مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

آرامگاه میرغیاث الدّین ـ تربت جام‏

این آرامگاه در روستاى بزد، در 17 کیلومترى جنوب غربى تربت جام قرار دارد. در داخل قبرستان این روستا، بنایى وجود دارد که به مقبرة «میر غیاث الدّین» معروف است و داراى قبرى در فضاى باز و جلوى ایوان است. نقشة آن، مربّع شکل به ابعاد 5/13×5/13 متر است که نماى اصلى آن در جبهة شرقى، داراى ایوانى به ابعاد 5/5 متر عرض، 90/3 متر طول و 60/8 متر ارتفاع با طاق‏هاى دو طبقه در طرفین است. در محور اصلى بنا، ایوانى است که در وسط ضلع شرقى جاى گرفته است. این ایوان، داراى پوشش نیم گنبدى با نیم کاربندى 24 ضلعى و دو سه کنج است.

آرامگاه میرزا ابراهیم رضوى ـ مشهد

این مقبره در خیابان کوه سنگى در غرب شهر مشهد و در کوچة شهید قرائیان قرار دارد.

ساختمان بقعه، داراى ایوانى بلند با کاشى‏هاى الوان است که از دور جلب توجّه مى ‏کند.

ایوان در میان یک صحن بزرگ قرار دارد و یکى از بناهاى باستانى در مشهد به شمار مى‏ رود و تعدادى قبر هم در آنجا به چشم مى‏ خورد.

آرامگاه میر مطهّر ـ بابا لنگر سبزوار

این آرامگاه در 86 کیلومترى شهر سبزوار و 44 کیلومترى شمال شهر سلطان آباد و در خارج از روستاى بابالنگر واقع شده و مشهور به «سیّد مطهّر» است.

پلان آرامگاه مستطیل شکل و از گل و سنگ و آجر و گچ و آهک تشکیل شده و پى بندى آن سنگ لاشه و کرسى چینى آن نیز با سنگ صورت گرفته است. شکل بقعه، قابل مقایسه با بناى چوبلیک و حاج بابا توکّل و گل گنبد در بخش خوشاب است.

آرامگاه ملاحسین کاشفى ـ سبزوار

مولانا کمال الدّین حسین کاشفى ـ واعظ، نویسنده و فقیه دورة تیمورى ـ اهل سبزوار بوده و مدّت‏ها در هرات به سر مى‏برده است. وی هم دورة سلطان حسین بایقرا و امیر على شیر نوایى بوده است. وى در سال 910 هـ . ق در سبزوار وفات یافت و آرامگاهش در ناحیة جنوب شرقى سبزوار در کنار خیابان نظام الملک (شهدا) قرار دارد.

آرامگاه معین الدّین جوینى ـ سبزوار

این آرامگاه در میان روستاى انداده، بخش جوینِ شهرستان سبزوار واقع شده است. بقعه از خشت و گل ساخته شده و شامل دو ایوان کوتاه در شمال و شرق و حرم مربّع شکلى به ابعاد 3×4 متر است که بالاى آن گنبدى عرقچینى به قطر چهار و ارتفاع تقریبى سه متر است. بنا به جهت فرسودگى و عدم رسیدگى به آن آسیب جدّى دیده و خوف ریزش آن مى‏رود. با توجّه به سبک بنا معلوم مى‏شود که از بناهاى قرن یازده هجرى است. که در زمان صفویّه مرمّت شده و اینک از سوی سازمان میراث فرهنگی در حال مرمّت است. در جوار این آرامگاه، آرامگاه شهداء جنگ تحمیلى احداث شده و قبرستان عمومى روستا در جوار بقعه است.

