به ضلع 5/4×5/4 متر است که سه درِ آن از سه طرف شمال، شرق و جنوب، به رواق‏هاى طرفین ایوان باز مى‏شود. رواق سمت راست که کوچکتر از رواق سمت چپ است، مستطیل شکل و به طول 6 و عرض 5/3 متر است، ولى رواق سمت چپ را اتاقى به طول 7 و عرض 4 متر تشکیل مى‏ دهد.

بقعة این امامزادگان در پنج کیلومترى شمال غربى شهر گرمسار، در فاصلة یک کیلومترى راه شوسه و ایستگاه راه آهن و در جوار روستاى حسین آباد حاج تقى واقع شده است.

بقعة این امامزاده در میان کوچه باغ‏هاى غرب شهر سمنان، در محلّه کوشمغان واقع شده و به امامزاده سیّد اسد مشهور است. در سال‏هاى اخیر از بلوار حکیم الهى، جادّه شوسه‏اى به محل بقعه از سوى هیئت امنا احداث شده است.