آرامگاه کمال الملک ـ نیشابور

محمّد غفارى، فرزند میرزا بزرگ کاشانى، معروف به کمال الملک، از مفاخر هنر نقّاشى ایران است که از خود آثار و میراث ارزشمندى برجاى نهاده است. آرامگاه کمال الملک، توسّط انجمن آثار ملّى ایران در فضاى شمالى مقبرة شیخ عطّار در دو کیلومتری شهر نیشابور با سبکى زیبا توسّط بتون مسلّح طرّاحى و اجرا گردیده است (1341 هـ . ش). مساحت زیربناى آن، 28 متر مربّع و داراى شش ایوانچة مقعر است. داخل فرو رفتگى ایوانچه‏ها را با کاشى‏هاى معرّق نفیسى به رنگ‏هاى لاجوردى، سفید و غیره زینت داده‏اند و سنگى به تاریخ 1340 بر روى قبر نصب کرده ‏اند.

آرامگاه قطب الدّین حیدر ـ تربت حیدریّه‏

مجموعه‏اى وسیع، شامل سردر ورودى و هشتى، صحن بزرگ و صحن کوچک، گنبدخانة آرامگاه با ایوان مقابل آن، مسجد و بناى شرق تربتخانه وسردابه می‌باشد که در ضلع جنوبى خیابان قائم مقام شهر تربت حیدریّه واقع شد است.

مجموعة مزبور که به اعتبار تربت قطب الدّین حیدر ـ سرسلسلة فرقة حیدریّه (531 ـ 618 هـ . ق) و از قطب‏هاى بزرگ عارفان ـ به وجود آمده، در طول زمان دستخوش تغییراتى چند شده و بناهایى به آن افزوده گردیده که برخى نیز ویران شده است.

آرامگاه فضل بن شاذان ـ نیشابور

این آرامگاه در پنج کیلومتری شرق شهر نیشابور و شرق میدان بهشت فضل قرار دارد و تمامى از آجر ساخته شده و در نماى خارجى آن هیچ گونه تزیینى به کار نرفته است. گنبد فراز بقعه، داراى پوششى از کاشى است. بناى آرامگاه به طور مکرر مرمّت شده و نشانى از آثار قدیم در آن دیده نمى‏شود. بر روى سنگ قبر، کتیبة زیر خوانده مى‏شود: «هذا ضریح التحریر المتعال و النبیل المفضال... الشیخ العلیم الجلیل الفضل بن شاذان بن الخلیل طاب اللَّه ثراه قد وصل بلقاء ربه فى سنة 260».

آرامگاه فردوسى ـ مشهد

این آرامگاه با شکوه در شمالى‏ترین بخش شهر قدیم طوس، حد فاصل دو روستاى توس سفلى و اسلامیّه، مزار و آرامگاه حماسه سراى بزرگ ایران واقع شده است. مرقد این شاعر بزرگ، به دلایل مختلفى به مدّت 1000 سال فاقد بناى مناسبى بوده است. و به نظر مى‏رسد مرقد در ابتدا داراى بنایى بوده که به هنگام حمله مغولان و ویرانى شهر توس به دست تولوى ـ پسر چنگیز ـ از بین رفته است.

آرامگاه عمر خیّام ـ نیشابور

این آرامگاه با شکوه، در شرق آرامگاه امامزاده محمّد محروق و ابراهیم قرار دارد. این محل، سالیان متمادى، از یادها رفته بود و شاید اگر وجود امامزاده محروق نبود، قبر خیّام نیز به طور کلّى محو و نابود مى‏شد. در سال 1341هـ . ش انجمن آثار ملّى، در فاصلة 100 مترى شمال امامزاده ]دقیقاً شمال شرق[، بناى یادبود این حکیم بزرگ را بنا کرد. این بناى عظیم با استحکام زیاد از آهن و سنگ به صورت گنبدى رفیع با ده پایه بر روى زمین ساخته شده که پایه‏ها با اشکال هندسى و لوزى‏هاى بزرگ و کوچکى به یکدیگر متّصل شده و گنبد تشکیل یافته است. سبک این بنا، مخلوطى از سبک معمارى شرق و غرب و شاید الهامى از اندیشة خیّام و نکات هندسى و ریاضى است که خیّام مقامى والا در آن علوم داشته است. بر اطراف پایه‏هاى گنبد، هرم‏هایى از سنگ‏هایى بزرگ و آب‌نماهایى سنگى ساخته‏اند که داخل آن‏ها کاشى‏کارى شده است. در قسمت غرب آرامگاه، مجموعه‏اى از کتابخانه و موزه و مهمان‏خانه وجود دارد.

آرامگاه علامة شهرستانی ـ درگز

این آرامگاه در یک کیلومتری غرب آبادی حضرت سلطان، در هفت کیلومتری غرب بخش نوخندان و در 17 کیلومتری شمال غرب شهر درگز واقع شده است.

ساختمان قدیمی آرامگاه که از آثار دورة تیموریان است، به صورت یک چهار طاقی گنبدی است که از سنگ لاشه و ملاط گچ و ساروج ساخته شده و گنبدی ناری یا عرقچینی بلند در بالای آن قرار دارد. چهار زاویة بنای داخلی را با ایجاد چهار گوشواره به دایره تبدیل نموده‌اند تا بدین وسیله گنبد بنا را بر آن استوار سازند. مدخل اصلی بنا در جانب مغرب قرار دارد و در دو طرف آن دو اتاق وجود داشت که متاسّفانه بر اثر مرور زمان و کم توجّهی ساختمان آن فرو ریخت و خوشبختانه در سال 1373 توسّط سازمان میراث فرهنگی مرمّت اساسی شد.

آرامگاه عطّار نیشابورى ـ نیشابور

این آرامگاه با شکوه، در شش کیلومترى شرق شهر نیشابور در نزدیکى امامزاده محروق و آرامگاه خیّام واقع گردیده است. ساختمان قدیمى مقبره، از آثار امیر على شیرنوایى و دورة سلطان حسین بایقراست که در کتاب تذکرة دولت شاه، ذکرى از آن رفته است. اکنون از بناى امیر على شیر نوایى که دولت شاه بدان اشاره کرده، جز سنگ میله بالا سر قبر که تاریخ بنایش ظاهراً 891 هـ . ق بوده، چیزى باقى نیست.

آرامگاه عبدالرحمان گهواره‏ گر ـ چناران‏

در غرب شهر گلمکان، نزدیک روستاى نوزاد، گنبدى بلند در یک مکان مرتفع از دور دیده مى‏شود و نظر مسافران و عابران را به طرف خود جلب مى‏کند. جاده باریکى از دو سوى تپه به طرف بقعه کشیده شده و راه وصول به آنجا را براى مسافران و علاقمندان آسان ساخته است.

آرامگاه شهید آیت اللَّه سیّد حسن مدرس ـ کاشمر

این آرامگاه باشکوه در خیابان شهید مدرس شهر کاشمر و در بلوار شاهدِ این شهر واقع شده است.

پس از شهادت آیت اللَّه سید حسن مدرس  در 26 رمضان سال 1357 هـ . ق مطابق با 23 آذر ماه سال 1316 هـ . ش، جسد او را در محلّى بیرون از شهر کاشمر که آن روزها به «تپّه آخوند» معروف بود، دفن کردند. مردم کاشمر ضمن زیارت قبر مدرس که به قبر «آقاى شهید» مشهور بوده، در تاریکى شب بنایى بر آن مى‏ساختند و روزها مأمورین شهربانى وقت آن را خراب مى‏کردند. پس از سه سال، صورت مزار شهید مدرس علنى شد و پس از وقایع شهریور سال 1320 که به زوال اقتدار رضاشاه منجر گردید، مردم کاشمر به فکر افتادند که مزار شهید مدرس را آباد کنند.

امامزاده سلیمان ـ ساوجبلاغ

بقعة این امامزاده در روستاى خور از توابع دهستان هیو و بر روى تپّه‏اى به نام باربند واقع شده است.

مسیر دسترسى به روستا کوهستانى و آسفالته است.
براى دسترسى به این روستا، از داخل شهر قدیم هشتگرد که به سمت شمال حرکت کنیم با طى مسافت سه کیلومتر،به یک دو راهى مى‏رسیم، که جادّه سمت چپ آن به روستاى عرب‏آباد و مسیر دیگر به روستاى خور مى‏رود.

امامزاده زید و ابراهیم ـ طالقان

بقعة این امامزادگان در مرکز روستاى کرکبود و در جبهه جنوب غربى حمام تاریخى روستا، در 14 کیلومتری شمال شرق طالقان و در ضلع شمالی رودخانه شاهرود واقع شده است.

بناى مقبره از داخل هشت ضلعى نامنظم و از خارج شکل نامنظم و متفاوت دارد. ضلع شرقى امامزاده که در ورودى دو لتة فلزى امامزاده در آن‏جا قرار دارد و در یک خط مستقیم شمال شرق ـ جنوب غرب احداث شده و دو ضلع شمالى و جنوبى در جبهه غربى داراى انحنایى است که تبدیل به نیم‏دایره مى‏باشد.

امامزاده رحمان و زید ـ کرج

بقعة این امامزادگان در حاشیة جنوب غربی روستای پلنگ‌آباد از توابع دهستان پلنگ‌آباد، در 24 کیلومتری شرق شهر اشتهارد و در کنار جادة کرج ـ اشتهارد واقع شده و بسیار مورد توجّه اهالی است.

دکتر پرویز ورجاوند در کتاب خود دربارة این ده و امامزادة مذکور نوشته است: «ده بزرگی است با خانه‌های خشتی و گلی و آجری با ظاهر مناسب. در خارج ده و با فاصلة حدود 30 متر سمت راست جاده، مجموعه بنای تاریخیو جالب امامزاده پلنگ‌آباد قرار دارد که نه تنها جالب‌ترین بنای مسیر بلکه قسمتی از آن جزء آثار ارزندة معماری قرن هشتم به شمار می‌رود».

امامزاده زبیده خاتون ـ ساوجبلاغ

بقعة این امامزاده در شمال شرق روستاى خور از دهستان هیو، در میان مزارع «برچشمه» و یا «برما چشمه» واقع
شده که غیرمسکونى ایست و فاصله آن تا روستای خور حدود شش کیلومتر است.

در غرب باغ آقایان عارف و على فلاح نژاد، تپّه‏اى طبیعى با ارتفاع حدود 20 متر وجود دارد که روى آن بناى آرامگاهى به چشم مى‏خورد که در میان اهالى خور، به «برجک»، «گنبد» و «امامزاده زبیده خاتون» معروف است.

امامزاده حمزه و عبداللَّه ـ طالقان

بقعة این امامزادگان در 1300 مترى ضلع غربى روستاى کجیران، در سینه‏کش ضلع شرقى پیله دره (دره بزرگ)، بالاى صخره سنگى واقع شده و به امامزاده «حمزه و عبداللَّه مشهور» مى‏باشد.

بناى امامزاده شامل برج مقبره‏اى دایره‏اى شکلى مى‏باشد که با مصالح سنگ لاشه و گچ سنّتى ساخته شده و بر خلاف دیگر برج‏هاى مقبره‏اى فاقد گنبد مى‏باشد. اهالى مى‏گویند حدود 35 سال پیش این بنا گنبد داشته اما به علّت عدم مراقبت فرو ریخته است.

امامزاده حسین و بی‌بی سکینه ـ ساوجبلاغ

بقعة با شکوه و زیباى این امامزاده در روستاى کردان از دهستان چندار، در 60 کیلومترى شهر تهران و یک کیلومترى شمال بزرگراه تهران ـ قزوین واقع شده و به «شاهزاده حسین» مشهور است.

داخل قبرستان عمومى روستاى کردان، دو بناى تازه مرمّت شده وجود دارد که یکى از آن‌ها که برج آرامگاهى زیبایى است متعلّق به شاهزاده حسین و دیگرى که فقط اتاقکى معمولى است به امامزاده بى‏بى نساء یا بی بی سکینه تعلق دارد.

موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده